Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim
2024-04-24, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim

Ormiańscy cywile eskortowani przez tureckich żołnierzy maszerujący do więzienia w dzisiejszym Elazığ (1915). [fot: źródło pl.wikipedia.org/wiki/Ludobójstwo_Ormian#/media/Plik:Marcharmenians.jpg]
Ormiańscy cywile eskortowani przez tureckich żołnierzy maszerujący do więzienia w dzisiejszym Elazığ (1915). [fot: źródło pl.wikipedia.org/wiki/Ludobójstwo_Ormian#/media/Plik:Marcharmenians.jpg]
24 kwietnia przypada Dzień Pamięci o Ludobójstwie Ormian, ormiańskie święto narodowe obchodzone zarówno w Armenii, jak i w ośrodkach diaspory ormiańskiej na całym świecie, także w Polsce. Jest to również Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim, ustanowiony z inicjatywy Parlamentu Europejskiego.
Upamiętniają rzeź Ormian w Imperium Osmańskim w 1915 roku, podczas I wojny światowej. Zdaniem historyków łącznie w latach 1915-1917 wskutek masowych mordów i deportacji zginęło półtora miliona ludzi. Według tureckich obliczeń, zginęły 972 tysiące osób.

Masakrę tę określa się jako "pierwsze ludobójstwo XX wieku". Jest drugą po Holokauście najlepiej udokumentowaną zbrodnią dokonaną w czasach nowożytnych przez legalny rząd na określonej grupie etnicznej. Skutkiem tamtych wydarzeń było powstanie światowej diaspory ormiańskiej.

Pogromy Ormian w Turcji trwały od lat 90. XIX wieku. 109 lat temu, 24 kwietnia 1915 roku, turecki rząd, kierowany przez Komitet Jedności i Postępu, tzw. młodoturków, głoszących idee panturkizmu, postanowił ostatecznie rozwiązać problem chrześcijańskiej mniejszości domagającej się autonomii. W wydanym rozporządzeniu nakazał likwidację ormiańskiej inteligencji i wysiedlenie całej społeczności do Syrii i Mezopotamii. Tego dnia, tylko w Stambule Turcy aresztowali i zgładzili ponad 2300 wybitnych przedstawicieli Ormian - nauczycieli, lekarzy, duchownych.

Mimo niepodważalnych dowodów historycznych i uznania rzezi za ludobójstwo przez wiele państw, Turcy do dziś nie przyznają się do zbrodni. Utrzymują, że Ormianie byli ofiarami działań I wojny światowej i epidemii panującej w czasie ewakuacji związanej ze skracaniem frontu rosyjskiego.

To właśnie pod wpływem rzezi Ormian Rafał Lemkin, polski i amerykański prawnik karnista pochodzenia żydowskiego, opracował termin "ludobójstwo". Był także pomysłodawcą i współautorem projektu konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, podpisanej 9 grudnia 1948, a nazywanej "Konwencją Lemkina".

Do tej pory rzeź Ormian uznało za ludobójstwo około 30 krajów na świecie, w tym Polska, a także Parlament Europejski i Rada Europy. Sejm Rzeczpospolitej w 2005 roku przyjął przez aklamację uchwałę potępiającą ludobójstwo Ormian. Święty Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Armenii w 2001 roku oraz papież Franciszek w 2015 roku w Watykanie, nazwali ludobójstwem zagładę Ormian podczas I wojny światowej.

(więcej)

Armenia, jako pierwszy kraj na świecie, w 301 roku uznała chrześcijaństwo za religię państwową. Była również pierwszym państwem, które stoczyło wojnę w obronie chrześcijaństwa - w 451 roku z Persami. W 1639 roku doszło do rozbioru, zachodnią część państwa zajęli Turcy, a wschodnią - Persowie.

Pogromy Ormian w tureckim Imperium Osmańskiego zaczęły się w 1894 roku, za panowania sułtana Abdulhamida II, zwanego "krwawym". Liczba ludności ormiańskiej w Turcji spadła z ponad 2 i pół miliona w 1882 roku do około 2 milionów w 1912.

