Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021
2021-12-11, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach i działaczach narodowych. Przez wiele lat pozostawali oni gdzieś na obrzeżach historii.
Przez wiele lat bracia Brandysowie pozostawali gdzieś na obrzeżach historii. Pierwszy urodził się na Śląsku 4 grudnia 1869 roku niespełna 5 lat po upadku powstania styczniowego w Królestwie Polskim . Był jednym z najbardziej zaangażowanych kapłanów, których działalność związana była także ze Śląskiem Opolskim. Po maturze studiował na Uniwersytecie Wrocławskim teologię.Tam też zaangażował się w działalność Towarzystwa Akademików Górnoślązaków.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich jako młody ksiądz trafił na Śląsk między innymi pracował na parafii w Dziergowicach, w powiecie kozielskim, gdzie został proboszczem.

Już wcześniej zaangażował się w działalność polityczną . W latach1907-1918 ostał wybrany na posła do Reichstagu z powiatu opolskiego. W czasie I wojny światowej włączył się w aktywną działalność charytatywną Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. Uczestniczył też w historycznej naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska poświęconej ustaleniom związanym z wybuchem I powstania śląskiego.

W czasie plebiscytu, ale także III powstania śląskiego na terenie probostwa odbywały sie narady polskich działaczy plebiscytowych i powstańczych. Działał też w Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. Św.Jacka. Był posłem i senatorem w Sejmie II Rzeczypospolitej oraz aktywnym działaczem Chrześcijańskiej Demokracji.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 roku. pozostawał pod nadzorem Gestapo, potem wysiedlony w okolice Pszczyny. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł w 1950 roku.

Drugi Jan również był księdzem rzymskokatolickim, ale i powstańcem śląskim i działaczem plebiscytowym, W połowie czerwca 1919 roku wysunięty został na naczelnego kapelana wojsk powstańczych. Wkrótce wyjechał do Ostrowa Wielkopolskiego, skąd przydzielono go w charakterze kapelana do Strzelców Bytomskich.

Po zdaniu matury.studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W czerwcu 1912 przyjął święcenia kapłańskie. Był m.in. administratorem parafii Raszowa w powiecie kozielskim. Następnie w czasie I wojny i zaraz po jej zakończeniu wikarym w Strzelcach Opolskich.

Brał udział w I i III powstaniu śląskim, a w III powstaniu zorganizował samodzielny oddział powstańczy składający się głównie z ochotników zza Odry. Po powstaniach został mianowany komisarzem likwidacyjnym dla wielu powiatów z siedzibą w Rybniku. Należał do współorganizatorów Związku Powstańców Śląskich. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej jego nazwisko znalazło się na liście ściganych przez władze hitlerowskie.

We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, gdzie został urzędnikiem polskiej Kurii Polowej i kapelanem Obozu Wojska Polskiego . Po kapitulacji Francji dostał się do Syrii, został tam szefem duszpasterstwa Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Pełnił też funkcję szefa duszpasterstwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a potem wszystkich jednostek wojskowych na Środkowym Wschodzie.

Był współtwórcą wydanego w czasie II wojny Modlitewnika Żołnierskiego na Środkowym Wschodzie, Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji jako dziekan generalny w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1970 roku.

152 lata później , szczególnie tu w Opolu powinniśmy pamiętać o księżach Pawle i Janie Brandysach tak silnie związanych także z ziemiami dzisiejszej Opolszczyzny.
O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »