Mottem portalu są słowa 98-letniej Bogusławy Wejchert, sanitariuszki Batalionów Chłopskich i współuczestniczki akcji ratowania rodziny żydowskiej: "Już tak wiele rzeczy nie pamiętam, ale to we mnie żyje, to do mnie wraca. Naprawdę jestem wstrząśnięta, że tyle przeżyłam, aż tyle".

"Portal opowiedziane.ipn.gov.pl jest narzędziem, które pozwala na zapoznanie się z archiwalnym zasobem IPN w zakresie historii mówionej. Dzięki naszemu serwisowi można spojrzeć w przeszłość oczami bardzo wielu osób" - zachęca IPN, zwracając uwagę, że wspomnienia, które znajdą się na nowym portalu dotyczą m.in. II wojny światowej, w tym np. wywózek Polaków w głąb Związku Sowieckiego, zbrodni katyńskiej, ratowania Żydów przez Polaków podczas Holokaustu, zbrodni popełnionych na polskiej ludności cywilnej przez OUN-UPA, Powstania Warszawskiego, ale także okresu powojennego, w tym działań opozycji w PRL.

O przeszłości Polski opowiedzą "świadkowie historii publicznie znani i nieznani, wojskowi i sanitariuszki, żołnierze i oficerowie, ratujący i uratowani, robotnicy i artyści, przywódcy opozycji antykomunistycznej i anonimowi dotychczas drukarze".

"Przykładowi świadkowie historii to Mieczysław Kurek, łagiernik, syn legionisty i żołnierza wojny polsko-bolszewickiej zamordowanego w 1940 r. przez sowietów; Chava Nissimov, pisarka uratowana z Holokaustu jako mała dziewczynka; Zofia Majewska, świadek Rzezi Woli, więźniarka obozu koncentracyjnego Auschwitz oraz Bergen-Belsen; Jadwiga Gawrych, perkusistka, córka polskiego leśnika zamordowanego przez Niemców za ratowanie Żydów; Joanna Duda-Gwiazda, inżynier budownictwa okrętowego, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i NSZZ +Solidarność+; Andrzej Kołodziej, organizator strajków w Sierpniu '80 na Wybrzeżu, wiceprzewodniczący NSZZ +Solidarność+ i +Solidarności Walczącej+" - podał Instytut.

W ocenie Instytutu, wspomnienia świadków historii pozwalają budować unikatowy obraz przeszłości i poprzez to stają się cennym nośnikiem wiedzy o tym, co minęło. "Są wehikułem czasu, który może nas przenieść w dowolny etap dziejów i miejsce" - zaznaczył Instytut, którego prezes Jarosław Szarek przedstawi portal we wtorek w Warszawie wraz ze współpracownikami z Biura Edukacji Narodowej IPN, m.in. dyrektorem BEN IPN Adamem Hlebowiczem.

Instytut zwraca też uwagę, że historia mówiona jest obecna w IPN od wielu lat dzięki inicjatywie Janusza Kurtyki - prezesa Instytutu z lat 2005-10. W 2006 r. powołał on bowiem zespół zajmujący się nagrywaniem relacji świadków historii, a w projekt ten zaangażowali się historycy z większości oddziałów IPN w całej Polsce. "Dzięki temu dysponujemy dzisiaj relacjami kilku tysięcy Świadków. Nagrania te były tworzone na przestrzeni kilkunastu lat i mimo różnej jakości technicznej stanowią niezwykle cenny zbiór, którego zasoby będą sukcesywnie udostępniane" - zapewnił Instytut.

Twórcy portalu podkreślają, że historia mówiona definiowana jako metoda badawcza "przez unikatowe poznawanie życia jednostki pozwala dużo lepiej rozumieć historyczne i społeczne losy narodu". "Dzięki niej można dostrzec wpływ wielkich wydarzeń na pojedynczego człowieka. Uzyskujemy przez to szczególne spojrzenie w przeszłość, takie jakiego nie dadzą encyklopedie i podręczniki. W relacjach Świadków uchwycony bowiem jest autentyzm i emocje, których nigdy nie odda tekst pisany" - podsumował IPN, dodając, że dla badaczy historia mówiona jest ważnym narzędziem w codziennej pracy naukowej. (PAP)

nno/ pat/