Ukraina i Rosja przez dwa miesiące negocjowały z Turcją porozumienie dotyczące bezpiecznej żeglugi na Morzu Czarnym. Uzgodniono już tekst dokumentu, który miał zostać przedstawiony przez Ankarę, ale Kijów niespodziewanie wycofał się z umowy - przekazały cztery źródła zaznajomione ze sprawą.

Porozumienie, które osiągnięto w marcu, zakładało "zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi handlowej na Morzu Czarnym". Ukraina formalnie nie chciała go podpisywać, ale Kijów dał zgodę tureckiemu prezydentowi Recepowi Tayyipowi Erdoganowi, by ogłosił je 30 marca, dzień przed lokalnymi wyborami w Turcji - utrzymują źródła agencji Reutera.

"W ostatniej chwili Ukraina nagle wycofała się, a umowa została storpedowana" - przekazał jeden z rozmówców. Trzy pozostałe źródła potwierdziły ten przebieg zdarzeń, natomiast Ukraina, Rosja i Turcja odmówiły komentarza w sprawie.

Nie wiadomo, dlaczego Kijów wycofał się z porozumienia.

W umowie, której kopię widział Reuters, napisano, że Turcja osiągnęła "w ramach działań mediacyjnych" porozumienie z Ukrainą i Rosją w sprawie "zapewnienia swobodnej i bezpiecznej żeglugi statków handlowych na Morzu Czarnym". Obie strony zobowiązały się w dokumencie do objęcia gwarancjami bezpieczeństwa statków handlowych, które nie transportują towarów wojskowych.

8 marca prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski złożył wizytę w Turcji. Jak informowały wtedy ukraińskie media, jednym z tematów rozmów z Erdoganem miało być wznowienie umowy zbożowej.

Reuters przypomina, że w lutym Zełenski powiedział, że bez nowego wsparcia amerykańskiego Ukraina nie będzie w stanie obronić korytarza handlowego.

Kijów uruchomił w sierpniu 2023 r. w porozumieniu z Turcją tzw. korytarz humanitarny dla statków zmierzających na rynki Afryki i Azji, by spróbować obejść faktyczną blokadę Morza Czarnego ze strony Rosji po wycofaniu się Moskwy z tzw. umowy zbożowej.

Porozumienie to, wynegocjowane przy wsparciu Turcji i ONZ, umożliwiało eksport ukraińskich produktów żywnościowych przez Morze Czarne. Umowa obowiązywała przez około rok, od lipca 2022 roku. W tym okresie Ukraina - która należy do światowej czołówki eksporterów zbóż - wysłała drogą morską ponad 32 mln ton kukurydzy, pszenicy i innych zbóż.(PAP)

ndz/ mms/

arch.