Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Ga…
2024-09-17, 13:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden

Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy, między innymi 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego. Była to największa akcja powietrznodesantowa podczas II wojny światowej. Miała umożliwić przełamanie niemieckiej obrony od zachodu i szybsze zakończenie wojny. Była zaplanowana na dwa dni, a zakończyła się po dziesięciu - 26 września - porażką sprzymierzonych.
Słowo "Market" było kryptonimem akcji lądowania amerykańskich, brytyjskich i polskich spadochroniarzy w rejonie poszczególnych mostów w Holandii. "Garden" oznaczało równoczesną ofensywę wojsk lądowych. Celem było rozdzielenie wojsk niemieckich i obejście od północy niemieckiej linii Zygfryda, co miało ułatwić aliantom wtargnięcie do Zagłębia Ruhry.

Operacja zakończyła się niepowodzeniem. Według historyków było to ostatnie większe zwycięstwo militarne III Rzeszy. Po stronie aliantów w akcji Market Garden uczestniczyło ponad 84 tysiące ludzi. Zginęło lub zostało ciężko rannych ponad 17 tysięcy. Według różnych szacunków straty niemieckie wyniosły od trzech tysięcy trzystu do ośmiu tysięcy żołnierzy.

Przez kilkadziesiąt lat winą za porażkę operacji Anglicy obciążali Polaków. Dopiero w 2006 roku polscy żołnierze zostali zrehabilitowani. Opublikowano nieznane wcześniej dokumenty historyczne, na podstawie których stwierdzono, że sprzymierzeni przegrali z powodu błędów taktyczno-organizacyjnych brytyjskiego dowództwa. Dzięki odwadze i bohaterstwu polskich żołnierzy możliwy stał się odwrót tysięcy Anglików.

Generał Sosabowski, który po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, został dyscyplinarnie zwolniony z wojska i do końca życia pracował jako robotnik. Jego działania docenili za to Holendrzy - pośmiertnie otrzymał holenderski Medal Brązowego Lwa. Ówczesna królowa - Beatrycze (abdykowała w 2013 roku) - odznaczyła w 2006 roku 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową najwyższym odznaczeniem wojskowym Holandii - Orderem Wojskowym Wilhelma.

O operacji Market Garden opowiada słynny film w reżyserii Richarda Attenborougha zatytułowany "O jeden most za daleko". Dramat został nakręcony w 1977 roku na podstawie powieści Corneliusa Ryana. W rolę generała Stanisława Sosabowskiego wcielił się Gene Hackman.

(więcej)

Klęska aliantów w Market Garden była jednocześnie ostatnim taktycznym zwycięstwem III Rzeszy. Operacja została zaplanowana przez marszałka Bernarda Law Montgomery`ego, który, mimo wielkiego ryzyka, przekonał do niej generała Dwighta Eisenhowera.

Na niepowodzenie operacji miało wpływ między innymi zlekceważenie potencjału niemieckiej obrony, wzmocnionej w ostatniej chwili pancernymi jednostkami Waffen-SS. Do porażki aliantów przyczyniły się także błędy taktyczne - rozłożenie desantu spadochronowego na trzy etapy, w odstępach 24godzinnych, problemy z łącznością, zawiodło również zaopatrzenie wojskowych samochodów w paliwo. Trudnym do przewidzenia aspektem operacji było załamanie pogody, które nastąpiło drugiego dnia. Polacy zostali zrzuceni na spadochronach nad Driel i w rejonie Grave. W akcji w okolicach Driel poległo 1400 Brytyjczyków i 100 Polaków. W sumie 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa, która liczyła 1674 spadochroniarzy, odnotowała straty blisko 350 żołnierzy poległych, rannych i zaginionych.

Zobacz także

2024-09-25, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 25 września » więcej 2024-09-24, godz. 22:00 Ogłoszono najlepsze wydarzenie historyczne, wystawę i działalność edukacyjną 2023 roku Wystawa o kobietach w powstaniu warszawskim, otwarcie "Parku Dzieje" w Murowanej Goślinie oraz "Edukatorium Historyczno-Społeczne" z Katowic. To laureaci Plebiscytu… » więcej 2024-09-24, godz. 13:00 Śledztwa ws. śmierci Wojciecha Cieślewicza i Piotra Majchrzaka „żmudne i długotrwałe” Wciąż nie wiadomo, jak długo potrwają śledztwa ws. śmierci Wojciecha Cieślewicza i Piotra Majchrzaka prowadzone pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej… » więcej 2024-09-24, godz. 11:00 Wystawa "Oręż Niepodległej 1944" w Nowym Jorku Unikalne mundury wojskowe, dokumenty, ordery, odznaczenia, modele samolotów z lat II wojny światowej - to tylko część eksponatów na nowojorskiej wystawie… » więcej 2024-09-24, godz. 09:00 Minęła rocznica Aktion Saybusch; Niemcy wysiedlili z Żywiecczyzny 20 tys. Polaków 84 lata temu Niemcy rozpoczęli akcję pod kryptonimem Aktion Saybusch, czyli Akcja Żywiec. Polegała na wysiedleniu Polaków z Żywiecczyzny wcielonej do III… » więcej 2024-09-24, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 24 września » więcej 2024-09-23, godz. 16:00 Zawodowi historycy nie muszą walczyć o widzialność i klikalność (wywiad) Polscy historycy i historyczki podejmują badania nad wieloma ważnymi dziedzinami. Także zupełnie nowymi. Nie powinni ścigać się z nikim na widzialność… » więcej 2024-09-23, godz. 15:00 Muzeum Auschwitz: sesja poświęcona buntowi Sonderkommando w Birkenau Buntowi więźniów z Sonderkommando w obozie Auschwitz II-Birkenau, do którego doszło 7 października 1944 roku, poświęcona będzie sesja edukacyjna online… » więcej 2024-09-23, godz. 14:30 Stowarzyszenie "Rodzina Ponarska" na obchodach Dnia Zagłady Żydów Litewskich w Ponarach [DŹWIĘK] W podwileńskich Ponarach uczczono pamięć ofiar Holokaustu. Na Litwie 23 września jest obchodzony jako Dzień Zagłady Żydów Litewskich. Ponary stały się… » więcej 2024-09-23, godz. 09:00 85 lat temu wskutek bombardowań zamilkła rozgłośnia Polskiego Radia - Warszawa II 85 lat temu, 23 września 1939 roku, kilka minut po godzinie 15-tej, po zbombardowaniu przez Niemców elektrowni na warszawskim Powiślu, przerwała emisję stałego… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »