„Atlas historyczny. Górny Śląsk w XX wieku. Zbiór map edukacyjnych" przedstawia w przystępnej formie najważniejsze zagadnienia z XX-wiecznej historii regionu. To wydawnictwo, jakiego na rynku jeszcze nie było. Popularyzuje wielokulturową przeszłość regionu, prezentuje wydarzenia, które wpłynęły na losy setek tysięcy mieszkańców Górnego Śląska. Poszczególne zagadnienia przedstawione zostały na ponad 30 mapach w formie diagramów oraz symboli. Każda zawiera obszerny komentarz oraz legendę. Wydawnictwo kończy polsko-niemiecko-czeski skorowidz nazw śląskich miejscowości. Autorami publikacji są Marcin Kordecki oraz Dawid Smolorz przy wsparciu redaktorów kartograficznych Dariusza Przybytka oraz Anny Osowskiej. Wydawcą atlasu jest Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, współwydawcą – Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Atlas przedstawia sytuację językową w regionie w pierwszych dziesięcioleciach XX w. (czyli przed wielkimi ruchami migracyjnymi), walki w okresie powstań śląskich, wyniki plebiscytu oraz mniej znane wątki z okresu kształtowania się granicy polsko-czechosłowackiej na Śląsku Cieszyńskim. Duża część atlasu poświęcona jest funkcjonowaniu regionu w granicach dwóch państw w okresie międzywojennym. Obok kuriozów granicznych na wytyczonej w 1921 r. granicy polsko-niemieckiej w regionie przedstawiona została m.in. komunikacja w podzielonym granicą regionie, niezrealizowane propozycje podziału Górnego Śląska po I wojnie światowej, sytuacja gospodarcza, życie mniejszości narodowych, sytuacja wyznaniowa, zmiany nazw miejscowych w okresie hitlerowskim oraz wyniki wyborów w polskiej i niemieckiej części regionu. W rozdziale dotyczącym najważniejszych wydarzeń w XX-wiecznej historii regionu uwzględniono m.in. niemieckie prowokacje graniczne w sierpniu 1939 r., walki we wrześniu 1939 r. i zajęcie polskiej części regionu przez wojska niemieckie, aparat represji w okresie hitlerowskim (filie obozów koncentracyjnych i obozy jenieckie), naloty alianckie na zakłady przemysłowe w opolskiej części regionu a także przebieg linii frontu i walki w regionie zimą i wiosną 1945 r. W części poświęconej powojennej historii Górnego Śląska znajdują się m.in. mapy przedstawiające polsko-czechosłowacki konflikt graniczny w II połowie lat 40., miejsca wystąpień wolnościowych i antykomunistycznych w 1956 r., 1968 r. i w latach 80., a także rozwój urbanistyczny wybranych miast górnośląskich w okresie PRL. Ponadto na osobnej mapie opisano zmiany granic administracyjnych w regionie w okresie powojennym.

Źródło: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej

Organizatorem spotkania promującego atlas jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu. Radio Opole objęło wydarzenie patronatem medialnym.

Oprac. Agnieszka Lubczańska
agnieszka.lubczanska@radio.opole.pl