Od 21 kwietnia 2021 r. w krajach członkowskich Unii Europejskiej obowiązuje unijne rozporządzenie (2021/605), które ustanawia szczególne środki zwalczania afrykańskiego pomoru świń. Środki te mają być stosowane przez państwa członkowskie dotknięte tą chorobą, na których terytorium występują obszary objęte ograniczeniami.

Jak wyjaśnił resort rolnictwa na zapytanie organizacji branżowych, przepisy te obowiązują wprost i nie przewiduje się okresu przejściowego. W związku z tym nie ma możliwości przyjęcia innych przepisów krajowych i rozłożenia tych obowiązków w czasie. Inspekcja Weterynaryjna nie przewiduje przy tym nagłej egzekucji nowych zasad.

Jażdżewski poinformował, że Główny Lekarz Weterynarii przekazał już do terenowych organów Inspekcji Weterynaryjnej stosowne wytyczne, jak w praktyce wdrożyć unijne wymogi dotyczące bioasekuracji w gospodarstwach utrzymujących świnie. Podkreślił też, że unijne przepisy obowiązują rolników, których gospodarstwa znajdują się strefach z ograniczeniami. Tam, gdzie nie wykryto ASF, nie ma tych obowiązków. Ponadto wymogi dotyczą tylko gospodarstw hodujących świnie na sprzedaż, a nie rolników mających świnie na tzw. własny użytek.

W pierwszej kolejności ma być wdrożony tzw. "Plan bezpieczeństwa biologicznego", który musi być zatwierdzony przez powiatowego lekarza weterynarii. Dotyczy to zwłaszcza gospodarstw, w których zatrudniane są do obsługi osoby z zewnątrz.

Plan ten zawiera znane już wymagania - jak konieczność zmiany obuwia i ubrania roboczego przy wejściu do budynków inwentarskich - jak i nowe w brzmieniu, ale znane już wcześniej zasady podziału na tzw. strefę czystą, czyli budynki, gdzie przebywają świnie i przechowywana jest pasza, oraz strefę brudną - podwórko, magazyny sprzętu rolniczego i część socjalna gospodarstwa, gdzie mogą przychodzić goście z zewnątrz.

"W tym rozporządzeniu nie ma nic takiego, co wymaga istotnych nakładów finansowych (poza ogrodzeniami), wystarczą chęci i skoncentrowanie się na swoich obowiązkach, które już wcześniej obowiązywały" - powiedział Jażdżewski. Dodał, że np. unijne przepisy nie wymagają np. wykonywania deratyzacji (zwalczania szczurów), co dotychczas trzeba było przeprowadzać, a było to o wiele bardziej czasochłonne i kosztowne.

Zastępca głównego lekarza weterynarii wyjaśnił, że plan może być jednokartkowym dokumentem, w którym zostały opisane procedury bioasekuracji, jak np. zmiana ubrań, dezynfekcja, sposób mycia rąk itp. Zapewnił, że są to na ogół proste czynności, które już powinny być stosowane na mocy krajowych przepisów.

Finansowe skutki nowych przepisów pociąga jedynie konieczność ogrodzenia przynajmniej tych budynków, gdzie utrzymywane są świnie, przechowywana jest pasza i ściółka - zaznaczył wiceszef Inspekcji Weterynaryjnej. Jego zdaniem i to nie powinno być problemem, gdyż większość ferm hodowlanych już ten wymóg spełnia. Dodał, że jeżeli rolnik ma ogrodzone całe gospodarstwo, to nie musi dodatkowo ogradzać budynków inwentarskich.

W ocenie Jażdżewskiego nowe przepisy są korzystniejsze dla rolników, ale pod warunkiem spełniania wymogów bioasekuracji. Wprowadzają one bowiem kilka ułatwień, jeżeli chodzi o możliwość przemieszczania świń z gospodarstw zlokalizowanych w obszarach występowania ASF poza te strefy. Nie będzie przykładowo potrzeby częstego badania świń.

Unijne rozporządzenie zakłada rezygnację z obligatoryjnych badań laboratoryjnych krwi świń na obszarach cyrkulacji wirusa ASF u dzików lub trzody chlewnej oraz kontroli wszystkich gospodarstw w promieniu 3 km od gospodarstwa, z którego zwierzęta przemieszczane mają być poza obszar stwierdzania ognisk ASF u świń. W przyszłości przewidywana jest również możliwość rezygnacji z badania klinicznego świń na 24 godziny przed wysyłką z gospodarstwa.

Inspekcja Weterynaryjna opracowała już wzory dokumentów pomocnych we wdrażaniu nowych norm - w szczególności dla mniejszych hodowców świń, jak i dla lekarzy weterynarii.

"Obecnie, w celu zachowania gwarancji bezpieczeństwa epizootycznego w handlu, przy przemieszczaniu świń w dalszym ciągu obowiązują zasady stosowane przed publikacją rozporządzenia Komisji" - poinformowała Inspekcja.

ASF występuje w Polsce od 2014 r., kiedy wykryto tylko jedno ognisko tej choroby w woj lubuskim. W 2020 r. stwierdzono aż 104 ogniska. Choroba rozprzestrzeniła się na teren 10 województw. 70 proc. ognisk ASF występuje w Polsce w stadach do 50 sztuk. (PAP)

autor: Anna Wysoczańska

awy/ mk/