W rozmowie z dziennikarzami telewizji N1 eksperci zwracają uwagę, że aresztowanie w Lublanie w grudniu 2022 roku rosyjskich szpiegów jest jednym z ważnych wydarzeń, które doprowadziły do historycznej wymiany więźniów.

Bosztjan Perne, były dyrektor Służby Wywiadu i Bezpieczeństwa (OVS) Ministerstwa Obrony, przekonuje, że akcja zorganizowana półtora roku temu przez słoweński wywiad miała kluczowe znaczenie. „Ta wymiana nie miałaby miejsca, gdyby w tym kraju (Słowenii) nie było aresztowanych agentów […]. Najwyraźniej rosyjscy szpiedzy złapani w Słowenii nie byli całkiem przeciętni, ale zajmowali wysoką pozycję w tamtejszych strukturach” – podkreślił ekspert.

Wśród więźniów, którzy w ramach wymiany w czwartek wrócili do Moskwy, jest para uśpionych szpiegów - Artiom i Anna Dulcewowie. Według oficjalnej „legendy” byli argentyńską rodziną, która przeniosła się do Europy. W 2022 roku zostali aresztowani, a ostatniego dnia lipca tego roku słoweński sąd skazał ich na 19 miesięcy więzienia za szpiegostwo. Oboje przyznali się do zarzucanych im czynów. Kreml potwierdził w piątek, że Dulcewowie to funkcjonariusze wywiadu, tzw. nielegałowie, czyli głęboko zakonspirowani agenci.

Dziennikarze przypominają, że słoweńska Agencja Wywiadu i Bezpieczeństwa (Sova) przez kilka miesięcy śledziła rosyjskich szpiegów w Lublanie. Choć funkcjonariusze przyłapali ich na gorącym uczynku, to według mediów szybko stało się jasne, że zatrzymani nie będą odbywali kary pozbawienia wolności w Słowenii, a staną się kartą przetargową pozwalającą na wymianę ich za obywateli państw zachodnich.

Zdaniem specjalistów nie oznacza to jednak, że rola Słowenii w walce wywiadów pozostanie niezauważona. „Biorąc pod uwagę, że Słowenia nie ma obywateli pracujących dla służb wywiadowczych i przebywających w więzieniach w Rosji, mam szczerą nadzieję, że uda nam się uzyskać z tego jakąś międzynarodową premię polityczną i że będziemy mogli skutecznie promować tę przysługę, którą wyświadczyliśmy" zachodnim partnerom – powiedział dziennikarzom telewizji N1 inny były dyrektor OVS Marjan Miklavczicz.

Jednocześnie eksperci ostrzegają, że ten sukces może obrócić się przeciwko Lublanie. „Słowenia stała się aktorem teatru cieni nowej zimnej wojny, który ma również swoje gorące elementy” – skomentował wymianę więźniów na antenie telewizji N1 ekspert ds. obrony i były eurodeputowany Klemen Groszelj. „Rosyjskie służby wywiadowcze znane są ze swojej mściwości. Słoweńscy funkcjonariusze wywiadu również mogą stać się przedmiotem aresztowań i tego typu wymian” – ostrzegł Groszelj. Dodał jednocześnie, że Słowenia powinna wzmocnić działania kontrwywiadowcze.

Największa od czasów zimnej wojny wymiana więźniów w Rosji i krajach Zachodu odbyła się w czwartek w Ankarze, stolicy Turcji. Operacja objęła 24 osoby z więzień w siedmiu krajach. Wśród więźniów, którzy wrócili do Rosji, znaleźli się Dulcewowie wraz z dwójką ich dzieci.

Tomasz Dawid Jędruchów (PAP)

tdj/ kar/