24 kwietnia 1915 roku rządzący Turcją triumwirat - Enver Pasza, Talaat Pasza i Dżemal Pasza - wydał rozkaz rozpoczęcia masowych wysiedleń i mordowania Ormian. Ponad miesiąc później, 27 maja, rozpoczęły się deportacje ludności ormiańskiej zamieszkującej Anatolię do Syrii i Mezopotamii. Uzbrojone oddziały otaczały wioski i miasta ormiańskie, mordując ludność i paląc zabudowania, a pozostałych przy życiu wypędzano na pustynię w marszach śmierci. Wskutek tych działań, w 1922 roku Imperium Osmańskie zamieszkiwało zaledwie 150 tysięcy Ormian.

Do ludobójstwa ludności ormiańskiej doszło podczas I wojny światowej, stąd państwa zachodnie tłumaczyły brak reakcji zaangażowaniem w działania na frontach. Kraje te udzieliły pomocy humanitarnej tylko tym osobom, którym udało się uciec do Syrii i Iranu. Jako jedyny, w 1915 roku w obronie Ormian wystąpił papież Benedykt XV, który zaapelował też o zaprzestanie rzezi.

W Polsce Ormianie znaleźli się już w połowie XIV wieku, po przyłączeniu przez króla Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej, między innymi okolic Lwowa, gdzie znajdowało się ich największe skupisko. Król Kazimierz nadał im przywileje, które utrzymywali kolejni władcy polscy. Po upadku Związku Radzieckiego z Republiki Armenii do Polski napłynęły tysiące Ormian. Według spisu powszechnego w 2011 roku przynależność do mniejszości ormiańskiej zadeklarowało ponad 1600 polskich obywateli.

Zobacz także

2024-06-13, godz. 10:50 Wodewil Kresowy "Tutaj się urodziłam” Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Opolu zaprasza na Wodewil Kresowy zatytułowany "Tutaj się urodziłam”. Spektakl… » więcej 2024-06-13, godz. 07:00 Święto Żandarmerii Wojskowej „Szkarłatne berety” - polska Żandarmeria Wojskowa - czyli wyodrębniona i wyspecjalizowana służba, wchodząca w skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej… » więcej 2024-06-13, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 13 czerwca » więcej 2024-06-12, godz. 21:53 Uczczono pamięć ofiar i więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady "Nie pozwolimy zapomnieć" - mówił Lech Parell, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar… » więcej 2024-06-12, godz. 15:00 100 lat temu urodził się George Bush senior, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych 100 lat temu - 12 czerwca 1924 roku - urodził się George Herbert Walker Bush, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych. Najwyższy urząd w państwie pełnił w latach… » więcej 2024-06-12, godz. 10:00 Dziś pogrzeb żołnierza, który zmarł od ran odniesionych na granicy Dziś (12.06) pogrzeb 21-letniego sierżarta Mateusza Sitka, który pod koniec maja został ugodzony nożem przez jednego z migrantów szturmujących polską granicę… » więcej 2024-06-12, godz. 09:00 Dziś przypada Święto Służby Ochrony Państwa 12 czerwca to szczególny dzień dla wszystkich funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Ochrony Państwa. Przypada wówczas Święto Służby Ochrony… » więcej 2024-06-12, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 12 czerwca » więcej 2024-06-11, godz. 19:13 Nie żyje Stosław Kowalski, uczestnik bitwy o Monte Cassino Nie żyje major Stosław Kowalski, uczestnik bitwy o Monte Cassino. Zmarły w Buenos Aires weteran miał 102 lata. » więcej 2024-06-11, godz. 16:02 Nagrody "Kustosz Pamięci Narodowej" rozdane Na Zamku Królewskim w Warszawie rozdane zostały nagrody Instytutu Pamięci Narodowej "Kustosz Pamięci Narodowej". Tytuły "Kustosza Pamięci Narodowej" przyznane… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »