Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-04-21, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
21 kwietnia
1368 - Król Kazimierz III Wielki wydał statut żupny, dokument określający zasady wydobycia i sprzedaży soli w Królestwie Polskim.

1734 – Wojna o sukcesję polską: wojska polskie dowodzone przez wojewodę lubelskiego Jana Tarłę poniosły klęskę w bitwie z rosyjskim korpusem interwencyjnym pod Wyszecinem.

1865 - W Warszawie urodził się Stanisław Gall, sufragan archidiecezji warszawskiej, pierwszy biskup polowy Wojska Polskiego (1919-33).

1904 - W Trieście urodził się Odilo Globocnik, nazistowski zbrodniarz, w latach 1939-43 dowódca SS i policji w dystrykcie lubelskim; odpowiedzialny m.in. za zagładę ludności żydowskiej z terenów Generalnego Gubernatorstwa.

1908 - W Dorpacie urodził się Jerzy Hryniewiecki, architekt, urbanista, jeden z projektantów Stadionu Dziesięciolecia w Warszawie.

1919 - Wojna polsko-bolszewicka: oddziały Wojska Polskiego dowodzone przez Józefa Piłsudskiego zajęły Wilno.

1920 - W Warszawie podpisano polsko-ukraińską umowę międzyrządową, nazywaną powszechnie umową Piłsudski-Petlura; strona polska uznawała niezawisłość Ukrainy i jej władz - Dyrektoriatu z Semenem Petlurą na czele; linię graniczną między Polską i Ukrainą stanowić miała dawna granica między Rosją i Austro-Węgrami.

1923 - W Krakowie urodził się Gustaw Holoubek, aktor, reżyser, ikona polskiego teatru; od 1996 r. dyrektor artystyczny Teatru Ateneum; jedną z największych jego ról była kreacja Gustawa-Konrada w "Dziadach" w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym; wystąpił m.in. w filmach "Pętla", "Gangsterzy i filantropii", "Prawo i pięść", "Marysia i Napoleon", "Sanatorium pod Klepsydrą", "Lawa", serialu "Królewskie sny", ekranizacji "Mistrza i Małgorzaty".

1929 - W Cieszynie zmarł Józef Londzin, ksiądz, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim, historyk; w latach 1918-20 przewodniczący Polskiej Rady Narodowej na Śląsku Cieszyńskim, poseł na Sejm, senator.

1936 - Polski statek pasażerski MS "Batory" wypłynął w swój pierwszy rejs wycieczkowy z włoskiego Monfalcone do Gdyni.

1940 - W Warszawie urodził się Zdzisław Wardejn, aktor, związany z warszawskim Teatrem Dramatycznym; wystąpił m.in. filmach "Dreszcze", "To tylko Rock", "Miasto z morza", a także w serialu "Królowa Bona".

1944 - Zbrodnia wołyńska: Oddziały UPA dokonały masakry mieszkańców wsi Kuty nad Czeremoszem; ogółem w wyniku ukraińskich napadów na wieś trwających od marca 1944 r. zginęło około 200 Polaków i Ormian.

1945 - Oddziały 2 Korpusu Polskiego zajęły Bolonię; bitwa rozpoczęła się 9 kwietnia 1945 r. i była jedną z ostatnich batalii stoczonych przez wojska alianckie na froncie włoskim; w walkach zginęło około 300 polskich żołnierzy, a 600 zostało rannych.

1945 - Operacja łużycka: Pod Budziszynem 2 Armia WP, dowodzona przez gen. Karola Świerczewskiego, wzięła udział w kilkudniowej bitwie z niemieckimi wojskami Grupy Armii "Mitte"; zła ocena sytuacji, brak wsparcia armii sowieckiej oraz błędy w dowodzeniu 2 Armią spowodowały ciężkie straty. Podczas operacji łużyckiej zginęło prawie 5 tys. polskich żołnierzy, trzy tysiące uznano za zaginionych, a 10 tys. zostało rannych.

1945 - W Moskwie Rząd Tymczasowy podpisał układ o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej między Polską i ZSRS.

1950 - W Bydgoszczy zmarł Adam Wieniawski, kompozytor, dyrygent, pedagog; dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego im. Fryderyka Chopina; organizator Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w latach 1932 i 1937; prezes Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich i ZAiKS-u; inicjator Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, którego pierwsza edycja odbyła się w 1935 r. w Warszawie.

1952 - Prezydium rządu zatwierdziło projekt budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, którego autorem był Lew Rudniew.

1953 - W Nowym Sączu urodził się Wojciech Waglewski, gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów, lider zespołu Voo Voo.

1956 - Sąd Najwyższy wznowił proces w sprawie Kazimierza Moczarskiego i uchylił wydany na niego w 1952 r. wyrok śmierci, zamieniony na karę dożywotniego więzienia; trzy dni później Moczarski został zwolniony z więzienia we Wronkach.

1966 - Obchody Milenium Chrztu Polski: władze PRL ogłosiły, że nie udzielą kard. Wyszyńskiemu zgody na przyjazd do Watykanu i określiły zamiar pielgrzymki Pawła VI do Polski jako niewskazany.

1973 - W San Diego w stanie Kalifornia zmarł Merian Cooper, reżyser filmowy, scenarzysta; pilot, ppłk WP, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, organizator Eskadry Kościuszkowskiej.

1977 - W Legnicy urodził się Tomasz Kot, aktor; za rolę Zbigniewa Religi w filmie "Bogowie" otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora na festiwalu w Gdyni oraz Polską Nagrodą Filmową Orzeł; wystąpił również w filmach "Skazany na bluesa", "Fotograf", "Disco polo", „Zimna wojna”.

1987 - Michaił Gorbaczow i gen. Wojciech Jaruzelski podpisali w Moskwie deklarację o polsko-sowieckiej współpracy w dziedzinie ideologii, nauki i kultury; jedną z jej konsekwencji miało być "wywabianie białych plam" z historii stosunków polsko-radzieckich.
1988 - W Krakowie w więzieniu przy ul. Montelupich wykonano po raz ostatni w Polsce wyrok śmierci; skazaniec, gwałciciel i morderca Stanisław Czabański z Tarnowa, został powieszony.

2006 - Premiera filmu "Wszyscy jesteśmy Chrystusami" w reżyserii Marka Koterskiego.

2007 - W Warszawie zmarł Jan Tadeusz Stanisławski, satyryk, aktor, autor tekstów.

2011 – W Warszawie zmarł Stanisław Szczuka, adwokat w procesie organizacji Ruch, Wojciecha Ziembińskiego i procesach radomskich. W 1976 r. współautor Listu 14 z protestem przeciwko umieszczeniu w Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalności sojuszu z ZSRS. Współpracownik Biura Interwencyjnego KOR, dziennikarz biuletynów podziemnej Solidarności.

Zobacz także

2024-06-10, godz. 14:33 Paweł Pietrzyk: archiwa to historia w skali mikro [wywiad] Archiwa Państwowe dbają o przeszłość, a jednocześnie są mocno osadzone w teraźniejszości, by zabezpieczyć dokumenty dla przyszłych pokoleń. Archiwa… » więcej 2024-06-10, godz. 14:30 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z Auschwitz-Birkenau Mija 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. 10 czerwca 1942 roku około 50 więźniów podjęło próbę przedostania… » więcej 2024-06-10, godz. 09:00 Dzisiaj (10.06) uroczysta gala wręczenia nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” Podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie poznamy laureatów tegorocznej XXIII edycji nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Kustosz Pamięci Narodowej”… » więcej 2024-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 czerwca » więcej 2024-06-09, godz. 12:11 Strach, entuzjazm, pragnienie wolności. 40. rocznica powstania Federacji Młodzieży Walczącej Byli za młodzi na "Solidarność", więc założyli własną organizację. Mija 40 lat od powstania Federacji Młodzieży Walczącej - jedynego w PRL ogólnopolskiego… » więcej 2024-06-09, godz. 12:06 Wybory do PE 2024 w Polsce Trwają wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce. Polacy głosują po raz piąty i wybierają 53 europosłów spośród około tysiąca kandydatów. W sumie… » więcej 2024-06-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 czerwca » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta 8 czerwca 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta walijskiego pochodzenia, autor monumentalnych prac dotyczących historii Europy, Polski… » więcej 2024-06-08, godz. 09:00 105 lat temu urodził się Władysław Siemaszko, prawnik, żołnierz AK, badacz zbrodni wołyńskiej 105 lat kończy dziś Władysław Siemaszko, pseudonim Wir, żołnierz Armii Krajowej, prawnik, od lat 80. badacz zbrodni na ludności polskiej na Wołyniu w okresie… » więcej 2024-06-08, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 8 czerwca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »