Dwudniowa konferencja współorganizowana przez Szwajcarię i Ukrainę w ośrodku Buergenstock rozpoczęła się w sobotę po południu; przybyli na nią reprezentanci niemal setki państw i organizacji międzynarodowych, w tym ok. 60 głów państw i szefów rządów - m.in. prezydent Andrzej Duda, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, prezydent Francji Emmanuel Macron czy kanclerz Niemiec Olaf Scholz, a także liderzy państw Ameryki Łacińskiej - jak prezydent Argentyny Javier Milei i Chile Gabriel Boric - czy Afryki i świata arabskiego.

Po wstępnych spotkaniach w sobotę zgormadzeni w Szwajcarii liderzy wezmą udział w niedzielę w trzech panelach poświęconych kwestiom humanitarnym na Ukrainie, bezpieczeństwu żywnościowemu i bezpieczeństwu jądrowemu. Już w nocy jednak Reuters opublikował projekt konkluzji szczytu, w którym zawarto m.in. stanowiska dotyczące tych trzech obszarów.

"Przeprowadziliśmy owocną, kompleksową i konstruktywną wymianę poglądów na temat dróg prowadzących do pełnego, sprawiedliwego i trwałego pokoju, opartego na prawie międzynarodowym, w tym na Karcie Narodów Zjednoczonych. W szczególności potwierdzamy nasze zobowiązanie do powstrzymania się od groźby lub użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niezależności politycznej jakiegokolwiek państwa, zasad suwerenności, niezależności i integralności terytorialnej wszystkich państw, w tym Ukrainy, w ich międzynarodowo uznanych granicach, w tym na wodach terytorialnych, oraz rozwiązywania sporów środkami pokojowymi jako zasadę prawa międzynarodowego" - czytamy w projekcie wspólnego oświadczenia przywódców.

Szczególny nacisk dokument kładzie na kwestię bezpieczeństwa jądrowego: "Każde wykorzystanie energii jądrowej i instalacji jądrowych musi być bezpieczne, strzeżone i przyjazne dla środowiska. Ukraińskie elektrownie i instalacje jądrowe, w tym Zaporoska Elektrownia Jądrowa, muszą działać bezpiecznie i pewnie pod pełną suwerenną kontrolą Ukrainy, zgodnie z zasadami MAEA i pod jej nadzorem" - czytamy.

W oświadczeniu podkreślono ponadto, że jakakolwiek groźba lub użycie broni jądrowej w kontekście trwającej wojny przeciwko Ukrainie jest "niedopuszczalne".

"Po drugie, globalne bezpieczeństwo żywnościowe zależy od nieprzerwanej produkcji i dostaw produktów żywnościowych" - zgodzili się w cytowanym przez Reutersa dokumencie zgromadzeni w Szwajcarii liderzy.

Jak czytamy, "w związku z tym swobodna, pełna i bezpieczna żegluga handlowa, a także dostęp do portów morskich na Morzu Czarnym i Azowskim, mają kluczowe znaczenie". "Ataki na statki handlowe w portach i na całej trasie, a także na cywilne porty i cywilną infrastrukturę portową, są niedopuszczalne. Bezpieczeństwo żywnościowe nie może być w żaden sposób zagrożone. Ukraińskie produkty rolne powinny być bezpiecznie i swobodnie dostarczane zainteresowanym krajom trzecim" - oświadczono w projekcie dokumentu końcowego.

Trzecia sprawa, której dotyka dokument, to kwestia jeńców wojennych i porwanych przez Rosjan ukraińskich dzieci. "Wszyscy jeńcy wojenni muszą zostać uwolnieni w drodze całkowitej wymiany. Wszystkie deportowane i bezprawnie przesiedlone ukraińskie dzieci oraz wszyscy inni ukraińscy cywile, którzy zostali bezprawnie zatrzymani, muszą być przekazani Ukrainie" - wezwano w projekcie oświadczenia.

"Wierzymy, że osiągnięcie pokoju wymaga zaangażowania i dialogu między wszystkimi stronami. Dlatego też postanowiliśmy podjąć w przyszłości konkretne kroki w wyżej wymienionych obszarach, przy dalszym zaangażowaniu przedstawicieli wszystkich stron. Karta Narodów Zjednoczonych, w tym zasady poszanowania integralności terytorialnej i suwerenności wszystkich państw, może i będzie służyć jako podstawa do osiągnięcia wszechstronnego, sprawiedliwego i trwałego pokoju na Ukrainie" - zgodzili się zebrani na szczycie Buergenstock liderzy.(PAP)

mml/ san/