O sprawę na konferencji prasowej w Brukseli pytało w czwartek wielu dziennikarzy. Rzecznik KE Peter Stano w odpowiedzi tłumaczył, że obecność unijnego urzędnika jest zgodna z oficjalną polityką UE "krytycznego zaangażowania", która łączy z jednej strony otwarte kanały komunikacji, a z drugiej sankcje.

"(Enrique Mora) przybył do Teheranu na inaugurację i wykorzystał swoje kontakty z urzędnikami nowej administracji irańskiej w Teheranie, aby przekazać stanowiska UE w sprawie wszystkich kwestii budzących nasze obawy związane z Iranem” – powiedział Stano.

Decyzja Komisji wywołała jednak negatywne reakcje wśród członków Parlamentu Europejskiego.

Europoseł Rihards Kols z Łotwy, z prawicowej grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), oskarżył Morę o „legitymizację reżimu, który brutalnie traktuje własny naród, sponsoruje terroryzm na całym świecie i sieje niezgodę”. Jak podał Euronews, Kols udostępnił klip wideo z inauguracji, na którym irańscy parlamentarzyści skandują „Śmierć Ameryce i Izraelowi!” i dodał: „To hańba”.

"Niewiarygodne" — napisał Bart Groothuis, holenderski europoseł z liberalnej grupy Odnowić Europę. "Kraje europejskie nie uczestniczyły w inauguracji prezydenta Putina; najwyraźniej Iran jest inny. Nie rozumiem tej logiki" – dodał.

Euronews poinformował, że w przeciwieństwie do Komisji Europejskiej państwa członkowskie wysłały na uroczystość swoich przedstawicieli dyplomatycznych w Teheranie, a nie przedstawicieli ministerstw spraw zagranicznych.

Iran był wielokrotnie oskarżany o wspieranie inwazji Rosji na Ukrainę, prowadzenie brutalnych represji wobec obrońców praw człowieka, przetrzymywanie obywateli UE w niewoli dla korzyści politycznych, finansowanie ruchów terrorystycznych na całym świecie i realizację programu nuklearnego wbrew rezolucjom ONZ – przypomina portal.

W odpowiedzi na naruszanie przez Iran praw człowieka, rozprzestrzenianie broni jądrowej oraz udzielanie wsparcia wojskowego Rosji w wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie UE wprowadziła sankcje wobec tego kraju.

UE wielokrotnie potępiała poważne naruszenia praw człowieka w Iranie, w tym śmierć w policyjnym areszcie 16 września 2022 r. 22-letniej Mahsy Amini oraz późniejsze brutalnie tłumienie przez irańskie władze pokojowych protestów i związaną z tym śmierć setek ludzi.

W latach 2022 i 2023 UE przyjęła trzy pakiety sankcji wobec osób i podmiotów z Iranu w związku z dronami. Jest to część systemu sankcji nakładanych za działania podważające integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażające.

W lipcu 2023 r. UE zdecydowała się ustanowić specjalne ramy sankcyjne w związku ze wsparciem wojskowym, którego Iran udziela Rosji w kontekście wojny napastniczej przeciwko Ukrainie.

W maju 2024 r. UE postanowiła rozszerzyć zakres systemu sankcyjnego w związku z irańskim wsparciem wojskowym dla ugrupowań zbrojnych na Bliskim Wschodzie i w regionie Morza Czerwonego oraz w związku z irańskimi atakami dronowo-rakietowymi na Izrael przeprowadzonymi w kwietniu 2024 r.

Masud Pezeszkian został wybrany na prezydenta Iranu w wyborach, które odbyły się 5 lipca. Jego poprzednik Ebrahim Raisi zginął 19 maja w katastrofie śmigłowca.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ kar/