Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-04-28, godz. 19:00 Po laryngologu, czas na okulistę. Centrum Zdrowia w Opolu przypomina o badaniach dla pierwszoklasistów Sporym zainteresowaniem cieszy się bezpłatny program wczesnego wykrywania wad słuchu i wzroku u dzieci z Opola. Na razie możliwe było tylko zapisanie się… » więcej 2024-04-28, godz. 18:11 Aktywny weekend w Turawie. "Tutaj można odpocząć od zgiełku miasta" Nad Turawą coraz tłoczniej. Momentami porywisty wiatr nie przeszkodził w aktywnym spędzaniu niedzieli. Dla niektórych oznacza ona bardzo długi weekend związany… » więcej 2024-04-28, godz. 17:41 Szalony powrót zakończony sukcesem. Gwardia wygrywa z Piotrkowianinem Piłkarze ręczni Corotop Gwardii Opole wygrali z Piotrkowianinem Piotrków Trybunalski 27:26 w meczu 4. serii play-out Orlen Superligi. Najwięcej bramek dla… » więcej 2024-04-28, godz. 17:10 Pielgrzymi z wizytą u św. Anny. Kalendarz odwiedzin jest zapełniony do grudnia Na Górze św. Anny wystartował sezon pielgrzymkowy. Dziś (28.04) w bazylice modlili się przedsiębiorcy i rzemieślnicy diecezji opolskiej. » więcej 2024-04-28, godz. 17:10 Robocze podróbki zatrzymane. Akcja opolskiej KAS Podrobioną odzież roboczą zarekwirowali mundurowi Krajowej Administracji Skarbowej w Opolu. » więcej 2024-04-28, godz. 16:46 Kolejarz przywozi komplet punktów w pierwszym domowym spotkaniu tego sezonu Krajowej Ligi Żużlowej Żużlowcy Kolejarza Opole wygrali w pierwszym domowym meczu tego sezonu Krajowej Ligi Żużlowej z Lokomotivem Daugavpils 48:42. Najwięcej punktów dla opolskiego… » więcej 2024-04-28, godz. 14:31 Terytorialsi na wakacje? Jest taka możliwość Do udziału w piątej edycji akcji 'Wakacje z WOT' zachęca 13. Śląska Brygada Obrony Terytorialnej. Już można zgłaszać się na jeden z 4 zaplanowanych na… » więcej 2024-04-28, godz. 13:30 "Usłysz radość. Profilaktyka wad słuchu" - bezpłatne badania w opolskim NFZ Do skorzystania z bezpłatnych badań pod hasłem 'Usłysz radość. Profilaktyka wad słuchu' zachęca opolski oddział Narodowego Funduszu Zdrowia. » więcej 2024-04-28, godz. 11:51 Najmłodsi mają zaledwie 4 lata. Młodzi hokeiści kończą sezon turniejem Nie straszny im chłód tafli i upadki. Około 200 dzieci bierze udział w turnieju mini hokeja w opolskim Toropolu. Wydarzenie jest organizowane co roku, na finał… » więcej 2024-04-28, godz. 11:39 Chrabąszcze "obrodziły". Jest akcja i zakaz wejścia do lasu Wprowadzono zakaz wstępu do lasów na terenie leśnictw Dębska Kuźnia i Chrząstowice. Powodem jest akcja oprysku, który ograniczyć ma przyrost liczby chrabąszczów… » więcej
45678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »