Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży słynie z kolekcji bursztynów. W swoich zbiorach ma także judaika, pamiątki związane z Żydami z Łomży i okolic.

Jak poinformował w czwartek PAP Wojciech Chamryk z muzeum, na aukcji internetowej udało się znaleźć obraz urodzonej w Kosakach, niedaleko Łomży, malarki żydowskiego pochodzenia Reginy Mundlak. Dodał, że to jedna z niewielu zachowanych prac artystki znanej w międzywojniu.

Mundlak - jak podaje muzeum - urodziła się w roku 1887 w Kosakach nieopodal Łomży, w roku 1901 jej rodzina przeniosła się do Berlina, gdzie wystawiała i studiowała. Jej artystyczną edukację miał wspierać niemiecki malarz Max Libermann. Malarka związana była też Warszawą, gdzie jako bardzo młoda artystka miała swoją pierwszą indywidualną wystawę w 1902 roku oraz z Paryżem. Muzeum informuje, że po wybuchu II wojny światowej Mundlak znalazła się w warszawskim getcie, skąd w roku 1942 wywieziono ją do obozu zagłady w Treblince. Tam została zamordowana.

Chamryk powiedział, że w swoich pracach Mundlak "koncentrowała się na tematyce żydowskiej, przede wszystkim ukazywaniu codziennego życia najuboższych warstw społeczności żydowskiej". "Nigdy nie eksperymentowała, nie czerpała z nowych trendów, proponując bardzo tradycyjne, realistyczne malarstwo, również olejne" - dodał.

Obraz, który trafił do łomżyńskiego muzeum dzięki prywatnym darczyńcom, przedstawia siedzącą na krześle dziewczynkę w niebieskiej sukience, która w ręku trzyma pęk marchewek. To nieduży obraz wykonany na papierze o rozmiarach 36 na 28 cm tuszem i temperą, najprawdopodobniej z początku XX wieku.

To - jak podkreślają historycy związani z muzeum Sławomir Zgrzywa i Adam Sokołowski - kolekcjonerska sensacja i bardzo cenne wzbogacenie zbioru judaików w łomżyńskim muzeum. Jak podkreślają, tym ważniejsze, że większość spuścizny po artystce została zniszczona. Historycy podają, że tylko nieliczne muzea czy zbiory prywatne mogą więc pochwalić się jej dziełami, choćby Żydowski Instytut Historyczny ma w swych zbiorach tylko fotografie jej prac.

"Na pewno jest to ciekawa pamiątka i bardzo wartościowy eksponat" – powiedział historyk, kustosz Adam Sokołowski z Muzeum Północno-Mazowieckiego w materiałach udostępnionych PAP. Podkreślił, że dla muzeum szczególnie ważne jest to, że pamiątka związana jest z osobą pochodzącą z okolic Łomży i żydowską społecznością tych terenów.

Sokołowski podkreślił, że obraz powiększa kolekcję łomżyńskich judaików w muzeum. Wymienił, że w zbiorach znajduje się m.in. rzeźba Józefa Mojżesza Gabowicza, Żyda urodzonego w Kolnie i pośrednio związanego z Łomżą, maszyny rolnicze z łomżyńskiej fabryki maszyn rolniczych Mendla Orłowskiego, dachówki z przedwojennych żydowskich cegielni, pocztówki z uwidocznionymi żydowskimi mieszkańcami Łomży czy książka łomżyńskiego lekarza żydowskiego Józefa Hepnera.

Pracę Mundlak od przyszłego tygodnia będzie można zobaczyć w muzeum. Będzie prezentowana w specjalnej gablocie. (PAP)

autorka: Sylwia Wieczeryńska

swi/ miś/