Radio Opole » Wiadomości z regionu
2022-04-16, 18:15 Autor: Katarzyna Doros/Agnieszka Stefaniak/PAP

Opolskie kroszonki i pisanki to prawdziwe dzieła sztuki ludowej. "Pisanki trzeba pisać, żeby na świecie był pokój"

Kroszonka dla Radia Opole wykonana przez Gizelę Hyllę, twórczynię ludową [fot. Dawid Rajwa]
Kroszonka dla Radia Opole wykonana przez Gizelę Hyllę, twórczynię ludową [fot. Dawid Rajwa]
Pisanki z Tułowic [fot. Katarzyna Doros]
Pisanki z Tułowic [fot. Katarzyna Doros]
Tradycyjne pisanki tworzone na Opolszczyźnie nawiązują do wzorów huculskich. Jak podkreślają pisankarki z Tułowic każda kreska ma znaczenie i wyraża coś innego. Na jajku, będącym symbolem nowego życia pojawiają się nawiązania do przyrody m.in. poprzez rozety, kwiaty, gałązki, bazie, grabie. Opolskie to również ojczyzna kroszonkarstwa, które jest już "ministerialnie chronione".
- Pisanki pisze się, żeby tradycja nie zaginęła, ale przede wszystkim, żeby był pokój na świecie - mówi Helena Wojtasik, dyrektor Tułowickiego Ośrodka Kultury. - Jest taki przesąd, że pisanki trzeba pisać, żeby świat żył w spokoju, żeby na świecie był pokój. Dlatego dzisiaj, kiedy na Ukrainie jest wojna, zachęcam wszystkich do pisania pisanek, oby wpłynęło to na to, że ta wojna się skończy.

Częstymi wzorami pojawiającymi się także na opolskich pisankach jest meander i nieskończoność. - Pisanki przedstawiają takie mikroświaty, a każde zapisane jajko to inna historia - dodaje Helena Wojtasik.

Dr hab. Katarzyna Smyk, profesor z Instytutu Nauk o Kulturze UMCS w Lublinie zapytana przez PAP o to, co symbolizuje pisanka, odpowiedziała, że przede wszystkim chroniła od pożarów, nieszczęść, zapewniała dostatek i zdrowie. - W dawnym, tradycyjnym domu pisanki można było znaleźć na oknie albo za obrazem, gdzie były przechowywane przez wiele lat, bo im starsza pisanka, tym większa jej moc – wyjaśniła.

Z kolei kroszonki, jako zabarwione jaja drapane są najczęściej ozdabiane tradycyjnymi ornamentami roślinnymi: palmami czy kwiatami. Tu wymowę jaja stanowił kolor. Na przykład czerwona pisanka była wyznaniem miłości dla wybranego, żółta symbolem zazdrości, a fioletowa trafiała do osoby, której kroszonkarka nie darzyła sympatią. Od 2019 roku kroszonkarstwo opolskie figuruje na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzonej przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Najstarsze ozdabiane jaja w Polsce odnaleziono podczas prac archeologicznych na opolskim Ostrówku, tam gdzie obecnie stoi budynek urzędu wojewódzkiego. Są wśród nich te datowane na koniec X wieku. Można je oglądać w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu.
Helena Wojtasik

Wiadomości z regionu

2024-09-15, godz. 10:30 Zapora w Jarnołtówku. Wody Polskie ostrzegają przed przelaniem się wody przez koronę Po nocnych i intensywnych opadach deszczu po czeskiej stronie, ponownie podnosi się stan wód na tamie w Złotym Potoku w Jarnołtówku. Istnieje obawa, że woda… » więcej 2024-09-15, godz. 10:10 Lewin Brzeski czeka na falę kulminacyjną, jest coraz bliżej. Trwa walka o oczyszczalnię ścieków - Ratujemy obecnie miejscową oczyszczalnię ścieków i czekamy na mocniejsze pompy z Luboszyc - mówi Artur Kotara, burmistrz Lewina Brzeskiego. Mieszkańcy… » więcej 2024-09-15, godz. 09:06 Po południu zbiera się sztab antykryzysowy w Krapkowicach. Gmina uważnie śledzi prognozy Na godzinę 14:00 starosta krapkowicki zwołał sztab antykryzysowy. Jak podkreśla, służby czekają na maksymalne prognozy IMGW dotyczące stanu Odry, ale tutaj… » więcej 2024-09-15, godz. 08:36 Spust wody na tamie w Jarnołtówku uruchomiony na 100 procent. Jest ryzyko niekontrolowanego zrzutu wody - Mądre zarządzanie spustem wody na tamie w Jarnołtówku na Złotym Potoku na razie daje efekt, ale utrzymujące się opady mogą sprawić, że woda przeleje… » więcej 2024-09-15, godz. 07:56 "Spełniają się najgorsze scenariusze". Starosta głubczycka o trudnej sytuacji w powiecie - Spełniają się najgorsze scenariusze - mówi starosta głubczycka Anna Kobierska-Mróz o coraz trudniejszej, krytycznej obecnie sytuacji w powiecie w związku… » więcej 2024-09-15, godz. 07:23 Głuchołazy: fala powodziowa przerwała wały i wdarła się do centrum. Mieszkańcy bez prądu i wody [FILM, ZDJĘCI… Dramatyczna sytuacja w Głuchołazach. Woda z Białej Głuchołaskiej przelała się tam przez wały i wdziera się między innymi na rynek. » więcej 2024-09-15, godz. 06:50 Zbiornik Racibórz Dolny na Odrze rozpoczął piętrzenie wezbranych wód Suchy zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze dziś (15.09) o 4:20 rozpoczął piętrzenie wezbranych wód i tym samym przechwytuje falę wezbraniową… » więcej 2024-09-15, godz. 06:28 Coraz bliżej do przelania wałów na Opawie w Bliszczycach w gminie Branice Trudna sytuacja powodziowa jest w gminie Branice w powiecie głubczyckim. Jak informuje wójt Sebastian Baca, poziom wody w rzecze Opawa przekracza 4 metry i niewiele… » więcej 2024-09-15, godz. 06:06 Dobrowolna ewakuacja mieszkańców Łowkowic. Starosta krapkowicki apeluje o opuszczenie domów Osobłoga przelała się przez wał w Łowkowicach w gminie Strzeleczki - informuje straż pożarna. Dlatego ogłoszono dobrowolną ewakuację mieszkańców. Jak… » więcej 2024-09-15, godz. 05:46 Dwa mosty w ciągu dróg krajowych zamknięte ze względu na wysoki stan wody Mamy utrudnienia na drodze krajowej nr 46 na trasie Nysa - Opole. Ze względu na wysoki stan wody w rzece Nysa Kłodzka przejazd mostem w Malerzowicach Wielkich… » więcej
58596061626364
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »