Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą…
2024-05-04, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii

Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
45 lat temu, 4 maja 1979 roku, Margaret Thatcher, nazywana "Żelazną Damą", została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii. Była również w ubiegłym stuleciu politykiem najdłużej pełniącym na Wyspach funkcję premiera. Kierowała gabinetem 11 lat - do 1990 roku, przez trzy kadencje.
Zdecydowała się na ograniczenie roli państwa w gospodarce i walkę ze związkami zawodowymi. Od jej nazwiska powstał termin ekonomiczny "thatcheryzm", będący synonimem liberalizmu. Zmarła w 2013 roku.

Ze względu na konsekwencję w podejmowaniu decyzji i zdecydowaną postawę wobec państw komunistycznych, zyskała przydomek "Żelaznej Damy", który zaakceptowała i polubiła. To właśnie Margaret Thatcher o politykach z sowieckiego politbiura powiedziała: "Oni stawiają na hasło - armaty zamiast masła -, podczas gdy my stawiamy wszystko przed armatami".

Uważana jest - obok amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana - za polityka, który przypieczętował upadek komunizmu. Jako pierwszy przywódca z zachodu doceniła reformatorskie starania Michaiła Gorbaczowa. Była znana z sympatii do Polski. Według jej biografa Charlesa Moore'a, darzyła nasz kraj szczególnym uczuciem. Popierała "Solidarność" i przekonywała generała Wojciecha Jaruzelskiego do jej zalegalizowania.

Margaret Thatcher jest zaliczana do grona najwybitniejszych polityków drugiej połowy XX wieku, choć na Wyspach do dziś budzi skrajne emocje - od uwielbienia po nienawiść. I do dziś wiele jej decyzji jest przedmiotem sporów. Pierwszy rząd utworzyła 4 maja 1979 roku, podczas głębokiego kryzysu ekonomicznego, spowodowanego między innymi rozbudowaną sferą socjalną państwa i inflacją.

By uzdrowić gospodarkę, zastosowała twardą politykę, zlikwidowała dotacje dla znacznej części państwowych firm i zatrzymała inflację kosztem zwiększonego bezrobocia. Zredukowała też wydatki budżetowe i obniżyła podatki. Jednym z najważniejszych zadań w polityce wewnętrznej premier Thatcher było ograniczenie pozycji związków zawodowych. Przez blisko rok walczyła z protestami górników, które zakończyły się zamknięciem kilkunastu niedochodowych kopalń.

Choć krytycznie odnosiła się do realizowanego modelu integracji europejskiej, była też pragmatyczna - za jej rządów Wielka Brytania zgodziła się na zasadę wspólnego rynku oraz przepływ dóbr i usług na rynku Unii Europejskiej, czego konsekwencją miała być unia walutowa. To Margaret Thatcher wywalczyła dla swojego kraju tzw. rabat brytyjski, czyli mniejsze wpłaty Londynu do unijnej kasy, kiedy Wielka Brytania była członkiem Wspólnoty. Jej popularność zaczęła spadać w 1989 roku, wraz z rosnącymi stopami procentowymi i podatkami, a kryzys wewnątrz partii spowodował, że rok później ustąpiła ze stanowiska. Zmarła na udar mózgu, 8 kwietnia 2013 roku. Miała 87 lat.

(więcej)

Urodziła się w 1925 roku w Grantham w hrabstwie Lincoln we wschodniej Anglii. Z wykształcenia była chemikiem i prawnikiem. Karierę polityczną rozpoczęła w 1950 roku w Partii Konserwatywnej, dziewięć lat później weszła do brytyjskiego parlamentu. Była posłanką do Izby Gmin przez 33 lata i członkinią Izby Lordów przez następne 21.

Kiedy konserwatyści wygrali wybory w 1970 roku, została ministrem edukacji. Otworzyła więcej szkół niż jakikolwiek wcześniejszy minister, jednocześnie jednak zyskała wówczas przydomek "Thatcher - złodziejka mleka", ponieważ zdecydowała o niedofinansowywaniu bezpłatnego mleka w szkołach, co wywołało falę protestów. Pierwszy rząd utworzyła w 1979 roku.

Silne partyjne poparcie pozwoliło jej na całkowitą zmianę polityki gospodarczej, której celem było ograniczenie roli państwa w gospodarce. Pozostawała na stanowisku premiera w sumie przez trzy kadencje.

Zobacz także

2024-06-05, godz. 09:00 80 lat temu zmarł Józef Beck, polityk i dyplomata 80 lat temu, 5 czerwca 1944 roku, zmarł polityk i dyplomata Józef Beck, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego - w 1930 roku pełnił w jego rządzie… » więcej 2024-06-05, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 5 czerwca » więcej 2024-06-04, godz. 15:00 „Najmłodszy miał roczek” – 19. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” Film „Najmłodszy miał roczek” przedstawia historię rodzin chłopskich: Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów oraz dwóch rodzin Kosiorów z Ciepielowa… » więcej 2024-06-04, godz. 13:00 Tomasz Kozłowski z IPN o wyborach z 4 czerwca 1989 roku Mija 35. rocznica częściowo wolnych wyborów. 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze po II wojnie, częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne… » więcej 2024-06-04, godz. 11:00 35. rocznica czerwcowych wyborów 1989 roku 35 lat temu, 4 czerwca 1989 roku, odbyły się wybory parlamentarne (pierwsza tura) na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Były to pierwsze… » więcej 2024-06-04, godz. 09:00 107 lat temu została powołana Armia Polska we Francji 107 lat temu, 4 czerwca 1917 roku, została powołana Armia Polska we Francji. Nazywana też od koloru mundurów - "Błękitną Armią", była najliczniejszą… » więcej 2024-06-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 czerwca » więcej 2024-06-03, godz. 15:00 42 lata temu zginął Emil Barchański, licealista, działacz opozycji w PRL 42 lata temu, 3 czerwca 1982 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Emil Barchański, uczeń warszawskiego Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja… » więcej 2024-06-03, godz. 13:00 100 lat temu zmarł Franz Kafka, autor "Procesu" 100 lat temu, 3 czerwca 1924 roku, w Kierling koło Wiednia zmarł Franz Kafka, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, autor między innymi "Procesu", "Zamku"… » więcej 2024-06-03, godz. 11:00 Pokaz spektaklu „Przez ścianę” – Warszawa, 11–13 czerwca 2024 Instytut Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zapraszają na kolejne pokazy spektaklu „Przez ścianę”, które… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »