Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-06-03, godz. 07:55 Ściganie wróciło na ulice Opola. Na festiwalowym sprincie pojawiło się 30 uczestników „Poszły konie po betonie” - kolejny raz w trakcie festiwalowego weekendu padły słowa, które zwykł wypowiadać Stanisław Kozłowski - główny organizator… » więcej 2024-06-02, godz. 23:15 To już jest koniec... do zobaczenia za rok. 61. KFPP przeszedł do historii [ZDJĘCIA] Zaczęło się od burzy, potem był rzęsisty deszcz, a na finał 'Tyle słońca w całym mieście'. Kapryśna pogoda ani na chwilę nie przeszkodziła w dobrej… » więcej 2024-06-02, godz. 21:05 Deszcz dał się we znaki. Pracowita niedziela strażaków [AKTUALIZACJA] Ponad 50 interwencji związanych z warunkami atmosferycznymi odnotowali opolscy strażacy w niedzielę do godziny 20.00. » więcej 2024-06-02, godz. 17:11 Niedziela dała możliwość "zabrania serce na spacer". Taką akcję zorganizowano przy zamku w Mosznej Konsultacje i badania z wielu dziedzin przygotował Opolski Oddział Narodowego Funduszu Zdrowia na Święto Województwa Opolskiego przy zamku w Mosznej. » więcej 2024-06-02, godz. 16:45 "Unia Europejska nas zmieniła". Święto Województwa Opolskiego w Mosznej Występy sceniczne, gala wręczenia stypendiów Marszałka Województwa Opolskiego dla ludzi kultury, konkurs kulinarny, warsztaty i kilka pokazów. Między innymi… » więcej 2024-06-02, godz. 16:15 61. KFPP. Tak było na próbach do ostatniego koncertu tegorocznego festiwalu [ZDJĘCIA] Sentymentalnie, nastrojowo, ale też momentami energicznie. Tak zapowiada się dzisiejszy (02.06) ostatni już koncert 61. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki… » więcej 2024-06-02, godz. 15:50 61. KFPP. Mieszkańcy i turyści szukają gwiazd i korzystają z wydarzeń okołofestiwalowych Kapryśna pogoda nie zniechęca Opolan do wyjścia na spacer i wspólnego świętowania Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki. Odwiedzają zarówno 'Kawiarenkę… » więcej 2024-06-02, godz. 14:13 Potrafią czekać godzinami. Fani polują na autografy i zdjęcia z gwiazdami festiwalu To festiwalowa tradycja. Od kilku dni przed opolskim amfiteatrem można spotkać fanów, którzy czekają na swoich idoli. Mają przygotowane aparaty, zdjęcia… » więcej 2024-06-02, godz. 13:32 Pogorszone warunki jazdy. Wypadki drogowe na Opolszczyźnie Utrudnienia w ruchu na opolskim odcinku autostrady A4. Przed godziną 13:00, pomiędzy węzłami Kędzierzyn-Koźle a Krapkowice kierujący autem osobowym stracił… » więcej 2024-06-02, godz. 12:40 Od wtorku przebudowa ul. Wrocławskiej w Opolu. Będą spowolnienia w ruchu Rusza przebudowa ul. Wrocławskiej w Opolu. MZD w Opolu informuje, że remont rozpocznie się już w najbliższy wtorek (04.06). Pierwsze prace będą prowadzone… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »