Radio Opole » Historyczna Jesień - Zbrodnia w Barucie - artykuły
2011-09-30, 16:18 Autor: Radio Opole

PODBESKIDZIE PAMIĘTA - odc.24.

Gdy ks. Władysław Nowobilski został proboszczem parafii w Ciścu, miejscowi opowiedzieli mu historię partyzantów spod Baraniej Góry.

Zainteresował się nią. Poznał osobiście Antoniego Bieguna, ps. „Sztubak”, który opowiadał mu o wydarzeniach z września 1946 r. Zna nazwiska osób z Ciśca, które wyjechały. Z ich rodzinami rozmawiał o tym wiele razy.

„Sztubak” przyjechał do ks. Nowobilskiego w drugiej połowie lat osiemdziesiątych i zaproponował mszę św. odprawioną w intencji pomordowanych. Chciał też, by zrobić symboliczny grób, by można choć gdzieś zapalić świeczkę tym, którzy nie stąpali już po żywieckiej ziemi. Wtedy nie było jeszcze nic wiadomo na temat miejsca, w którym zginęli.

- To tradycyjna wioska. Ludzie chcą pamiętać. Pamięć o partyzantach żyje – zauważa ks. Nowobilski.

Władysław Foksa dziś jest już po dziewięćdziesiątce i przewodniczy Związkowi Żołnierzy NSZ w Żywcu. W maju 2009 r. doliczył się 21 żyjących jeszcze partyzantów ze zgrupowania „Bartka”. Z każdym rokiem jest ich coraz mniej. Starają się jak mogą kultywować pamięć o ludziach z lasu i wydarzeniach z 1946 r.

By wstąpić do związku trzeba mieć czystą przeszłość. Tak, by nie było co do niej wątpliwości. Od członków nie wymagają jednak zaświadczeń z IPN. – Znamy się, to wystarczy – mówi Foksa.

Należący do związku spotykają się dwa razy w roku. Niestety zwołują się także na pogrzeby dawnych towarzyszy broni. Teraz mogą się widywać bez ograniczeń, bo do 1989 r. mogli o tym co najwyżej pomarzyć.

Jak się już spotykają, to wspominają wrzesień 1946 r. Władysław Foksa mówi, że fizycznie to już nie boli, a na płacz jest już za późno.

Kombatanci przez lata byli obywatelami drugiej kategorii. To najczęściej chłopcy tylko po podstawówce, na edukację nie mieli szans, a pracę też mieli nienajlepszą. Emerytury pobierają bardzo niskie. Występowali do sądów z pozwami o odszkodowania za lata spędzone w więzieniach. Dostawali różnie, od 10 do 100 tys. zł. Jest też wielu takich, którzy nie spali na więziennej pryczy, ponieważ zgłosili się, gdy ogłoszono amnestię. Im odszkodowania już się nie należą.

We wrześniu 2006 r., w 60. rocznicę uprowadzenia żołnierzy „Bartka”, w Żywcu odsłonięto obelisk upamiętniający to wydarzenie. Pomnik stanął na Rudzy, na skwerze obok MCK. W uroczystości zainicjowanej przez żywiecki oddział kombatantów NSZ uczestniczyło kilkadziesiąt osób.

O corocznych uroczystościach odbywających się pod pomnikiem na Rudzy kombatanci zawiadamiają szkoły średnie i swoich sympatyków. - Organizujemy w szkołach odczyty i pogadanki. Wyświetlamy filmy, a w prasie informujemy o swojej działalności, o naszych uroczystościach i rocznicach – mówi Władysław Foksa.

Pomniki poświęcone pamięci żołnierzy „Bartka” można spotkać nie tylko w Żywcu, ale także w Szczyrku i Kamesznicy. Co roku, w rocznicę zajęcia Wisły, organizowany jest Rajd Bartka.

- Ta pamięć nie zaginie i to jest dla człowieka budujące – mówi Foksa, którego serce raduje się, gdy po prelekcjach w szkołach dostaje od młodzieży brawa.

Do przełomu politycznego nie wiedział nawet, gdzie wymordowano jego towarzyszy broni. Później, gdy już wyszło na jaw, że tą miejscowością jest podstrzelecki Barut, pojechał na miejsce kaźni.

Posłuchaj:

Historyczna Jesień - Zbrodnia w Barucie - artykuły

2011-09-05, godz. 13:27 PIERWSZA EGZEKUCJA - odc.5. Nagich partyzantów, schwytanych w trakcie ich drogi na Zachód, podczas pierwszego noclegu na Opolszczyźnie, pojedynczo prowadzono nad brzeg dołu wykopanego… » więcej 2011-09-02, godz. 14:57 Msza za ofiary w Barucie Co roku, w ostatnią sobotę września na polanie Hubertus w Barucie odbywa się msza w intencji ofiar z 1946 r. Zobacz galerię zdjęć. » więcej 2011-09-02, godz. 14:32 Poszukiwania masowego grobu Pod koniec maja 2008 r. IPN prowadził poszukiwania masowego grobu partyzantów z NSZ na podwórku Stanisława Beera w Wierzbiu pod Łambinowicami. Zobacz galerię… » więcej 2011-09-01, godz. 15:38 PIERWSZY NOCLEG PIERWSZEGO TRANSPORTU - odc.4. Partyzanci z Baraniej Góry wyruszyli w trasę. Kierowali się w stronę Wrocławia. Na noc mieli się zatrzymać nieopodal Grodkowa. Jakieś 5-6 kilometrów za… » więcej 2011-09-01, godz. 15:32 ROZKAZ "LAWINY" - odc.3. Po śniadaniu „Lawina” zakomunikował Bartkowi, że razem z żołnierzami będzie się musiał przenieść w okolice Jeleniej Góry, aż pod zachodnią granicę… » więcej 2011-09-01, godz. 15:30 NADCHODZI "LAWINA" - odc.2. 350 ludzi, skoszarowanych w lasach wokół Baraniej Góry, stanowiło poważną siłę. Byli dobrze zorganizowani, nieźle uzbrojeni i zdeterminowani. Wprowadzający… » więcej 2011-09-01, godz. 15:28 POŻEGNANIE - odc.1. - Nie płacz siostra za mną. Będzie ci lepiej jak dotrę do Londynu - powiedział we wrześniu 1946 r. Karol Talik, partyzancki pseudonim „Ryś”. » więcej
123
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »