Obchody jubileuszu rozpoczną się konferencją i debatą pt. „Co dalej? Muzea martyrologiczne w 70 lat po wojnie”. Tego dnia o godz. 17:00 w siedzibie muzeum przy ul. Minorytów 3 w Opolu otwarta zostanie wystawa „51/50. Wystawa jubileuszowa Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu”. Wieczorem o godz. 19:00 w Filharmonii Opolskiej rozpocznie się koncert, który równocześnie zainauguruje I Festiwal Muzyki Sakralnej Krajów Wyszehradzkich „Sanctus Adalbertus”. Będzie okazja posłuchania "Kwartetu na koniec czasu" Oliviera Messiaena - dzieła życia kompozytora, które powstało w niemieckim obozie jenieckim.

Wydarzeniem towarzyszącym będzie w piątek (20.11) międzynarodowa konferencja naukowa pt. „70 lat po wojnie. Niemiecki i radziecki system jeniecki w badaniach naukowych”. Konferencja odbędzie się w siedzibie muzeum w Opolu przy ul. Muzealnej 4, w godz. od 9:00 do 16:30. W jej trakcie zaprezentowana zostanie aktualna działalność muzeum oraz innych podobnych mu placówek w Polsce i poza jej granicami, w zakresie dokumentowania oraz naukowego opracowywania problemu funkcjonowania w czasie II wojny światowej niemieckiego i radzieckiego systemu jenieckiego oraz losów setek tysięcy jeńców, którzy przez nie przeszli.

Ideą konferencji jest nie tyle pokazanie dorobku muzeów-miejsc pamięci, co określenie w jakim punkcie obecnie znajdują się badania nad wspomnianymi systemami jenieckimi w latach II wojny światowej i jakie są perspektywy na przyszłość. Czy encyklopedia niemieckiego systemu jenieckiego, tworzona przez zespół niemieckich historyków, ma szansę przybliżyć mieszkańcom Europy miejsca po byłych obozach, o których niewiele wiedzą? Jakie są perspektywy opracowania takich zagadnień jak losy Żydów-jeńców wojennych w obozach Wehrmachtu, czy praca przymusowa jeńców wojennych (w ujęciu globalnym i lokalnym)? Czy jest szansa, by częściej były wydawane monografie obozów jenieckich, zarówno w odniesieniu do tych miejsc, które nie doczekały się jak dotąd całościowego opracowania, jak i w przypadku tych, które zostały opracowane przed wieloma laty i w przypadku których dzisiaj – uwzględniając wolny dostęp do wielu archiwów – należałoby ponownie zmierzyć się z poruszaną przez nie tematyką? O tym wszystkim będzie okazja posłuchać podczas spotkania.

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu jest unikatową w skali europejskiej placówką, zajmującą się całościowo szeroko rozumianą problematyką jeniecką, związaną z funkcjonowaniem w latach II wojny światowej dwóch totalitarnych systemów jenieckich: niemieckiego i radzieckiego. Ten szeroki zakres działalności został podkreślony w nazwie instytucji „Centralne”. Gromadzi ona jenieckie artefakty z niemieckich i radzieckich obozów, chroni je, naukowo opracowuje i udostępnia. Prowadzi też badania naukowe, a poszerzaną w ten sposób wiedzę wykorzystuje w cenionej i nagradzanej działalności edukacyjnej, wydawniczej i wystawienniczej.

Instytucja należy do grona muzeów martyrologicznych, utworzonych po II wojnie światowej na terenie byłych niemieckich obozów, w których doszło do największych zbrodni nazistowskich, by pamięcią o nich zapobiegać ich powtórzeniu. Dlatego też dużą rolę w działalności muzeum odgrywa Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach, gdzie w latach II wojny światowej istniał jeden z największych jenieckich kompleksów obozowych Wehrmachtu w Europie, dla kilkusettysięcznej rzeszy alianckich żołnierzy z całego świata. To w związku z nim muzeum zostało utworzone. Ponieważ jednak tragiczna historia miejsca wykracza poza lata II wojny światowej, bo sięga jeszcze wojny prusko-francuskiej (1870/1871) i I wojny światowej (1914–1918), kiedy także istniały tam niemieckie obozy jenieckie, a ponadto lat 1945–1946, gdy w Łambinowicach funkcjonował polski obóz pracy dla niemieckiej ludności cywilnej, muzeum chroni pamięć o ofiarach wojen, których skutki tak dotkliwie zaznaczyły się na tym terenie. Silny, antywojenny przekaz miejsca jest podstawą działalności edukacyjnej tej instytucji.

Muzeum jako samodzielna instytucja zostało utworzone w 1965 r. i bezpośrednio podporządkowane Ministrowi Kultury i Sztuki. Wśród zadań dokumentacyjnych, naukowych, oświatowych, jakie jej wtedy postawiono, była również opieka nad instytucjami i organizacjami, znajdującymi się w innych miejscach w Polsce, związanych z jeniectwem. W 1999 r. Muzeum zostało podporządkowane władzom samorządowym województwa opolskiego.

Radio Opole jest patronem medialnym obchodów 50-lecia istnienia Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu.

Źródło: CMJW w Łambinowicach-Opolu