Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 17.12.2022
2022-12-17, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 17.12.2022

[Fot.NN.Drużyna harcerska w okresie międzywojennym na Śląsku w ogrodzie restauracyjnym Karola Brysia.Źródło:Muzeum Śląskie w Katowicach.Domena Publiczna]
[Fot.NN.Drużyna harcerska w okresie międzywojennym na Śląsku w ogrodzie restauracyjnym Karola Brysia.Źródło:Muzeum Śląskie w Katowicach.Domena Publiczna]
100 lat temu poza Związkiem Polaków w Niemczech coraz większe znaczenie odgrywał Związek Harcerstwa Polskiego. Ruch harcerski na emigracji w Berlinie rozpoczął organizować wyjazdy do kraju.
W marcu 1924 roku rozpoczął działalność Zarząd Tymczasowy Związku Harcerstwa Polskiego prowincji Górny Śląsk. Przewodniczącym został wybrany Leon Powolny. Dwa lata później po połączeniu różnych drużyn harcerskich powstała organizacja Związek Harcerzy Polskich w Niemczech. Na czele Związku stanął Józef Michałek.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości harcerstwo musiało postawić sobie nowe cele i zdefiniować swoją rolę w niepodległym państwie. Młodzież poszukiwała możliwości realizowania się w innych organizacjach czerpiących z dorobku ZHP m.in w stowarzyszeniach gimnastycznych, śpiewaczych i politycznych o zabarwieniu katolickim i narodowym.

Jednocześnie zaraz po zakończeniu I wojny światowej harcerze włączyli się w walkę o granice odrodzonej Ojczyzny. Poza obroną Lwowa wzięli udział także w powstaniu wielkopolskim, trzech powstaniach śląskich, wojnie polsko-bolszewickiej i plebiscytach prowadzonych na terenach spornych, także na Śląsku. Tak więc harcerstwo spełniało pokładane w nim nadzieje na patriotyczne wychowanie nowego pokolenia.

Po dojściu Hitlera do władzy polskie harcerstwo w Niemczech spotykały coraz częstsze szykany. Niemcy próbowali za wszelką cenę podporządkować sobie polski ruch harcerski.

I właśnie w takiej atmosferze doszło w lutym 1933 roku do X walnego zebrania ZHP w Niemczech.W zjeździe uczestniczyło kilkudziesięciu delegatów polskiego harcerstwa z terenu Niemiec. Nadszedł czas opanowywania władz naczelnych ZHP w Niemczech przez harcerzy Ślązaków. Do najaktywniejszych zaliczali się wówczas Józef Kachel i Paweł Kwoczek.

Ten pierwszy ostatecznie został naczelnikiem Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Młody naczelnik - dwudziestolatek rozruszał i uaktywnił działalność harcerską także na terenie dzisiejszej Opolszczyzny. Znacznie wzrosła ilość harcerzy .

W drugiej połowie lat trzydziestych na terenie Śląska Opolskiego działało kilkuset polskich harcerzy. W czasie największego terroru hitlerowskiego na Śląsku w latach 1933-1939 w Bytomiu, Gliwicach, Zabrzu, ale także w Opolu, Grudzicach, Nakle, Folwarku, Siołkowicach Starych, Dobrzeniu Wielkim i Wójtowej Wsi wciąż działały samodzielne drużyny harcerskie.
Aktywny był także Ruch Zuchowy. Szefem Ruchu był wówczas druh Artur Gadziński, który co roku organizował kolonie zuchów na Górze Św. Anny.

W Opolu najbardziej zaangażowaną w walkę o polskość była drużyna harcerska im. Bronisława Koraszewskiego.Niestety opolskie drużyny harcerskie natrafiały na wiele trudności i były zwalczane przez niemieckie organizacje młodzieżowe. W latach 30-tych na Śląsku działało już ponad 400 harcerzy.

W 1936 w Berlinie odbyła się konferencja konsulów polskich z przedstawicielstw dyplomatycznych w Niemczech. Właśnie w czasie spotkania polskich dyplomatów ustalono, że harcerstwem polskim w Niemczech będzie się opiekował ówczesny opolski konsul generalny Bohdan-Ostoja Samborski.

Środowiska harcerskie wydawały w okresie międzywojennym wiele czasopism.Od 1920 roku był wydawany “Harcerz Śląski”. Na Opolszczyźnie Związek wydawał własny miesięcznik “Harcerz Opolski”. Potem tytuł czasopisma został zmieniony na “Harcerz Polski w Niemczech”, a jeszcze później ukazywało się czasopismo Młody Polak w Niemczech”. Godłem harcerstwa stał się znak Rodła na tle zielonej lilijki .

Na dwa lata przed wybuchem II wojny światowej zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych III Rzeszy zostało wydane zarządzenie ,które zabraniało noszenia mundurów harcerskich. Jednak harcerze nie poddawali się i cały czas angażowali się w działalność na rzecz polskiego Śląska..

Pomimo szykan i represji przez cały okres międzywojenny harcerze na Śląsku identyfikowali się zawsze z odrodzoną w 1918 roku Rzeczpospolitą.
O polskość Śląska Opolskiego 17.12.2022

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »