Katarzyna Filipek z Tokarni koło Rabki przyjęła pod swój dach sześć osób pochodzenia żydowskiego. Byli to miejscowy sklepikarz Szmul Szternlicht, dwie jego córki z dwójką dzieci, Salomea Geshir z synkiem oraz Rozalia Hilfstein z synkiem Adolfem oraz mężem Judą. Wcześniej ukrywali się oni u Barglików – w rodzinie sołtysa Tokarni.

Gdy Niemcy dowiedzieli się o Żydach ukrywanych we wsi, pod karą śmierci zmusili sołtysa do poszukiwań. W nadziei, że ścigani uciekną, sołtys wcześniej ogłosił w kościele informację o szykującej się obławie. Jednocześnie zapewnił Katarzynę Filipek, że rozpocznie poszukiwania w innej części wsi.

"Niestety, najprawdopodobniej w wyniku zagrożenia przez Niemców własnej rodziny oraz rodziny Filipków, a może nawet całej wsi, wydał Niemcom Szternlichtów, którzy zostali wkrótce zamordowani. Po dwóch tygodniach, 4 lutego 1944 r. gestapo przyjechało także po małżeństwo Barglików" - czytamy w przesłanej PAP informacji.

Katarzyna Filipek zgłosiła się do gestapowców w nadziei, że wtedy nie przyjdą do jej domu i nie wyrządzą krzywdy siedmiorgu dzieciom. Niemcy zamordowali ją wraz z Marią Barglikową i Heleną Mrugałą 6 marca. Zabity został także Stefan Barglik.

Dzieci z obu rodzin ocalały, ale dziewięć miesięcy później, 4 grudnia 1944 r. gospodarstwo osieroconych Filipków zostało spalone przez Niemców w ramach karnej pacyfikacji pobliskiej wsi Zawadki, za pomoc partyzantom.

W 1988 r. Katarzyna Filipek została wyróżniona przez Yad Vashem tytułem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".

Dotychczas opublikowano m.in. filmy: "Czerwone korale" o rodzinach Gądków, Kucharskich, Książków i Nowaków z Wolicy i Wierzbicy k. Miechowa, "Ukrywani uciekli, gospodarze zabici" o rodzinie Balawendrów z Zalesia k. Lubaczowa, "Bunkier pod łóżkiem" o rodzinie Kobylców z Michałkowic k. Katowic oraz "Ukryli osiemnastu Żydów" o rodzinie Andrzejczyków, "Ocaliła 200 Żydów" o Zofii Klemens, a także "Anna i Sara" o Annie Bogdanowicz i "…bo dawał Żydom chleb" o Tadeuszu Nowaku oraz "Ukrywał Żyda na parafii" o ks. Edwardzie Tabaczkowskim i "Najmłodszy miał roczek" o pięciu polskich chłopskich rodzinach: Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów i dwóch rodzin Kosiorów i z Ciepielowa Starego i Rekówki.

Naukowcy oceniają, że Niemcy w czasie II wojny światowej zamordowali za pomoc Żydom około tysiąca Polaków. Dzięki heroicznej działalności wielu mieszkańców Polski udało się uratować kilkadziesiąt tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego.(PAP)

Autorka: Anna Kruszyńska

akr/ dki/