Pierwsze wstrząsy w rejonie japońskiego półwyspu Noto na japońskiej wyspie Honsiu pojawiły się pod koniec roku 2020. Od tego czasu codziennie dochodzi tam do ponad 100 małych trzęsień ziemi.

Pierwszego stycznia 2024 r. w regionie Honsiu doszło do trzęsienia ziemi o sile 7,5 w skali Richtera, które zniszczyło dziesiątki tysięcy budynków i zabiło co najmniej 240 osób. Nie jest jednak jasne, czy trzęsienie to miało taką sama przyczynę jak mniejsze trzęsienia.

Qing-Yu Wang z Massachusetts Institute of Technology (USA) i jej współpracownicy przeanalizowali (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.ado1469) zapis aktywności sejsmicznej w regionie Honsiu w latach 2012–2023, aby zbadać, co wywołało jedną z największych serii trzęsień, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Takie serie zwykle pojawiają się w regionach wulkanicznych, ale zazwyczaj trwają tylko tygodnie, najwyżej miesiące.

Trwająca od lat seria tysięcy trzęsień ziemi została prawdopodobnie wywołana przez obfite opady śniegu i inne czynniki środowiskowe, takie jak deszcz i podnoszący się poziom mórz.

Jednak zdaniem Qing-Yu Wang rola, jaką odegrały zmiany klimatyczne spowodowane przez człowieka w tych trzęsieniach, pozostaje niepewna.

Naukowcy podejrzewają, że seria trzęsień wynika częściowo ze wzrostu ciśnienia płynu w porowatych skałach znajdujących się wiele kilometrów pod ziemią. Wahania obciążenia powierzchni, spowodowane przez deszcz, śnieg, ciśnienie atmosferyczne i poziom morza mogą również powodować zmianę ciśnienia w porach, wywołując liczne trzęsienia ziemi.

Zespół przeprowadził modelowanie wpływu płynów i zmian masy powierzchniowej na ciśnienie w porach skał. Opady śniegu wydawały się mieć największy wpływ ze wszystkich czynników powierzchniowych. Kiedy badacze uwzględnili w modelu wpływ śniegu na ciśnienie w porach, korelacja z pomiarami sejsmicznymi poprawiła się o 10 proc. w porównaniu z modelem bez śniegu. Wyraźny sezonowy wzorzec aktywności sejsmicznej również potwierdził związek pomiędzy trzęsieniami a zmianami pogody.

Wang zastrzega, że śnieg lub inne czynniki środowiskowe niekonieczni były wyłączną przyczyną trzęsień. Uważa jednak, że wywierały one większy nacisk na pęknięcia i uskoki, które są już osłabione nadmiernym ciśnieniem w porach.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/