Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-03-18, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

18 marca - Światowy Dzień Recyklingu.

18 marca - Europejski Dzień Mózgu, obchodzony od 1998 roku.

18 marca - Światowy Dzień Orła.
1241 - Polskie wojsko poniosło porażkę w bitwie pod Chmielnikiem z oddziałami mongolskimi. W bitwie zginął dowodzący polskimi oddziałami wojewoda krakowski Włodzimierz.

1314 - W Paryżu zostali spaleni na stosie: wielki mistrz zakonu templariuszy Jakub de Molay oraz 54 dostojników zakonnych. Ogromny majątek zakonny przejął król Francji Filip IV Piękny. Monarcha kazał aresztować zakonników pod zarzutami herezji, wyrzeczenia się Chrystusa, muzułmańskich praktyk, czczenie demona, stosowanie magii i czarów, dzieciobójstwo czy homoseksualizm. Data ich uwięzienia i początku śledztwa -13 października 1307 roku- stała się symbolem nieszczęść, stąd narodził się przesąd dotyczący piątku 13. 710. rocznica

1401 - W Radomiu 49 panów polskich podpisało akt unii wileńsko-radomskiej. Unia oddała dożywotnio rządy na Litwie Witoldowi, jako wielkiemu księciu z zachowaniem dla króla Władysława Jagiełły władzy zwierzchniej.

1584 - Zmarł Iwan IV Groźny, pierwszy car moskiewski. Stworzył podwaliny przyszłej potęgi Moskwy, umocnił władzę centralną, przeprowadził wiele reform administracyjnych i wojskowych, podbił chanaty - Kazański i Astrachański, walczył ze Szwedami i Polakami o Inflanty. Był znany z okrucieństwa. Urodził się 25 sierpnia 1530 roku. 440. rocznica

1590 - Urodził się Manuel de Faria e Sousa, portugalski historyk i poeta, tworzący zarówno w języku portugalskim, jak i hiszpańskim. Jest znany przede wszystkim, jako autor dzieł historycznych o dokonaniach Portugalczyków w różnych częściach świata: "Europa Portugueza", "Asia Portugueza" i "Africa Portugueza". Zmarł 3 czerwca 1649 roku.

1596 - Król Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu stolicy Polski z Krakowa do Warszawy. Ostatecznie przeprowadzka króla wraz rodziną i dworem do Warszawy miała miejsce 24 maja 1609 roku. Odbyło się to bez formalnego aktu prawnego, sam proces przenoszenia dworu królewskiego trwał cztery lata, Sam władca opuścił Kraków razem z rodziną w maju 1609 roku, miasto pozostało jednak oficjalną stolicą Rzeczypospolitej, a Warszawa była nazywana "Miastem Rezydencjonalnym Jego Królewskiej Mości". Stolicą Polski została ogłoszona dopiero w 1918 roku, a formalny zapis o jej stołeczności pojawił się w 1952 roku, w Konstytucji PRL.

1713 - W Liptowskim Mikulaszu na Słowacji został stracony Jerzy Janosik, Słowak, jeden z najsłynniejszych karpackich zbójników. Bohater legend ludowych o dobrym zbójniku wspomagającym ubogich - w rzeczywistości Janosik i jego wspólnicy tylko okazjonalnie dzielili się łupami zdobytymi podczas rabunków. Urodził się 25 stycznia lub 25 lutego 1688 roku.

1783 - Antoni Protazy Jacek Potocki, wojewoda kijowski, starosta winnicki, założył Kompanię Handlową Polską. Kompania istniała przez 10 lat i zajmowała się wymianą handlową I Rzeczypospolitej przez porty Morza Czarnego. Po I rozbiorze Polska utraciła połączenie lądowe ze swoim głównym portem w Gdańsku, a towary polskie spławiane Wisłą obłożone zostały pruskim cłem zaporowym.

1830 - Cesarz Rosji Mikołaj I przemianował na cześć brata Aleksandra I Królewski Uniwersytet Warszawski na Uniwersytet Królewsko-Aleksandrowski. Uniwersytet Warszawski powstał 19 listopada 1816 roku na mocy edyktu wydanego przez cara Rosji Aleksandra I Romanowa. W roku akademickim 1830-1831 warszawski uniwersytet liczył około 50 profesorów i ponad 900 studentów.

1850 - Urodził się Józef Montwiłł, ziemianin, bankier, działacz społeczny i filantrop, poseł do rosyjskiej Dumy Państwowej. Założył między innymi Szkołę Tkacką "Biruta" w Szatach i Towarzystwo Artystyczne "Lutnia", współuczestniczył w powstaniu Wileńskiego Towarzystwa Rolniczego oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zmarł 20 lutego 1911 roku.

1858 - Urodził się Rudolf Diesel, niemiecki inżynier, konstruktor i wynalazca, twórca silnika wysokoprężnego, nazywanego od jego nazwiska silnikiem Diesla. Silnik znalazł zastosowanie w produkcji seryjnej samochodów osobowych dopiero w 1936 roku. Stosowany był za to z powodzeniem od 1903 na statkach. Zmarł 29 września 1913 roku.

1860 - Urodził się Jan Gwalbert Pawlikowski, ekonomista, publicysta i polityk, historyk literatury, taternik, pionier ochrony przyrody. Orędownik utworzenia na terenie Tatr parku narodowego, prowadził badania speleologiczne w Tatrach i jako pierwszy opisał jaskinie w Dolinie Kościeliskiej. Zmarł 5 marca 1939 roku.

1863 - Trzy tysiące powstańców styczniowych pod dowództwem Mariana Langiewicza pokonało w bitwie pod Grochowiskami liczniejsze i lepiej uzbrojone wojska rosyjskie. Zginęło ponad 300 polskich żołnierzy, wielu było zaginionych i rannych. Mimo taktycznego sukcesu zgrupowanie Mariana Langiewicza utraciło zdolność do dalszych działań bojowych, a sam dowódca uciekł następnego dnia do Austrii.

1865 - Zmarł Friedrich August Stüler, niemiecki architekt. Zaprojektował między innymi neorenesansowy ratusz w Skwierzynie w powiecie międzyrzeckim, most i dworzec kolejowy w Tczewie, Pałac Radolińskich w Jarocinie, Nowy Ratusz we Wrocławiu i kościół Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu. Urodził się 28 stycznia 1800 roku.

1869 - Urodził się Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii w latach 1937-1940. Jeden z sygnatariuszy układu monachijskiego w 1938 roku. Zmarł 9 listopada 1940 roku. 155. rocznica

1871 - Początek Komuny Paryskiej, rewolucyjnego i patriotycznego powstania ludności stolicy Francji. Celem powstania było niedopuszczenie do restauracji monarchii i przeciwstawienie się nierównościom społecznym panującym we Francji. Po trzech miesiącach powstanie upadło, zostało stłumione przez wojska rządowe 28 maja 1871 roku, po czym nastąpiła największa w historii XIX-wiecznej Francji fala represji wobec przeciwników politycznych. Na śmierć skazano 10 tysięcy ludzi.

1880 - Urodził się Walter Hohmann, niemiecki architekt, pionier astronautyki i rakietnictwa. Sformułował jeden z podstawowych manewrów statków kosmicznych - manewr transferowy Hohmanna. Jego idee związane z powrotem statku kosmicznego na Ziemię zostały wykorzystane przez Amerykanów przy budowie lądownika księżycowego Apollo. Zmarł 11 marca 1945 roku.

1899 - W Mentona we Francji zmarła Izabella z Czartoryskich Działyńska, kolekcjonerka dzieł sztuki, twórczyni muzeum na zamku w Gołuchowie i finansującej jego funkcjonowanie ordynacji gołuchowskiej. Urodziła się 14 grudnia 1830 roku w Warszawie. 125. rocznica

1900 - W Amsterdamie założono klub piłkarski AFC Ajax. Od lat 70. XX wieku jest to najbardziej utytułowana drużyna w Holandii zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej. Ajax jest jednym z czterech klubów "Starego Kontynentu”, który posiada w swojej kolekcji wszystkie europejskie trofea.

1902 - Urodził się Edward Czerkas. Jako uczeń V klasy IV Gimnazjum we Lwowie wziął udział w obronie miasta podczas wojny polsko-ukraińskiej. Poległ 9 listopada 1918 podczas próby zdobycia gmachu Sejmu. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa. W 1933 został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości.

1905 - Urodził się Friedrich Robert Donat, angielski aktor polskiego pochodzenia. Otrzymał Oskara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za tytułową rolę w filmie z 1939 roku "Żegnaj Panie Chips". Grał też między innymi w filmach: "Prywatne życie Henryka VIII", "39 kroków", "Cytadela", "Lease of Life", "The Inn of the Sixth Happiness". Zmarł 9 czerwca 1958 roku.

1915 - Urodził się Richard Thomas Condon, amerykański pisarz polityczny. Autor między innymi książek: "Talent do kochania", "Winter Kills", "Honor Prizzich", "Mandżurski kandydat", na podstawie których powstały filmy pod takimi samymi tytułami. Zmarł 9 kwietnia 1996 roku.

1920 - Urodził się Pierre Athanase Marie Plantard, francuski kreślarz, dziennikarz znany z fabrykowania dowodów i autor mistyfikacji, której głównym wątkiem był Zakon Syjonu. W sfabrykowanych dokumentach z 1956 roku zawarta jest genealogia rodu Merowingów wskazująca na Plantarda, jako ostatniego spadkobiercę tej dynastii czyniąc go jedynym słusznym pretendentem do tytułu króla Francji. Zmarł 3 lutego 2000 roku.

1921 - Polska i Rosja podpisały w Rydze traktat pokojowy, kończący formalnie wojnę polsko-bolszewicką. Działania militarne ustały 18 października 1920 roku. Traktat składał się z 26 artykułów i ustalał przebieg granicy między Polską i bolszewicką Rosją.

1923 - Podczas zjazdu w Warszawie została powołana Centrala Polskich Akademickich Związków Sportowych. Jej pierwszym prezesem mianowano Stefana Grodzkiego, a na siedzibę CP AZS wybrano Warszawę. Po II wojnie światowej utworzone zostały Kluby AZS we wszystkich szkołach wyższych.

1925 - 695 osób zginęło w wyniku przejścia tornada przez trzy amerykańskie stany: Missouri, Illinois i Indianę. Ścieżka tornada mierzyła ponad 352 kilometry długości i była najdłuższym pasem zniszczeń pozostawionym przez tornado w dziejach pomiarów.

1930 - Urodził się Ryszard Sobolewski, aktor filmowy i teatralny, związany z teatrami Poznania, Łodzi, Szczecina i Krakowa. Występował również w filmach: "Gorączka”, "Spis cudzołożnic”, "Historie miłosne”, "Wakacje z madonną” i w serialach telewizyjnych: "Plebania” oraz "Pensjonat pod różą”. Zmarł 9 lipca 2005 roku.

1930 - Urodził się Józef Zbiróg, aktor związany z teatrami Gdańska, Kielc, Katowic i Łodzi. Grał w filmach: "Szkice węglem”, "Gdzie jest generał”, "Pierwszy pawilon”, "Wolne miasto”, "Kobieta w kapeluszu” i "Śmierć prezydenta”. Zmarł 10 kwietnia 2009 roku.

1932 - Premiera filmu "Legion ulicy” w reżyserii Aleksandra Forda. Produkcja przedstawia losy kilkunastolatka, który podejmuje pracę gazeciarza, aby pomóc matce po wypadku. W odróżnieniu od większości ówczesnych produkcji polskich, odrzucających realizm i codzienność, Aleksander Ford podjął temat bliski życiu i polskiej rzeczywistości. Tematyka oraz nowatorskie metody realizatorskie przyniosły "Legionowi ulicy" pozytywne recenzje krytyki i entuzjastyczne przyjęcie przez publiczność. Kopie filmu zaginęły w czasie II wojny światowej. Główne role zagrali: Zofia Mirska, Stefan Rogulski i Tadeusz Fijewski.

1932 - Urodził się John Hoyer Updike, amerykański pisarz i poeta. Odznaczony Narodowym Medalem Sztuki. Tematem jego książek było zazwyczaj życie przedstawicieli amerykańskiej protestanckiej klasy średniej z małego miasteczka. W swoich tekstach często zajmował się seksem, wiarą, śmiercią i ich wzajemnymi powiązaniami. Najbardziej znane dzieła Updike’a to seria o Króliku. "Jesteś bogaty Króliku" i "Królik odpoczywa" zostały uhonorowane nagrodą Pulitzera. Tytułowy bohater to Harry "Rabbit” Angstrom, przeciętny Amerykanin, którego życie obserwujemy na przestrzeni kilku dekad na tle zmian w USA. John Hoyer Updike zmarł 27 stycznia 2009 roku.

1936 - Urodził się Frederik Willem de Klerk, prezydent RPA w latach 1989-1994, południowoafrykański polityk i prawnik. W 1993 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla wraz z Nelsonem Mandelą za działania na rzecz zniesienia apartheidu. Jego działania zapoczątkowały kurs - najpierw łagodzenia, a później ostatecznej likwidacji apartheidu. Został wybrany Człowiekiem Roku 1993 magazynu "Time” wspólnie z Nelsonem Mandelą, Jaserem Arafatem i Icchakiem Rabinem. Z życia politycznego wycofał się w 1997 roku. Zmarł 11 listopada 2021.

1937 - Około 300 osób zginęło, głównie uczniów, w wyniku wybuchu gazu w szkole w New London w amerykańskim stanie Teksas. Z ponad 600 osób, które były w szkole w czasie eksplozji, tylko około 130 nie odniosło poważnych obrażeń.

1939 - Po zajęciu przez armię węgierską Karpato-Ukrainy powstała granica polsko-węgierska. Granica przebiegała identycznie jak fragment granicy polsko-czechosłowackiej sprzed 1938 roku od okolic Solinki (góra Czerenin), do szczytu Stoh w Karpatach Marmaroskich. 85. rocznica

1942 - Niemcy zamordowali 16 Polaków i 16 Żydów, mieszkańców Kazanowa i okolic w powiecie zwoleńskim. Egzekucja była odwetem za zabicie przez partyzantów niemieckiego żandarma.

1942 - Podczas spotkania z przywódcą Związku Sowieckiego Józefem Stalinem generał Władysław Anders uzyskał zgodę na ewakuację polskiej armii i cywilów do Iranu. Józef Stalin zgodził się na wyjazd żołnierzy polskich z powodu braku żywności. Do listopada 1942 roku wysłano do Iranu ponad 115 tysięcy osób, w tym około 78,5 tysięcy żołnierzy. Wśród ewakuowanych 37 tysięcy cywilów było prawie 18 tysięcy dzieci.

1943 - Kierownictwo Walki Cywilnej ogłosiło, że szmalcownictwo będzie karane śmiercią. W komunikacie ogłoszono, że: "Każdy Polak, który współdziała z ich morderczą akcją Niemców czy to szantażując, czy denuncjując Żydów, czy to wyzyskując ich okrutne położenie lub uczestnicząc w grabieży, popełnia ciężką zbrodnię wobec praw Rzeczypospolitej Polskiej i będzie niezwłocznie ukarany."

1943 - W wyniku niemieckiej pacyfikacji zginęło 89 mieszkańców Różańca w powiecie biłgorajskim. Niemcy spalili 260 gospodarstw z dobytkiem. Był to odwet za pomoc partyzantom i zbiegłym z niemieckich obozów jeńcom sowieckim.

1943 - Zmarła Helena Mniszkówna, pisarka, autorka między powieści: "Trędowata", "Ordynat Michorowski". Znana była również z działalności społecznej, zakładała ochronki i szkoły dla dziewcząt. Wszystkie jej utwory zostały w 1951 roku w Polsce objęte zapisem cenzury i podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Urodziła się 24 maja 1878 roku.

1945 - Po 10 dniach walk żołnierze 1. armii Wojska Polskiego zdobyli Kołobrzeg. W pobliżu zniszczonej latarni morskiej odbyła się ceremonia aktu zaślubin Polski z morzem z udziałem żołnierzy 3., 4. i 6. Dywizji Piechoty 1. Armii Wojska Polskiego. Wyznaczony kapral Franciszek Niewidziajło wyrecytował słowa przysięgi i wrzucił w morskie fale pierścień, czemu towarzyszyła salwa honorowa. Na maszt wciągnięto biało-czerwoną flagę, odśpiewano "Mazurka Dąbrowskiego”. Odprawiono mszę, którą celebrował ksiądz kapitan Alojzy Dudek. Przemawiał też zastępca dowódcy 1. Armii Wojska Polskiego do spraw polityczno-wychowawczych, podpułkownik Piotr Jaroszewicz, późniejszy premier PRL.

1950 - Urodził się Daniel Grinberg, polski historyk żydowskiego pochodzenia, w latach 1994-1995 dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. Zajmuje się historią powszechną XIX wieku i ruchem anarchistycznym, a także socjologią historyczną, historią idei, emigracjami politycznymi, ruchami społecznymi oraz emancypacją Żydów europejskich. Przełożył na język polski "Korzenie totalitaryzmu" Hanny Arendt oraz "Teorię demokracji" Giovanniego Sartoriego.

1954 - Józef Cyrankiewicz po raz drugi został premierem. Pozostawał na tym stanowisku do protestów społecznych Grudnia 1970. W tym czasie aktywnie angażował się w akcje wymierzone w Kościół katolicki w Polsce, w szczególności w czasie obchodów milenijnych w 1966. W czasie Czerwca 1956 nakazał oddziałom Wojska Polskiego oraz Korpusowi Bezpieczeństwa Wewnętrznego brutalnie stłumić powstanie robotnicze w Poznaniu. 70. rocznica

1956 - Urodził się Edward Żentara, aktor teatralny i filmowy. Zagrał, między innymi tytułową rolę w filmie "Życie za życie. Maksymilian Kolbe'', a także w obrazach: "Anioł w szafie”, "C.K. Dezerterzy”, "Dziki” i w serialach, między innymi w ''Fali zbrodni''. Od 2004 roku pełnił funkcję dyrektora Bałtyckiego Teatru Dramatycznego w Koszalinie. Zmarł śmiercią samobójczą 25 maja 2011 roku.

1959 - Urodził się Luc Besson, francuski reżyser, scenarzysta i producent. W swoim dorobku ma około 50 filmów. Najsłynniejszy to ''Wielki błękit'', który był największym sukcesem kina francuskiego lat 80. Za reżyserię ''Piątego elementu'' został uhonorowany Cezarem - najważniejszą nagrodą filmową we Francji. Nakręcił też filmy: ''Nikita'', ''Leon zawodowiec'' i ''Joanna d’Arc''. 65. rocznica

1963 - Powstało Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. Założył je profesor Stanisław Lorentz razem z między innymi: Antonim Słonimskim, Elżbietą Barszczewską i Kazimierzem Rudzkim. Obecnie jest to organizacja pożytku publicznego, a cel jej działalności to, według statutu, dobro Warszawy i jej mieszkańców.

1964 - Ukazał się PRL-owski dekret zakazujący Romom prowadzenia koczowniczego trybu życia. Decyzja władz doprowadziła do zepchnięcia wspólnot cygańskich na margines życia społecznego i ekonomicznego, a deklarowana daleko idąca pomoc państwa dla ludności romskiej pozostała głównie na papierze. 60. rocznica

1965 - Radziecki kosmonauta Aleksiej Leonow, jako pierwszy człowiek w historii odbył spacer w przestrzeni kosmicznej. Opuścił kabinę statku Woschod na 12 minut i dziewięć sekund. Z wyjściem na zewnątrz nie było problemów, trudności pojawiły się, gdy Aleksiej Leonow miał wrócić na pokład statku. W warunkach próżni kosmicznej mocno powiększyła się, bowiem objętość jego skafandra. Do kosmicznego spaceru radzieckiego kosmonauty doszło cztery lata po tym, jak w kosmos poleciał pierwszy w historii człowiek - Jurij Gagarin.

1967 - Na skutek błędu nawigacyjnego kapitana na kanale La Manche zatonął wypełniony ropą liberyjski tankowiec "Torrey Canyon”. Wyciek 120 tysięcy ton ropy spowodował katastrofę ekologiczną na wybrzeżach brytyjskim i francuskim.

1970 - W Kambodży generał Lon Nol przeprowadził wspierany przez CIA zamach stanu, pozbawiając władzy księcia Norodoma Sihanouka. Generał Nol w miejsce królestwa powołał Republikę Khmerów.

1978 - Urodził się Piotr Łuszcz "Magik", raper, członek zespołów Kaliber 44 i Paktofonika. Wraz z grupą Kaliber 44 był dwukrotnie nominowany do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka. Pośmiertnie nagrodzony, w 2001 roku, tą nagrodą za album "Kinematografia" grupy Paktofonika w kategorii Album Roku - Hip-Hop. W 2011 roku został sklasyfikowany na ósmym miejscu listy 30 najlepszych polskich raperów według magazynu "Machina”. Zmarł śmiercią samobójczą 26 grudnia 2000 roku.

1980 - Na sowieckim Kosmodromie Plesieck, na północy Rosji, w czasie napełniania paliwem eksplodowała rakieta Wostok. W wyniku eksplozji zginęło 50 osób.

1980 - Zmarła Tamara Łempicka, malarka epoki art déco. Od początku lat 20. XX wieku mieszkała w Paryżu. Słynęła z portretów, malowania aktów i martwej natury. Jej obrazy charakteryzują się ostrym zwartym rysunkiem wypełnionym ostrym kolorem i światłocieniowym modelunkiem. W Polsce znajduje się jej kilkanaście obrazów, ale nie są prezentowane publiczności. Obraz "Portrait de Marjorie Ferry" został sprzedany na aukcji za 16 milionów 280 tysięcy funtów brytyjskich, czyli około 82 milionów złotych. Z kolei obraz Tamary Łempickiej "La tunique rose" w USA sprzedano za równowartość około 52 milionów złotych. Urodziła się 16 maja 1898 roku.

1980 - Zmarł Erich Fromm, niemiecki filozof, socjolog, psycholog i psychoanalityk, jeden z twórców psychologii społecznej, zwolennik humanistycznej psychoanalizy. Erich Fromm badał relacje i oddziaływania między jednostką, a społeczeństwem. Próbował znaleźć środki zaradcze na negatywne zjawiska społeczne, zwłaszcza te charakterystyczne dla cywilizacji zachodnioeuropejskiej. Wierzył, że ludzkość mogłaby ukształtować "zdrowe społeczeństwo”. Międzynarodowy rozgłos przyniosły mu książki: ''Ucieczka od wolności'', ''Niech się stanie człowiek'', ''Psychoanaliza a religia'', ''Rewolucja nadziei'' oraz ''Mieć czy być?''. Urodził się 23 marca 1900 roku.

1982 - W Warszawie zmarł Sławomir Lindner, aktor, reżyser, znany z roli ojca Alfonsa van Wordena w "Rękopisie znalezionym w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa, żołnierz kampanii wrześniowej, obrońca Helu. W 1960 roku był konsultantem w kwestiach szermierki i jazdy konnej przy produkcji filmu "Krzyżacy". Autor wspomnień "Ale serce boli. Wspomnienia starego kadeta”. Urodził się 8 maja 1913 roku.

1986 - Zmarła Janina Brzostowska, pisarka, tłumaczka. Należała do grupy literackiej Czartak, założonej przez Emila Zegadłowicza. W latach 30. XX wieku redagowała pismo "Skawa". Wydała 18 tomików poezji, a w 1981 roku "Poezje zebrane". Jest także autorką trzech powieści: "Kobieta zdobywa świat", "Bezrobotni Warszawy" i "Lubuskie dziewanny". Urodziła się 9 lipca 1897 roku.

1990 - W pierwszych i jedynych wolnych wyborach parlamentarnych w NRD zwyciężyły partie: "Sojusz dla Niemiec", zjednoczony z CDU "Demokratyczny przełom" i "Niemiecka Unia Społeczna". Nowo wybrani posłowie NRD zdecydowali o zniesieniu komunizmu i przyłączeniu państwa do Republiki Federalnej Niemiec.

1990 - Z Isabella Stewart Gardner Museum w Bostonie w USA skradziono 13 obrazów autorstwa Degasa, Rembrandta, Maneta, Vermeera i Flincka o łącznej wartości około 500 milionów dolarów. Po 25 latach policja wpadła na trop złodziei aresztując mężczyznę, który miał być zamieszany w kradzież. Ten jednak odmówił składania zeznań, utrzymując, że z kradzieżą nie ma nic wspólnego.

1990 - Zmarł Kazimierz Kraszewski, komandor pilot. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku uczestnik obrony Helu, jako zastępca dowódcy odcinka przeciwdesantowego "Jurata”. Po II wojnie światowej kierownik Sekcji Organizacji i Planowania Wydziału Marynarki Wojennej Sztabu Generalnego. Skazany w lipcu 1952 na dożywocie w sfingowanym procesie "o udział w spisku przeciwko władzy ludowej”. Zwolniony z więzienia w kwietniu 1956 i zrehabilitowany nie podjął służby w Marynarce Wojennej. Urodził się 21 stycznia 1910 roku.

2000 - Zmarł Lothrop Worth, jeden z najbardziej cenionych amerykańskich operatorów filmowych, rozpoczynający swoją karierę filmową jeszcze w epoce filmu niemego. W latach 50. XX. wieku opracował system kamer i luster, który stworzył iluzję głębi na ekranie filmowym. Nakręcił pierwszy komercyjny pełnometrażowy film trójwymiarowy "Bwana Diabeł” w 1952 roku. Był też autorem zdjęć w filmach 3D "House of Wax”, "Gabinet profesora Bondi" i "Byłem nastoletnim Frankensteinem”. Urodził się 11 lipca 1903 roku.

2004 - Arcybiskup przemyski Józef Michalik został przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski. 20. rocznica

2005 - Zmarła aktorka Ewa Skarżanka. Występowała między innymi w teatrach: Powszechnym i Narodowym w Warszawie, imienia Jaracza w Olsztynie i Nowym w Zabrzu. Grała też w filmach i serialach: "Polowanie na muchy", "Wezwanie", "Klan", "Samo życie", "Na Wspólnej". Urodziła się 11 czerwca 1944 roku.

2008 - Zmarł Anthony Minghella, angielski dramaturg i reżyser filmowy. Jego najsłynniejszy film to "Angielski pacjent'', który w 1997 roku dostał dziewięć Oskarów, w tym dla najlepszego filmu i reżysera. Nakręcił też: "Głęboko, prawdziwe, do szaleństwa”, "Rozstania i powroty”, "Wzgórze nadziei” czy ''Utalentowany pan Ripley''. Urodził się 6 stycznia 1954 roku.

2014 - Kryzys krymski: w Moskwie podpisano umowę między Rosją a Republiką Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol o włączeniu ich do Rosji, jako nowych podmiotów federacji. Umowa ta weszła w życie z dniem ratyfikacji 21 marca 2014 roku. 10. rocznica

2015 - Zamach w Muzeum Bardo w Tunisie. Zginęły 24 osoby, w tym trzech Polaków, a 50 zostało rannych. Atak przeprowadziło dwóch mężczyzn uzbrojonych w kałasznikowy, którzy najpierw wtargnęli do budynku Parlamentu Tunezji, a potem otworzyli ogień do turystów w pobliskim muzeum i przetrzymywali zakładników. W wyniku szturmu tunezyjskich służb bezpieczeństwa napastnicy zginęli, a zakładnicy zostali uwolnieni. Odpowiedzialność za zamach wzięła na siebie organizacja terrorystyczna nazywająca siebie Państwem Islamskim.

2017 - Zmarł Chuck Berry, właściwie Charles Edward Anderson Berry, amerykański piosenkarz, autor tekstów piosenek i muzyk, który wykonywał szeroko pojętą muzykę pop, rocka, R&B oraz rock and rolla. Do największych przebojów Chucka Berry’ego należą: "Roll Over Beethoven”, "Johnny B. Goode”, "Rock and Roll Music” i wykorzystany w kultowej scenie filmu Quentina Tarantino "Pulp Fiction" - "You Never Can Tell”. Najbardziej znane grupy brytyjskie z The Beatles i The Rolling Stones na czele, wzorowały na nim swe brzmienie i sceniczny image w początkowym okresie działalności. Wzorował się też na nim Jimi Hendrix, wykonywał także czasem podczas koncertów jedną z jego najbardziej znanych kompozycji "Johnny B. Goode”. Urodził się 18 października 1926 roku.

2017 - Zmarła Trisha Brown, właściwie Patricia Ann Brown, amerykańska choreografka i tancerka. W 1962 roku dołączyła do awangardowego "Judson Dance Theatre". W 1970 założyła zespół tańca eksperymentalnego "Trisha Brown Company", który wkrótce stał się jedną z wiodących grup tańca współczesnego na świecie. Współpracowała także z Laurie Anderson i Johnem Cage’em. Urodziła się 25 listopada 1936 roku.

2017 - Zmarł Eugeniusz Szyfner, księgowy, wyróżniony tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Od marca 1942 roku, gdy Niemcy zlikwidowali gminę żydowską w Mielcu, do sierpnia 1944 pomagał w ukryciu dziewięciu Żydów. W 2016 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polsk. Urodził się 29 grudnia 1922 roku.

2018 - Zmarł Chada, właściwie Tomasz Chada, raper i autor tekstów. Reprezentował nurt ulicznego rapu, początkowo będąc związanym z grupą muzyczną Molesta Ewenement. Urodził się 24 sierpnia 1978 roku.

2019 - 37-letni turecki emigrant Gökmen Tanis otworzył ogień do pasażerów tramwaju w holenderskim Utrechcie, w wyniku czego zginęły trzy osoby, a siedem zostało rannych, z których jedna zmarła później w szpitalu. 5. rocznica

2020 - Zmarł Emil Karewicz, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy. Niezapomniany w rolach Hermanna Brunnera w serialu "Stawka większa niż życie", króla Władysława Jagiełły w "Krzyżakach", czy niemieckiego oficera w filmie "Jak rozpętałem drugą wojnę światową". Grał w teatrach w Łodzi i Warszawie. Wcielał się w postacie dramatów klasycznych i współczesnych, występował także w Teatrze Telewizji i Polskiego Radia. Zagrał w kilkudziesięciu filmach i serialach. Urodził się 13 marca 1923 roku.

2021 - Zmarł Andrzej Kowalczyk, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Zagrał między innymi w filmach: "Śmierć jak kromka chleba", "Hiena", "Skazany na bluesa", "Jesteś Bogiem" oraz w serialach: "Chłopi", "Blisko, coraz bliżej". Urodził się 12 grudnia 1952 roku.

2022 - Zmarł Chaim Kaniewski, izraelski rabin, uważany za najważniejszy autorytet w żydowskiej społeczności ultraortodoksyjnej. Tysiące ludzi odwiedzało rabina każdego roku, prosząc o poradę dotyczącą przepisów religijnych. Urodził się 8 stycznia 1928 roku.

2022 - Zmarł Borys Romanczenko, ukraiński aktywista, ocalony z Holokaustu, ofiara rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022. Po przetrwaniu niemieckich, nazistowskich obozów koncentracyjnych aktywnie dzielił się wspomnieniami tamtych wydarzeń. Był zaangażowany w zachowanie pamięci o zbrodniach hitlerowskich, był wiceprzewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Byłych Więźniów Buchenwald-Dora. Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę w rejonie Charkowa jego dom został ostrzelany przez artylerię. Borys Romanczenko zginął na miejscu. Urodził się 20 stycznia 1926 roku.

Zobacz także

2024-06-06, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 6 czerwca - Międzynarodowy Dzień Jaskiń i Krasu. 6 czerwca - Święto Wojsk Chemicznych. 6 czerwca - Święto Centrum Operacji Powietrznych. 6 czerwca… » więcej 2024-06-05, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 5 czerwca - Światowy Dzień Środowiska, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 5 czerwca - Międzynarodowy Dzień Walki z Nielegalnym, Nieraportowanym… » więcej 2024-06-04, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 4 czerwca - Międzynarodowy Dzień Dzieci Będących Ofiarami Agresji, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 19 sierpnia 1982 roku. 4 czerwca - Dzień Wolności… » więcej 2024-06-03, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 3 czerwca - Światowy Dzień Roweru, ustanowiony rezolucją ONZ w 2018 roku. » więcej 2024-06-02, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 2 czerwca - Przypada XVII Święto Dziękczynienia, obchodzone w całej Polsce. Zostało ustanowione w 2008 roku przez metropolitę warszawskiego kardynała Kazimierza… » więcej 2024-06-01, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 1 czerwca - Międzynarodowy Dzień Dziecka, obchodzony od 1949 roku, a ustanowiony na światowej sesji Demokratycznej Federacji Kobiet. ONZ ustaliło, że każdy… » więcej 2024-05-31, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 31 maja - Światowy Dzień bez Tytoniu, obchodzony od 1988 roku z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia. 31 maja - Dzień Bociana Białego, obchodzony w… » więcej 2024-05-30, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 30 maja - Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, znana powszechnie w Polsce jako Boże Ciało. Jest to jedno z najważniejszych świąt katolickich… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 29 maja - Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych ONZ, obchodzony od 2003 roku. 29 maja - Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa, obchodzony… » więcej 2024-05-28, godz. 13:27 Kartka z kalendarza 28 maja - W Kościele katolickim obchodzone jest wspomnienie błogosławionego kardynała Stefana Wyszyńskiego, beatyfikowanego 12 września 2021 roku. 28… » więcej
1415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »