Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przystąpieniem Polski do wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej, który przygotowało MS, został opublikowany w piątek na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten, a także dwa rozporządzenia w tej sprawie, dotyczące prokuratury, mają dostosować przepisy do rozwiązań unijnych, by umożliwić pełne funkcjonowanie Prokuratury Europejskiej w Polsce.

"Udział Polski w Prokuraturze Europejskiej sprawi, że ściganie przestępstw na szkodę europejskich - a zatem również polskich - podatników będzie skuteczniejsze. Dotychczas polskie organy ścigania współpracowały z Prokuraturą Europejską jedynie na poziomie technicznym, co nie zawsze umożliwiało kompleksowe przeprowadzenie postępowań w złożonych sprawach o wymiarze transgranicznym" - głosi uzasadnienie projektu.

"Natomiast wielowątkowe postępowania, które dotyczą złożonych struktur przestępczych, wykorzystujących skomplikowane mechanizmy działania na terenie różnych państw członkowskich i państw trzecich, wymagają często koordynacji na poziomie unijnym" - dodano.

Udział Polski w Prokuraturze Europejskiej ma ułatwić ściganie zorganizowanych grup przestępczych, w szczególności w zakresie przestępczości m.in. związanej z podatkiem VAT, które działają na terenie wielu państw członkowskich. Ma to - w ocenie resortu sprawiedliwości - wzmocnić pozycję Polski "jako zaufanego partnera innych państw członkowskich w walce z nadużyciami finansowymi na szkodę Unii Europejskiej".

"Przystąpienie Polski do Prokuratury Europejskiej usankcjonuje też jej pozycję jako beneficjenta środków finansowych pochodzących z budżetu UE, który w pełni gwarantuje ochronę unijnych interesów finansowych" - podkreślono w uzasadnieniu.

Nowelizacja przepisów ma dotyczyć m.in. kodeksu postępowania karnego, prawa o prokuraturze, ustaw o Policji, o Straży Granicznej, o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, a także o Krajowej Administracji Skarbowej.

Wobec pilnego charakteru projektu zostanie on - jak czytamy w Ocenie Skutków Regulacji - przekazany na 14 dni do uzgodnień z innymi resortami, a także do zaopiniowania m.in. przez Prokuratora Krajowego i powszechne jednostki organizacyjne prokuratury, Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, związki zawodowe i stowarzyszenia prokuratorów, a także Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego, Krajową Radę Sądownictwa, sądy powszechne (za pośrednictwem sądów apelacyjnych), Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Izbę Radców Prawnych i Helsińską Fundację Praw Człowieka.

Powołanie przez Radę UE jednego z kandydatów na stanowisko Prokuratora Europejskiego z Polski planowane jest jesienią.

Lista zawierająca nazwiska trzech kandydatów - jak dowiedziała się PAP w Ministerstwie Sprawiedliwości - została przekazana Komisji Selekcyjnej w Luksemburgu, która planuje w lipcu 2024 r. przeprowadzić rozmowy z kandydatami. Komisja następnie wyda opinię wraz z uzasadnieniem Radzie UE, która w kolejnym kroku dokona wyboru i powoła jednego z kandydatów na stanowisko Prokuratora Europejskiego z Polski.

Resort przypomniał też, że w konkursie MS na Prokuratora Europejskiego wyłoniono troje kandydatów: Agnieszkę Adamowicz z Prokuratury Okręgowej w Lublinie, Grażynę Stronikowską z Prokuratury Krajowej i Pawła Wąsika z Prokuratury Okręgowej w Poznaniu. Konkurs ten został przeprowadzony przez powołany 1 lutego przez szefa MS Adama Bodnara - Zespół ds. wyłonienia kandydatów na urząd Prokuratora Europejskiego.

Prokuratura Europejska, która działa od czerwca 2021 r., jest niezależnym organem UE odpowiedzialnym za ściganie przestępstw popełnianych na szkodę interesów finansowych UE. Wszczyna śledztwa, wnosi akty oskarżenia i pełni funkcję oskarżyciela publicznego przed sądami państw członkowskich. Ściga m.in. oszustwa podatkowe, pranie pieniędzy i korupcję. Decyzję potwierdzającą udział Polski w Prokuraturze Europejskiej Komisja Europejska podjęła 29 lutego (weszła w życie 20 marca).

Prokuratura Europejska, kierowana przez Europejskiego Prokuratora Generalnego, składa się z dwóch poziomów: centrali z siedzibą w Luksemburgu, którą tworzą prokuratorzy europejscy (z każdego państwa członkowskiego wyznacza się jednego prokuratora europejskiego) oraz z poziomu zdecentralizowanego (krajowego), tworzonego przez delegowanych prokuratorów europejskich.

Delegowani prokuratorzy europejscy to prokuratorzy z tego państwa członkowskiego działający w imieniu Prokuratury Europejskiej na terytorium swojego kraju. Oprócz przyznanych im szczególnych uprawnień i statusu, mają oni takie same uprawnienia jak prokuratorzy krajowi. (PAP)

nno/ mrr/