Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021
2021-12-11, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach i działaczach narodowych. Przez wiele lat pozostawali oni gdzieś na obrzeżach historii.
Przez wiele lat bracia Brandysowie pozostawali gdzieś na obrzeżach historii. Pierwszy urodził się na Śląsku 4 grudnia 1869 roku niespełna 5 lat po upadku powstania styczniowego w Królestwie Polskim . Był jednym z najbardziej zaangażowanych kapłanów, których działalność związana była także ze Śląskiem Opolskim. Po maturze studiował na Uniwersytecie Wrocławskim teologię.Tam też zaangażował się w działalność Towarzystwa Akademików Górnoślązaków.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich jako młody ksiądz trafił na Śląsk między innymi pracował na parafii w Dziergowicach, w powiecie kozielskim, gdzie został proboszczem.

Już wcześniej zaangażował się w działalność polityczną . W latach1907-1918 ostał wybrany na posła do Reichstagu z powiatu opolskiego. W czasie I wojny światowej włączył się w aktywną działalność charytatywną Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. Uczestniczył też w historycznej naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska poświęconej ustaleniom związanym z wybuchem I powstania śląskiego.

W czasie plebiscytu, ale także III powstania śląskiego na terenie probostwa odbywały sie narady polskich działaczy plebiscytowych i powstańczych. Działał też w Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. Św.Jacka. Był posłem i senatorem w Sejmie II Rzeczypospolitej oraz aktywnym działaczem Chrześcijańskiej Demokracji.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 roku. pozostawał pod nadzorem Gestapo, potem wysiedlony w okolice Pszczyny. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł w 1950 roku.

Drugi Jan również był księdzem rzymskokatolickim, ale i powstańcem śląskim i działaczem plebiscytowym, W połowie czerwca 1919 roku wysunięty został na naczelnego kapelana wojsk powstańczych. Wkrótce wyjechał do Ostrowa Wielkopolskiego, skąd przydzielono go w charakterze kapelana do Strzelców Bytomskich.

Po zdaniu matury.studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W czerwcu 1912 przyjął święcenia kapłańskie. Był m.in. administratorem parafii Raszowa w powiecie kozielskim. Następnie w czasie I wojny i zaraz po jej zakończeniu wikarym w Strzelcach Opolskich.

Brał udział w I i III powstaniu śląskim, a w III powstaniu zorganizował samodzielny oddział powstańczy składający się głównie z ochotników zza Odry. Po powstaniach został mianowany komisarzem likwidacyjnym dla wielu powiatów z siedzibą w Rybniku. Należał do współorganizatorów Związku Powstańców Śląskich. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej jego nazwisko znalazło się na liście ściganych przez władze hitlerowskie.

We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, gdzie został urzędnikiem polskiej Kurii Polowej i kapelanem Obozu Wojska Polskiego . Po kapitulacji Francji dostał się do Syrii, został tam szefem duszpasterstwa Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Pełnił też funkcję szefa duszpasterstwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a potem wszystkich jednostek wojskowych na Środkowym Wschodzie.

Był współtwórcą wydanego w czasie II wojny Modlitewnika Żołnierskiego na Środkowym Wschodzie, Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji jako dziekan generalny w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1970 roku.

152 lata później , szczególnie tu w Opolu powinniśmy pamiętać o księżach Pawle i Janie Brandysach tak silnie związanych także z ziemiami dzisiejszej Opolszczyzny.
O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

Zobacz także

2021-10-25, godz. 17:00 O polskość Śląska Opolskiego 23.10.2021 Represje wobec Polaków z Górnego Śląska ograniczyły ich działalność konspiracyjną, ale jej nie zatrzymały. Walka z okupantem niemieckim była dalej … » więcej 2021-10-16, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.10.2021 Mimo aresztowań, represji i egzekucji ruch oporu także na Śląsku trwał. Jedną z ważniejszych form działalności podziemnej stało się drukowanie i kolportowanie… » więcej 2021-10-09, godz. 08:00 O polskość Śląska opolskiego 09.10.2021 W pierwszych miesiącach okupacji powstawały polskie organizacje podziemne, o charakterze wojskowym. Na Śląsku poza organizacjami Siły Zbrojne Polski i Polską… » więcej 2021-10-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.21 Mija właśnie 100 rocznica utworzenia 1 października 1921 roku Związku Obrony Kresów Zachodnich. Głównym zadaniem związku była ochrona ludności polskiej… » więcej 2021-09-25, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 25.09.2021 Wygaśnięcie w lipcu 1937 roku postanowień Konwencji Genewskiej Niemcy wykorzystali do wzmożenia represji. Już niespełna miesiąc później zaczęły się… » więcej 2021-09-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.09.2021. Wśród zapomnianych Polaków z Górnego Śląska jest ks. Jan Rzymełka, działacz plebiscytowy, autor śpiewnika powstańczego, odznaczony prze Wojciecha Korfantego… » więcej 2021-09-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.09.2021 100 kilometrów od Opola doszło do spektakularnej potyczki września 1939 roku. Pod Mokrą stanęły naprzeciw siebie Wołyńska Brygada Kawalerii i niemieckie… » więcej 2021-09-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.09.2021 W pierwszych dniach września w okolicach Pszczyny doszło do kilku bitew. Zapomnianą potyczką kampanii wrześniowej na Śląsku stała się niewątpliwie bitwa… » więcej 2021-08-28, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 28.08.2021 Mija 99 lat od rozpoczęcia działalności Związku Polaków w Niemczech. Organizacja została założona 27 sierpnia 1922 roku, Do września 1939 roku miała… » więcej 2021-08-21, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021 Mija właśnie 101 lat od pierwszych dni II śląskiej insurekcji. W związku z tym warto przypomnieć zapomnianych zupełnie przywódców powstania Stanisława… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »