Prace nad projektem nowelizacji ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw - jak wskazano we wpisie - wynikają z konieczności dostosowania przepisów krajowych do unijnych reguł finansowych, które weszły w życie 30 kwietnia br.

Przygotowywana przez Ministerstwo Finansów regulacja przewiduje poszerzenie zakresu podmiotowego SRW o agencje wykonawcze, ZUS, instytucje gospodarki budżetowej, państwowe osoby prawne. Dodatkowo proponuje się objęcie wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia, Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz Funduszu Pomocy kwotą limitu w ramach SRW (wcześniej wydatki tych funduszy objęte były kwotą wydatków SRW, ale nie limitem wydatków w ramach SRW).

Uzasadniono, że zmiany w zakresie podziału jednostek w ramach SRW - na jednostki objęte limitem SRW i nim nieobjęte - wynikają z wprowadzenia bardziej czytelnego kryterium podziału. "W SRW, ale poza limitem SRW, będą tylko te jednostki, które mają zagwarantowaną autonomię budżetową lub jednostki, pełniące funkcję stabilizacyjną (BFG)" - wskazano we wpisie.

Dodano, że planowane zmiany uwzględnią wnioski z przeglądu Międzynarodowego Funduszu Walutowego i będą polegać między innymi na zmianie formuły reguły w celu zwiększenia spójności polskich ram fiskalnych z regułami unijnymi. Zaproponowano m.in. zmiany algorytmu obliczania kwoty wydatków zawartej w SRW. Wyjaśniono, że stosowany dotychczas wskaźnik CPI zostanie zamieniony na deflator PKB, który charakteryzuje się historycznie mniejszą zmiennością niż CPI. Ponadto wprowadzony zostanie mechanizm korekty błędu prognoz dynamiki wartości PKB, mający ograniczyć wpływ tych błędów na limit wydatków w średnim oraz długim okresie.

Założenia przewidują objęcie SRW skarbowych papierów wartościowych (spw) przekazywanych nieodpłatnie przez jednostki i organy objęte SRW jednostkom sektora instytucji rządowych i samorządowych (zrównanie takiego przekazania z wydatkiem w ramach SRW).

"Zaproponowana zmiana wynika z wniosków pokontrolnych NIK. W ostatnich latach nieodpłatnie przekazywano jednostkom spw zamiast dotacji. Proponowane zmiany mają przeciwdziałać temu niepożądanemu z punktu widzenia przejrzystości finansów publicznych i skuteczności SRW zjawisku" - wyjaśniono.

Zauważono, że ekonomicznie mechanizm przekazywania spw zamiast dotacji ma charakter wydatku, jednak nie generuje przepływu kasowego w momencie wydania i nie ma wpływu na wynik budżetu państwa. "Stosowanie takiego mechanizmu niewątpliwie zmniejsza przejrzystość budżetową poprzez sztuczne zaniżenie wielkości wydatków budżetu państwa" - oceniono.

W założeniach poinformowano, że zgodnie z nowymi regulacjami UE państwa członkowskie będą opracowywać plany średniookresowe. Najważniejszym elementem tych planów będą ścieżki wydatków netto, których celem będzie zapewnienie bezpieczeństwa finansów publicznych, tj. ograniczenie w określonym horyzoncie deficytu do poziomu poniżej 3 proc. PKB i odpowiednią redukcję długu lub utrzymanie deficytu i długu poniżej wartości referencyjnych (odpowiednio 3 proc. dla deficytu i 60 proc. PKB dla długu). Tempo to będzie wiążące dla kolejnych ustaw budżetowych. W celu metodologicznego ujednolicenia wskaźnika monitorującego na poziomie krajowym (SRW) i unijnym proponuje się wyłączenie z SRW wydatków na współfinansowanie projektów finansowanych ze środków z UE.

Istotnym elementem nowelizacji - dodano - jest również wprowadzenie okresowych przeglądów funkcjonowania przepisów stabilizującej reguły wydatkowej, odbywających się nie rzadziej niż co 5 lat. Ich założeniem jest ocena skuteczności obowiązujących przepisów pod kątem stabilności finansów publicznych oraz realizacji celów numerycznych reguł fiskalnych wynikających ze wspomnianej dyrektywy Rady w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich.

Zgodnie z wpisem rząd ma przyjąć projekt w II kwartale 2024 r. (PAP)

autorka: Ewa Wesołowska

ewes/ mmu/