Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-05-30, godz. 17:14 61. KFPP: poznaliśmy szczegóły koncertu z piosenkami Janusza Kondratowicza Dyrektor artystyczny 61. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki i reżyser ostatniego wieczoru tegorocznej imprezy Wojciech Iwański zdradza, jak będzie wyglądał… » więcej 2024-05-30, godz. 17:05 Rój pszczół na skrzyżowaniu w Opolu. Obsiadły uliczny słupek Pszczoły wyroiły się w środku miasta. Opuściły swój ul i znalazły sobie miejsce na słupku przy skrzyżowaniu ulic 1 Maja i Plebiscytowej w Opolu. Zajął… » więcej 2024-05-30, godz. 16:49 Nie tylko dywany kwietne, ale też ołtarze są ważnym elementem procesji Bożego Ciała [ZDJĘCIA] Ołtarze są jednym z najważniejszych elementów procesji Bożego Ciała. Są one zazwyczaj przygotowywane własnoręcznie przez wiernych. Nie brakuje na nich… » więcej 2024-05-30, godz. 16:14 61. KFPP: debiutanci przygotowują się do piątkowego koncertu Gorąca atmosfera w opolskim amfiteatrze towarzyszyła próbom przed koncertem 'Debiuty' 61. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu. Usłyszymy 10 wykonawców… » więcej 2024-05-30, godz. 13:23 Utrudnienia na A4. Na wysokości Prószkowa zderzyło się kilka pojazdów [AKTUALIZACJA] Mamy zablokowaną autostradę A4 w kierunku Wrocławia. Na 238. kilometrze, między węzłami Opole Południe i Opole Zachód doszło do dwóch wypadków. Najpierw… » więcej 2024-05-30, godz. 13:13 Wierni celebrują Boże Ciało. Procesja przeszła ulicami Opola [ZDJĘCIA] Procesja do czterech ołtarzy, sypanie kwiatów i wspólna modlitwa. Wierni Kościoła katolickiego świętują Boże Ciało. W Opolu jedna z uroczystości liturgicznych… » więcej 2024-05-30, godz. 13:08 "To jest taka satysfakcja i radość". Tradycja układania kwietnych dywanów wciąż żywa [ZDJĘCIA, FILM] Jedni zaczęli bladym świtem, inni nieco później. Mieszkańcy Klucza, Zalesia Śląskiego, Zimnej Wódki oraz Olszowej w powiecie strzeleckim kultywują wieloletnią… » więcej 2024-05-30, godz. 13:04 Źlinice zapraszają już dziś po południu na rodzinny festyn Będzie koncert orkiestry dętej Kaprys, warsztaty z mistrzynią świata w akrobatyce powietrznej Julią Dynak, występ mażoretek, a na finał zagrają Muzykanty… » więcej 2024-05-30, godz. 11:21 61. KFPP: w opolskim amfiteatrze dziś próby do koncertu "Premier" Czwartkowe, popołudniowe próby w amfiteatrze opolskim to przygotowania do piątkowego koncertu 'Premier' 61. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu. Usłyszymy… » więcej 2024-05-30, godz. 10:47 Kwietne dywany na liście dziedzictwa kulturowego i do zobaczenia w filmie Sławomira Mielnika Kościół katolicki obchodzi dziś Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, nazywane Bożym Ciałem. Towarzyszy temu sypanie kwiatów przed procesją… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »