Radio Opole » Kraj i świat
2024-04-28, 08:50 Autor: PAP

Węgry/ Analitycy: konflikt z UE będzie narastał, ale Orban nie może pozwolić sobie na Huxit

Pomimo narastającego od 2010 roku konfliktu Budapesztu z UE, rząd Viktora Orbana nie może pozwolić sobie na sięgnięcie po kartę opuszczenia Wspólnoty, czyli tzw. Huxit, ponieważ nie chcą tego ponad dwie trzecie Węgrów, w tym wyborcy Fideszu – oceniają w rozmowie z PAP węgierscy analitycy.

Stosunki Węgier z UE zostały w ostatnich latach zdominowane przez spory na wielu polach. Rząd Orbana stosuje ostrą, antyunijną retorykę, często w pojedynkę blokując rozwiązania akceptowane przez pozostałych członków Wspólnoty.


W pierwszych latach po przystąpieniu Węgier do UE w 2004 roku, za czasów rządu socjalistów i liberałów, również dochodziło do sporów z Komisją Europejską, ale konflikty te nie były tak ostre, jak obecnie – zaznacza w rozmowie z PAP politolog Gergo Medve-Ballint, profesor Uniwersytetu Korwina w Budapeszcie.


„Spory z KE dotyczyły zwłaszcza procedury nadmiernego deficytu i powtarzających się żądań co do redukcji deficytu publicznego, na co rząd nie chciał przystać” – dodaje.


Według Medve-Ballinta punktem przełomowym w relacjach Węgier z UE było dojście w 2010 roku do władzy Fideszu, partii Orbana. Nowy rząd, aby móc stymulować gospodarkę w czasie kryzysu, chciał utrzymać deficyt budżetowy na wysokim poziomie i nie chciał go zredukować poniżej 3 proc. PKB.


Jak przypomina ekspert, kraj był już wówczas objęty procedurą nadmiernego deficytu. W czerwcu 2010 roku przewodniczący KE Jose Manuel Barroso powiedział Orbanowi, że utrzymywanie wysokiego deficytu budżetowego nie wchodzi w rachubę. „W wyniku tego węgierski rząd sformułował antyunijną retorykę i suwerenistyczną strategię, nawet jeśli nie zostały one wówczas w pełni wyartykułowane” – wyjaśnia.


W kolejnych latach ostra narracja węgierskich władz w stosunku do UE nabierała na sile. „Wraz z dojściem Orbana do władzy w 2010 roku mamy ciągłe pogarszanie się relacji z UE” – podkreśla w rozmowie z PAP szef think tanku Policy Solutions Andras Biro-Nagy.


W ciągu prawie półtorej dekady rządów Orbana spory z Brukselą dotyczyły m.in. polityki migracyjnej, podejścia do Ukrainy, Rosji i Chin, a przede wszystkim rządów prawa, systemu sądownictwa i korupcji na Węgrzech.


W 2018 roku Parlament Europejski zdecydował o wszczęciu wobec Węgier procedury z art. 7 Traktatu UE wobec ryzyka poważnego naruszenia przez ten kraj unijnych wartości. Procedura ta w dalszych etapach umożliwia zawieszenie prawa państwa członkowskiego do głosowania w Radzie. W jej ramach doszło do przeprowadzenia kilku wysłuchań, lecz bez podjęcia dalszych decyzji.


PE wielokrotnie krytykował stan praworządności na Węgrzech, krytykując wciąż pogarszającą się sytuację. W ostatnim czasie instytucje unijne wraz z Komisją Wenecką, organem doradczy Rady Europy, skrytykowały przyjętą przez parlament w Budapeszcie ustawę o ochronie suwerenności, którą uznały za zagrożenie dla wolnej debaty w kraju.


Obecnymi polami sporu pomiędzy Budapesztem a Brukselą są m.in. kwestia paktu migracyjnego, krytykowanego przez Węgry, a także pomoc dla zmagającej się z rosyjską inwazją Ukrainy. Rząd Orbana do lutego blokował unijne wsparcie finansowe dla Kijowa wartości 50 mld euro i ustąpił dopiero pod pewnymi warunkami. Budapeszt krytykuje też rozpoczęcie przez UE negocjacji akcesyjnych z Ukrainą, choć ostatecznie nie zdecydował się na ich zawetowanie.


Według Biro-Nagya symbolem radykalizacji Fideszu w Europie było opuszczenie przez europosłów tego ugrupowania szeregów Europejskiej Partii Ludowej (EPL) w 2021 roku. „Fidesz coraz bardziej odchodził od zasad, które były akceptowane przez mainstreamową prawicę w polityce europejskiej” – mówi ekspert. „W chwili obecnej sojusznicy Orbana to głównie radykalna, eurosceptyczna prawica” – dodaje.


Polityka Orbana doprowadziła do wstrzymania wypłat środków unijnych dla Węgier, których gospodarka, notująca słabsze wyniki, potrzebuje.


„Bez członkostwa w UE Węgry byłyby znacznie biedniejszym i bardziej odizolowanym krajem” – zauważa Medve-Ballint. „Pomogły one dogonić gospodarczo rdzeń UE, choć nadal pozostajemy daleko w tyle za najbardziej rozwiniętymi państwami członkowskimi” – dodaje.


W połowie grudnia KE pozytywnie oceniła zmiany w węgierskim systemie sądownictwa, odmrażając 10,2 mld euro funduszy polityki spójności. Wciąż jednak zablokowanych jest około 20 mld euro z powodu m.in. obaw dotyczących korupcji, praw społeczności LGBTQ, wolności akademickiej i prawa do azylu.


Sam Orban stwierdził, że sprzeciw wobec imigracji i LGBTQ jest ważniejszy niż unijne fundusze, i że Budapeszt nie może być szantażowany w tych kwestiach.


„W ostatnich latach UE pokazała, że może skutecznie wpływać na zmiany na Węgrzech, nie na poziomie retorycznym, ale konkretnych gróźb” – twierdzi Biro-Nagy. Jako przykład podał wymuszenie zmian w systemie sądownictwa, które skutkowały grudniowym odmrożeniem części środków.


Najnowsze badania Eurobarometr pokazują, że 77 proc. Węgrów uważa członkostwo ich kraju w Unii Europejskiej za korzystne. Jednocześnie rząd Orbana, który cały czas cieszy się największym poparciem w społeczeństwie, od lat podtrzymuje ostrą krytykę Brukseli.


„Podobne sondaże nie są najlepszym środkiem, aby mierzyć podejście Węgrów do UE” – przestrzega Biro-Nagy. „Sama obecność w UE nie jest przez nikogo kwestionowana. Liczby nie będą jednak tak optymistyczne, jeśli spytać na przykład o konieczność dalszej integracji” – dodaje.


Jak zaznacza szef Policy Solutions, kwestia ewentualnego wyjścia z UE jest „czerwoną linią” dla wyborców Fideszu, dlatego Orban nie może pozwolić sobie na grę tą kartą. „Premier Węgier krytykuje UE, mówi o konieczności +okupacji Brukseli+, ale nigdy nie powiedział, że należy opuścić Wspólnotę” – zauważa.


Analitycy są zgodni, że konflikt na linii Budapeszt-Bruksela utrzyma się w przyszłości, a nawet może eskalować. Jak podkreśla Biro-Nagy, Orban nie ma możliwości budowania sojuszów na arenie europejskiej, więc jedyne, co mu pozostaje, to blokowanie poszczególnych rozwiązań.


„Jeśli wybory do PE nie zmienią znacząco jego składu zgodnie z oczekiwaniami Orbana, konflikt pomiędzy Węgrami a UE utrzyma się co najmniej do wyborów parlamentarnych na Węgrzech w 2026 roku” – ocenia Medve-Ballint.


Wybory europejskie odbędą się na Węgrzech 9 czerwca, równolegle z wyborami samorządowymi. Niecały miesiąc później, 1 lipca, Węgry obejmą przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. W związku z polityką Orbana pojawiały się głosy za odebraniem Budapesztowi prezydencji, ale ostatecznie nie poszły za nimi żadne konkretne działania.


Z Budapesztu Marcin Furdyna (PAP)


mrf/ fit/


Kraj i świat

2024-06-22, godz. 22:30 Paryż - polskie rugbystki w ćwierćfinale turnieju kwalifikacyjnego Reprezentacja Polski kobiet w rugby 7 w ćwierćfinale ostatniego turnieju kwalifikacyjnego do igrzysk olimpijskich zagra z Hongkongiem. Do Paryża z zawodów… » więcej 2024-06-22, godz. 22:30 Zełenski: od początku czerwca Rosja zrzuciła na Ukrainę ponad 2400 bomb kierowanych Od początku czerwca wojska rosyjskie zrzuciły na Ukrainę ponad 2400 bomb kierowanych, w tym ok. 700 na Charków, drugie co do wielkości miasto w kraju - oświadczył… » więcej 2024-06-22, godz. 22:30 Ekstraliga żużlowa - Unia - Apator 56:34 (opis) Fogo Unia Leszno - Apator Toruń 56:34. Pierwsze spotkanie wygrał Apator 59:31 i zdobył punkt bonusowy. Punkty: Fogo Unia Leszno: Grzegorz Zengota 16 (3,3,3,3,1,3)… » więcej 2024-06-22, godz. 22:20 LN siatkarzy - Słowenia prowadzi, Polska druga (wyniki) Polscy siatkarze po zwycięstwie nad Serbią 3:2 z bilansem dziewięciu wygranych i dwóch porażek plasują się na drugiej pozycji tabeli Ligi Narodów. Prowadzą… » więcej 2024-06-22, godz. 22:20 Wicemarszałek Senatu Michał Kamiński zapowiedział utworzenie międzyparlamentarnego Zespołu „O wolną i demokratyczną… Podczas Kongresu Deputowanych Ludowych w Warszawie, który skupia opozycyjnych rosyjskich polityków na emigracji, wicemarszałek Senatu Michał Kamiński zapowiedział… » więcej 2024-06-22, godz. 22:10 Wydarzenia sportowe w skrócie, sobota 22 czerwca, 22.00 Przekazujemy skrót wydarzeń sportowych: Biało-czerwoni wywalczyli w sobotę w Belgradzie cztery medale pływackich mistrzostw Europy: złoty, dwa srebrne… » więcej 2024-06-22, godz. 21:50 Łuczniczy Memoriał Szydłowskiej - Śmiałkowska-Zawisza i Kupczak najlepsi Triumfatorami 41. edycji Memoriału Ireny Szydłowskiej zostali na torach w stołecznym Parku Skaryszewskim w konkurencji łuku klasycznego Magdalena Śmiałkowska-Zawisza… » więcej 2024-06-22, godz. 21:50 ME 2024 - Belgia - Rumunia 1:0 (do przerwy) Grupa E: Belgia - Rumunia 1:0 do przerwy. Bramki: 1:0 Youri Tielemans (2). Żółta kartka - Belgia: Dodi Lukebakio. Sędzia: Szymon Marciniak (Polska).(PAP)… » więcej 2024-06-22, godz. 21:50 UE i Chiny rozpoczną konsultacje ws. unijnych ceł na chińskie pojazdy elektryczne UE i Chiny zgodziły się przeprowadzić konsultacje w sprawie unijnych ceł na chińskie pojazdy elektryczne - podało w sobotę ministerstwo handlu w Pekinie… » więcej 2024-06-22, godz. 21:40 Paryż - Aleksandra Kałucka wywalczyła kwalifikację we wspinaczce sportowej na czas Aleksandra Kałucka wygrała w Budapeszcie drugie zawody kwalifikacyjne we wspinaczce sportowej na czas i wywalczyła przepustkę do olimpijskiej rywalizacji w… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »