Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021
2021-12-11, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach i działaczach narodowych. Przez wiele lat pozostawali oni gdzieś na obrzeżach historii.
Przez wiele lat bracia Brandysowie pozostawali gdzieś na obrzeżach historii. Pierwszy urodził się na Śląsku 4 grudnia 1869 roku niespełna 5 lat po upadku powstania styczniowego w Królestwie Polskim . Był jednym z najbardziej zaangażowanych kapłanów, których działalność związana była także ze Śląskiem Opolskim. Po maturze studiował na Uniwersytecie Wrocławskim teologię.Tam też zaangażował się w działalność Towarzystwa Akademików Górnoślązaków.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich jako młody ksiądz trafił na Śląsk między innymi pracował na parafii w Dziergowicach, w powiecie kozielskim, gdzie został proboszczem.

Już wcześniej zaangażował się w działalność polityczną . W latach1907-1918 ostał wybrany na posła do Reichstagu z powiatu opolskiego. W czasie I wojny światowej włączył się w aktywną działalność charytatywną Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. Uczestniczył też w historycznej naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska poświęconej ustaleniom związanym z wybuchem I powstania śląskiego.

W czasie plebiscytu, ale także III powstania śląskiego na terenie probostwa odbywały sie narady polskich działaczy plebiscytowych i powstańczych. Działał też w Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. Św.Jacka. Był posłem i senatorem w Sejmie II Rzeczypospolitej oraz aktywnym działaczem Chrześcijańskiej Demokracji.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 roku. pozostawał pod nadzorem Gestapo, potem wysiedlony w okolice Pszczyny. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł w 1950 roku.

Drugi Jan również był księdzem rzymskokatolickim, ale i powstańcem śląskim i działaczem plebiscytowym, W połowie czerwca 1919 roku wysunięty został na naczelnego kapelana wojsk powstańczych. Wkrótce wyjechał do Ostrowa Wielkopolskiego, skąd przydzielono go w charakterze kapelana do Strzelców Bytomskich.

Po zdaniu matury.studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W czerwcu 1912 przyjął święcenia kapłańskie. Był m.in. administratorem parafii Raszowa w powiecie kozielskim. Następnie w czasie I wojny i zaraz po jej zakończeniu wikarym w Strzelcach Opolskich.

Brał udział w I i III powstaniu śląskim, a w III powstaniu zorganizował samodzielny oddział powstańczy składający się głównie z ochotników zza Odry. Po powstaniach został mianowany komisarzem likwidacyjnym dla wielu powiatów z siedzibą w Rybniku. Należał do współorganizatorów Związku Powstańców Śląskich. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej jego nazwisko znalazło się na liście ściganych przez władze hitlerowskie.

We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, gdzie został urzędnikiem polskiej Kurii Polowej i kapelanem Obozu Wojska Polskiego . Po kapitulacji Francji dostał się do Syrii, został tam szefem duszpasterstwa Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Pełnił też funkcję szefa duszpasterstwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a potem wszystkich jednostek wojskowych na Środkowym Wschodzie.

Był współtwórcą wydanego w czasie II wojny Modlitewnika Żołnierskiego na Środkowym Wschodzie, Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji jako dziekan generalny w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1970 roku.

152 lata później , szczególnie tu w Opolu powinniśmy pamiętać o księżach Pawle i Janie Brandysach tak silnie związanych także z ziemiami dzisiejszej Opolszczyzny.
O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

Zobacz także

2021-08-14, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 14.08.2021 W przyszłym tygodniu minie 101 lat od czasu wybuchu II powstania śląskiego. Natomiast w poniedziałek przypada 130 rocznica urodzin najważniejszego dowódcy… » więcej 2021-08-07, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 07.08.2021 Wśród walczących w czasie III powstania śląskiego pozostaje wielu niedocenionych, a nawet zapomnianych. Niewątpliwie jednym z nich był Jan Kowalewski, który… » więcej 2021-07-31, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 31.07.2021 84 lata temu w lipcu wygasła Konwencja Genewska. Niemcy wykorzystali ten fakt do wzmożenia represji. Niespełna miesiąc później zaczęły się masowe are… » więcej 2021-07-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.07.2021 W czasie konferencji paryskiej przeszło 102 lata temu strona polska przekonywała uczestników, że Śląsk zamieszkuje przede wszystkim ludność polska. Delegacja… » więcej 2021-07-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.07.2021 Właśnie dzisiaj mija 79 lat od rozpoczęcia procesu w Katowicach, w czasie którego ks. Jan Macha został skazany przez niemiecki sąd na śmierć przez ścięcie… » więcej 2021-07-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.07.2021 80 lat temu 1 lipca 1931 roku na Pasiece w Opolu otwarto w nowej siedzibie polski konsulat generalny. Miał on być oparciem dla Polaków zamieszkujących w Opolu… » więcej 2021-07-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.07.2021 Powstania Śląskie potwierdziły niezłomność walki Polaków o polski Śląsk .W trzech insurekcjach wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy powstańców… » więcej 2021-06-28, godz. 10:10 O polskość Śląska Opolskiego 26.06.2021 W cyklu "O polskość Śląska Opolskiego" tematem dzisiejszej audycji były dokonania i życie polskiego działacza, publicysty, pisarza i wydawcy Karola Mia… » więcej 2021-06-21, godz. 12:04 O polskość Śląska Opolskiego 19.06.2021 Zapraszamy na audycję "O polskość Śląska Opolskiego", w której mówiliśmy o jednym z najwybitniejszych śląskich duchownych XIX w. ks. Janie Alojzym F… » więcej 2021-06-14, godz. 16:51 O polskość Śląska Opolskiego 12.06.2021 W audycji o 214. rocznicy urodzin księdza Antoniego Stabika, popularnego na Śląsku kaznodziei, językoznawcy i autora polskich wierszy. Był pierwszym badaczem… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »