Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak oraz ówczesny Rektor UAM prof. Bronisław Marciniak. Poznańska Nagroda Literacka składa się z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 tys. zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast Nagroda im. Stanisława Barańczaka w wysokości 40 tys. zł trafia do twórcy, który nie ukończył 35 lat.

W piątek wieczorem w Centrum Kultury Zamek odbyła się Gala Poznańskiej Nagrody Literackiej 2024. Laureatem Nagrody im. Adama Mickiewicza został Marcin Świetlicki – poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Otrzymał ją za tom „Sierotka”.

Nazwisko laureata Nagrody im. Adama Mickiewicza zostało ogłoszone już 10 maja podczas konferencji prasowej. Przewodniczący Kapituły PNL prof. Marcin Jaworski uzasadniając werdykt jury podkreślał, że „Świetlicki już kilka razy bywał wchłaniany przez historię literatury. Za każdym razem skutecznie się wymykał. Na przełomie lat 80. i 90., buntując się przeciw tak odchodzącemu reżimowi, jak nowemu porządkowi społecznemu, stworzył język, którym się mówiło na ulicy, w wojsku czy na uniwersytecie, który się naśladowało w literaturze w ogóle, nie tylko w poezji. Będąc poetą ostentacyjnie i prowokacyjnie apolitycznym, był przez polityków wciągany i wyrzucany ze szkolnego kanonu. Od początku swojej twórczości wydając niskonakładowe tomiki, nagrywa popularne płyty i gra koncerty”.

Wskazał, że Marcin Świetlicki jest jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury po roku 1989. „Ma wyjątkowy słuch, rejestruje zmieniającą się polszczyznę, którą zamienia w mocne wiersze. Pisze o sprawach podstawowych – miłości i śmierci, ojcostwie i dzieciństwie, ojczyźnie i kulturze językiem prostym, artystycznie precyzyjnym, znakomicie brzmiącym w głośnej lekturze i do muzyki, osobnym, nie do podrobienia. Bywa ironiczny, a nawet złośliwy, czasem jest czuły, a nawet sentymentalny. Jego nawiązania do tradycji od romantyków polskich i obcych, przez klasyczny kryminał, po teksty piosenek doczekały się rozpraw naukowych. Nikt dziś tak serio nie rozmawia z patronem UAM – już to byłby wystarczający argument, by dać Świetlickiemu nagrodę Mickiewicza” – dodał prof. Jaworski.

Marcin Świetlicki to poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Opublikował kilkanaście książek poetyckich – debiutował tomem „Zimne kraje” (1992) – m.in. „Schizma” (1994), „Pieśni profana” (1998), „Czynny do odwołania” (2001), „Muzyka środka” (2006), „Jeden” (2013), „Drobna zmiana” (2016). Jest także autorem powieści kryminalnych „Dwanaście” (2006), „Trzynaście” (2007), „Jedenaście” (2008). Wśród nagrań płytowych zespołu Świetliki ukazały się m.in. „Ogród koncentracyjny” (1995), „Złe misie” (2001), „Las Putas Melancólicas y Exclusivas” (2005), „Sromota” (2013). Świetlicki to także laureat wielu nagród literackich m.in.: Georga Trakla (1991), Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1996), Nagrody Literackiej Gdynia (2009, 2014), trzykrotnie nominowany był do Nagrody Literackiej Nike.

W 2017 roku ukazał się tom rozmów z Marcinem Świetlickim przeprowadzonych przez Rafała Księżyka – „Nieprzysiadalność”. W ostatnich latach nakładem Wydawnictwa Wolno ukazał się obszerny wybór wierszy „Wybór” (2021), autorski audiobook „Wiersze” (autor, lektor i przypadkowe lafiryndy) (2022) oraz najnowszy tom poetycki „Sierotka” (2023).

Nazwisko laureata Nagrody Stypendium im. Stanisława Barańczaka dla młodych twórców ogłoszono w piątek podczas gali w CK Zamek. Wyróżnienie otrzymała Aga Zano – tłumaczka prozy anglosaskiej, którą nominowano m.in. za przekłady Bernardine Evaristo, Joshuy Cohena czy Charlesa Yu.

„Aga Zano stała się w środowisku tłumaczy osobowością. Jest autorką kilkudziesięciu przekładów bardzo różnych książek. W swoim pisarskim rzemiośle jest konsekwentna, uparta, niezwykle pracowita i osiągnęła mistrzostwo” – podkreślił przewodniczący Kapituły PNL prof. Marcin Jaworski.

„Dzięki jej tłumaczeniom możemy śledzić tworzący się kanon literatury anglosaskiej. Ważne są dla niej mniejszości, potrafi stworzyć w polszczyźnie sugestywne, przekonujące, ożywcze odpowiedniki nieistniejących u nas idiomów – czarnoskórych, niehetronormatywnych angielek albo zderzenia języków dwóch Żydów: z zasymilowanej amerykańskiej diaspory oraz nacjonalisty z Izraela. Aga Zano na okładce książki obok autorki czy autora to dziś marka – jej wyborom ufają i wydawcy, i czytająca publiczność” – dodał prof. Jaworski.

Urodzona w 1989 roku Aga Zano to tłumaczka z języka angielskiego na polski i z polskiego na angielski. Stypendystka Literature Ireland, Queen’s University Belfast i University of Edinburgh. Tłumaczyła m.in. powieści Bernardine Evaristo, Charlesa Yu, Lucy Caldwell, André Acimana, C Pam Zhang, Joshuy Cohena, Colluma McCanna. W 2023 roku za przekład powieści Dziewczyna, kobieta, inna Bernardine Evaristo została nominowana do Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Do PNL zgłoszona przez trzech wydawców: Wydawnictwo Poznańskie („Dziewczyna, kobieta, inna” i „Mr Loverman” Bernardine Evaristo), Wydawnictwo ArtRage („Ucieczka z Chinatown” Charlesa Yu), Wydawnictwo Agora („Rodzina Netanjahu” Joshuy Cohena).

Wraz z Agą Zano do tegorocznej Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka nominowani byli: Justyna Kulikowska, oraz Piotr Sadzik.

W ubiegłych latach laureatami Nagrody im. Adama Mickiewicza zostali: Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka, Jan Gondowicz, Stanisław Rosiek i Zyta Rudzka.

Wśród wyróżnionych stypendium im. Barańczaka znaleźli się: Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Igor Jarek, Urszula Honek i Anna Wakulik. (PAP)

autor: Anna Jowsa

ajw/ aszw/