Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Ga…
2024-09-17, 13:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden

Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy, między innymi 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego. Była to największa akcja powietrznodesantowa podczas II wojny światowej. Miała umożliwić przełamanie niemieckiej obrony od zachodu i szybsze zakończenie wojny. Była zaplanowana na dwa dni, a zakończyła się po dziesięciu - 26 września - porażką sprzymierzonych.
Słowo "Market" było kryptonimem akcji lądowania amerykańskich, brytyjskich i polskich spadochroniarzy w rejonie poszczególnych mostów w Holandii. "Garden" oznaczało równoczesną ofensywę wojsk lądowych. Celem było rozdzielenie wojsk niemieckich i obejście od północy niemieckiej linii Zygfryda, co miało ułatwić aliantom wtargnięcie do Zagłębia Ruhry.

Operacja zakończyła się niepowodzeniem. Według historyków było to ostatnie większe zwycięstwo militarne III Rzeszy. Po stronie aliantów w akcji Market Garden uczestniczyło ponad 84 tysiące ludzi. Zginęło lub zostało ciężko rannych ponad 17 tysięcy. Według różnych szacunków straty niemieckie wyniosły od trzech tysięcy trzystu do ośmiu tysięcy żołnierzy.

Przez kilkadziesiąt lat winą za porażkę operacji Anglicy obciążali Polaków. Dopiero w 2006 roku polscy żołnierze zostali zrehabilitowani. Opublikowano nieznane wcześniej dokumenty historyczne, na podstawie których stwierdzono, że sprzymierzeni przegrali z powodu błędów taktyczno-organizacyjnych brytyjskiego dowództwa. Dzięki odwadze i bohaterstwu polskich żołnierzy możliwy stał się odwrót tysięcy Anglików.

Generał Sosabowski, który po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, został dyscyplinarnie zwolniony z wojska i do końca życia pracował jako robotnik. Jego działania docenili za to Holendrzy - pośmiertnie otrzymał holenderski Medal Brązowego Lwa. Ówczesna królowa - Beatrycze (abdykowała w 2013 roku) - odznaczyła w 2006 roku 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową najwyższym odznaczeniem wojskowym Holandii - Orderem Wojskowym Wilhelma.

O operacji Market Garden opowiada słynny film w reżyserii Richarda Attenborougha zatytułowany "O jeden most za daleko". Dramat został nakręcony w 1977 roku na podstawie powieści Corneliusa Ryana. W rolę generała Stanisława Sosabowskiego wcielił się Gene Hackman.

(więcej)

Klęska aliantów w Market Garden była jednocześnie ostatnim taktycznym zwycięstwem III Rzeszy. Operacja została zaplanowana przez marszałka Bernarda Law Montgomery`ego, który, mimo wielkiego ryzyka, przekonał do niej generała Dwighta Eisenhowera.

Na niepowodzenie operacji miało wpływ między innymi zlekceważenie potencjału niemieckiej obrony, wzmocnionej w ostatniej chwili pancernymi jednostkami Waffen-SS. Do porażki aliantów przyczyniły się także błędy taktyczne - rozłożenie desantu spadochronowego na trzy etapy, w odstępach 24godzinnych, problemy z łącznością, zawiodło również zaopatrzenie wojskowych samochodów w paliwo. Trudnym do przewidzenia aspektem operacji było załamanie pogody, które nastąpiło drugiego dnia. Polacy zostali zrzuceni na spadochronach nad Driel i w rejonie Grave. W akcji w okolicach Driel poległo 1400 Brytyjczyków i 100 Polaków. W sumie 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa, która liczyła 1674 spadochroniarzy, odnotowała straty blisko 350 żołnierzy poległych, rannych i zaginionych.

Zobacz także

2024-10-15, godz. 12:15 85 lat temu Niemcy wymordowali około 150 Polaków w lesie bratiańskim 85 lat temu - 15 października 1939 roku - członkowie niemieckiego Selbstschutzu, czyli paramilitarnej formacji złożonej z przedstawicieli niemieckiej mniejszości… » więcej 2024-10-15, godz. 09:00 Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona Licząca ponad 700 stron Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona na język polski dzięki zbiórce pieniędzy przeprowadzonej wśród mieszkańców… » więcej 2024-10-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 października » więcej 2024-10-14, godz. 16:00 40. rocznica śmierci ks. Jerzego Popiełuszki – działania Instytutu Pamięci Narodowej Wybrane działania Instytutu Pamięci Narodowej w związku z 40. rocznicą śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Instytut Pamięci Narodowej w Opolu 19 października… » więcej 2024-10-14, godz. 15:00 160 lat temu urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta i społecznik 160 lat temu, 14 października 1864 roku, urodził się Stefan Żeromski, pisarz okresu Młodej Polski, publicysta, społecznik, działacz niepodległościowy… » więcej 2024-10-14, godz. 11:00 Rozmowa z prof. Szwagrzykiem o M. Dziemieszkiewiczu [DŹWIĘK] Był jednym z najważniejszych dowódców podziemia antykomunistycznego, a w operację przeciwko niemu zaangażowano setki żołnierzy, funkcjonariuszy oraz agentów… » więcej 2024-10-14, godz. 09:00 Książę Rumunii z wizytą w Łambinowicach. "To dla nas miejsce szczególne" Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach odwiedził wyjątkowy gość. Był nim Radu, książę Rumunii. Członek rodziny królewskiej oddał cześć spoczywającym… » więcej 2024-10-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 października » więcej 2024-10-13, godz. 12:58 140 lat temu ustanowiono południk zerowy w Greenwich 140 lat temu, 13 października 1884, ustanowiono południk zerowy w Greenwich pod Londynem. Obecnie jest to linia historyczna, ponieważ 100 lat po wyznaczaniu… » więcej 2024-10-13, godz. 13:00 95 lat temu urodziła się por. Teresa Stanek, ps. "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej 95 lat temu, 13 października 1929 roku, urodziła się porucznik Teresa Stanek, pseudonim "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, prezes Zarządu… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »