Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek na początku czerwca w wystąpieniu do ministry edukacji Barbary Nowackiej napisał, że proponowane przez MEN zmiany w organizacji w szkołach nauki religii budzą - jego zdaniem - wątpliwości związane m.in. z konstytucyjną ochroną prawa do nauki oraz ochroną pracy. Wskazał m.in. na trudności w realizacji podstawy programowej w grupach międzyklasowych. Według RPO zmiany spowodują też utratę pracy przez część katechetów.

Chodzi o skierowany pod koniec kwietnia br. do konsultacji publicznych projekt nowelizacji rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. Resort edukacji chce by zmiany weszły od 1 września 2024 r.

Odpowiadając mu wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer wyjaśniła, że intencją projektowanej nowelizacji jest poszerzenie katalogu rozwiązań organizacyjnych, jakie wobec nauki religii mogą być przyjęte na poziomie każdej szkoły czy przedszkola w zależności od liczby uczniów, których rodzice złożyli wnioski w sprawie nauki religii.

Poinformowała, że znowelizowane przepisy "dają dyrektorowi znaczną swobodę przy tworzeniu grup nauczania religii, która jest ograniczona wyłącznie maksymalną liczbą uczniów takiej grupy". Podała, że po konsultacjach zewnętrznych rozporządzenia projekt w tym zakresie ulegnie częściowo zmianie i maksymalna liczba uczniów w grupie zostanie obniżona z 30 do 28 uczniów. Dodała, że zmienione zostaną też zapisy dotyczące tworzenia grup międzyklasowych i zamiast proponowanej możliwości tworzenia grup dla uczniów klas I–III albo klas IV–VIII, będzie możliwość tworzenia grup obejmujących uczniów klas I–III, uczniów klas IV–VI i uczniów klas VII-VIII.

Przekazała też, że 24 kwietnia 2024 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli Konferencji Episkopatu Polski z ministrą edukacji Nowacką, a 15 maja 2024 r. z wiceministrą Lubnauer. Przedstawiciele strony kościelnej przedstawili swoje argumenty dotyczące zagrożeń z punktu widzenia efektywności i jakości nauczania religii w dużych liczebnie i zróżnicowanych wiekowo grupach międzyklasowych, a także wyrazili opinię, co do terminu wejścia w życie nowych przepisów. W ocenie przedstawicieli strony kościelnej, zbyt krótka vacatio legis nie da nauczycielom religii czasu na przekwalifikowanie się bądź znalezienie pracy poza szkołą.

"Minister Edukacji stoi na stanowisku, że wejście w życie projektowanego rozporządzenia z dniem 1 września 2024 r. nie oznacza konieczności wprowadzenia zmian w stanie zatrudnienia nauczycieli religii i etyki. Nowe rozwiązania organizacyjne dotyczące łączenia uczniów w grupy międzyoddziałowe i międzyklasowe (...) mogą natomiast być wykorzystane, gdy zaistnieją określone przesłanki, np. trudności w zatrudnieniu nauczyciela religii czy etyki lub obciążenie tego nauczyciela dużą liczbą godzin ponadwymiarowych" - wyjaśniła wiceministra.

Wskazała, że zmiany dotyczące ruchów kadrowych w szkole podejmuje dyrektor szkoły jako kierownik zakładu pracy dla zatrudnionych w danej jednostce nauczycieli. "Zakłada się racjonalność działania dyrektora, który korzystając z nowych rozwiązań w zakresie organizowania nauki religii w szkole zobowiązany jest jednocześnie do przestrzegania przepisów ogólnych prawa pracy oraz szczególnych uprawnień i ochrony, jakie posiadają nauczyciele zatrudnieni na podstawie przepisów ustawy Karta Nauczyciela" - zaznaczyła.

Poinformowała również, że 20 czerwca 2024 r. odbyło się w MEN spotkanie z przedstawicielami 14 innych kościołów i związków wyznaniowych na temat nowych rozwiązań w organizacji nauki religii. "Generalnie uwagi zgłoszone podczas tego spotkania były zbieżne z opinią przedstawicieli Kościoła katolickiego. Dodatkowo w czasie spotkania podkreślono konieczność zmian legislacyjnych, które w lepszy sposób zabezpieczą i doprecyzują sytuację pozaszkolnych punktów katechetycznych. Postulat ten wykracza jednak poza zakres przedmiotowej nowelizacji" - przekazała.

"Zapewniam, że działania podejmowane przez MEN nie mają na celu pogorszenia sytuacji edukacyjnej uczniów, ale umożliwienie podejmowania bardziej racjonalnych rozwiązań organizacyjnych przez dyrektorów szkół" - napisała Lubnauer.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami zajęcia z religii lub etyki organizowane są w szkole lub przedszkolu na wniosek rodziców. Uczestniczenie w nich nie jest obowiązkowe. Uczeń może chodzić na religię albo na etykę, może także chodzić na oba przedmioty, lub na żaden z nich.

Przedszkole i szkoła są obowiązane zorganizować lekcje religii w danym oddziale lub danej klasie szkoły, jeżeli na lekcje religii zgłosi się nie mniej niż siedmiu uczniów danego oddziału lub danej klasy. Analogicznie jest w przedszkolach, jeżeli zgłoszonych zostanie nie mniej niż siedmioro dzieci danego oddziału, to przedszkole jest zobowiązane zorganizować lekcje dla tego oddziału. W przypadku gdy na naukę religii zgłosi się mniejsza liczba uczniów danego oddziału lub danej klasy, przedszkole lub szkoła mają obowiązek zorganizować lekcje religii w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej. Te same zasady organizacji zajęć dotyczą lekcji etyki.

Projektowana nowelizacja rozporządzenia ma na celu umożliwienie organizowania lekcji religii w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej obejmującej uczniów oddziałów lub klas, także wtedy, gdy w oddziale lub w klasie na lekcję religii zgłosiło się siedmiu lub więcej uczniów. To samo ma dotyczyć lekcji etyki. Ta zasada ma obowiązywać także w przedszkolach. (PAP)

Autorka; Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ agz/