1 sierpnia 1944 r. na rozkaz komendanta głównego AK gen. Tadeusza Komorowskiego - „Bora” wybuchło powstanie, które przeszło do historii jako Powstanie Warszawskie. „Przez 63 dni powstańcy prowadzili z okupacyjnymi wojskami niemieckimi bezprzykładnie heroiczną, samotną walkę o własną, wolną, niezależną od Niemiec i Związku Sowieckiego – Polskę” - przypominają przedstawiciele IPN.

Katowicki oddział Instytutu zaplanował kilka wydarzeń związanych z okrągłą rocznicą wybuchu powstania. 1 sierpnia przed południem na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach odbędzie uroczystość oznaczenia plakietą „Grób Weterana walk o wolność i niepodległość Polski” mogiły Janusza Nikodemskiego, uczestnika powstańczego zrywu w stolicy.

Nikodemski urodził się 20 września 1928 r. w Katowicach. W 1939 r. jego rodzina została wysiedlona, opuściła miasto i urządziła się w Warszawie. Na przełomie 1942 i 1943 r. Nikodemski zaangażował się w działalność konspiracyjną, na początku roznosił ulotki i nielegalne materiały prasowe. Od 1943 r. należał do Armii Krajowej, miał pseudonim „Kmicic”. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w Zgrupowaniu AK „Kuba” – „Sosna” Batalion „Chrobry I”, w plutonie bojowym por. Władysława Jachowicza ps. „Konar”, a następnie w plutonie por. Stanisława Dąbrowskiego ps. „Grzywa”.

Brał udział w walkach na całym szlaku bojowym Batalionu. 5 października 1944 r. wraz z całym oddziałem dostał się do niewoli niemieckiej. Trafił do niemieckich stalagów, skąd został skierowany do pracy przymusowej w fabryce samolotów w Brockwitz. Wyzwolony przez armię amerykańską podczas ewakuacji załogi fabryki w maju 1945 r. Następnie wraz z kolegą pojechał do Włoch, by dołączyć do 2 Korpusu Wojska Polskiego. Od 1 lipca 1946 r. do 8 stycznia 1947 r. służył w 3 Dywizji Strzelców Karpackich na stanowisku kancelisty. Po kilkumiesięcznym oczekiwaniu na repatriację w Anglii powrócił do kraju w styczniu 1947 r.

Pracował m.in. w Biurze Organizacji Rachunkowości, w Centrali Nasiennej i Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego. Jednocześnie kontynuował naukę w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach uzyskując w 1963 r. dyplom magistra ekonomii. Był członkiem Związku Powstańców Warszawskich, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zmarł 30 marca 2022 r. w Katowicach. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska, Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Nie będzie to jedyne wydarzenie planowane przez katowicki IPN w związku z rocznicą Powstania Warszawskiego. 8 sierpnia w Przystanku Historia Centrum Edukacyjnym IPN im. gen. Janusza Gąsiorowskiego w Częstochowie zaplanowano projekcję filmu dokumentalnego „Wiara ‘44”, poświęconego życiu religijnemu w powstańczej Warszawie. W wyprodukowanym przez Biuro Edukacji Narodowej IPN filmie wykorzystano materiały z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego oraz archiwalne fotografie i wideo. Z kolei 20 sierpnia w Przystanku Historia w Częstochowie odbędzie się wykład historyka Mariusza Grzyba z Muzeum Częstochowskiego na temat lotniczego wsparcia dla walczącej Warszawy.(PAP)

kon/ dki/