Posiedzenie rozpoczęło się od drugiego czytania projektu uchwały w 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Projekt uchwały został wniesiony przez grupę senatorów, a następnie uzgodniony ze wszystkimi klubami i kołami senackimi. "Bardzo mnie cieszy, że ta uchwała powstała ponad podziałami i jest na nią zgoda całego Senatu" - powiedziała Kidawa-Błońska podczas środowego briefingu.

Senatorowie zajmą się również nową ustawą o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawą zawierającą przepisy wprowadzające zmiany, które Sejm uchwalił w zeszłym tygodniu. Jak stwierdziła Kidawa-Błońska, ustawy mają na celu "przywrócenie praworządności w Polsce".

Ustawy wraz z przyjętą w marcu uchwałą Sejmu i propozycją zmiany konstytucji stanowią pakiet - prezentowanej jeszcze na początku marca przez szefa MS Adama Bodnara i polityków rządzącej koalicji - kompleksowej reformy TK. Wejście w życie tych dwóch ustaw sprawiłoby, że moc utraciłyby trzy ustawy obecnie odnoszące się do funkcjonowania Trybunału - o statusie sędziów TK, o organizacji i trybie postępowania przed TK oraz przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed TK. Jednocześnie - jak przewidziano - wydane w ostatnich latach wyroki TK w składzie z udziałem "osób nieuprawnionych do orzekania" mają być "nieważne i niewywierające skutków".

W ustawie wprowadzającej reformę przewidziano, że obecni sędziowie TK będą mogli złożyć oświadczenia, że przechodzą w stan spoczynku, ale "możliwość przejścia w stan spoczynku (...) nie dotyczy osoby nieuprawnionej do orzekania". Obowiązki prezesa TK miałby przejąć sędzia o najdłuższym stażu sędziowskim, natomiast Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK miałoby przedstawić prezydentowi kandydatów na prezesa.

Ustawa o TK m.in. zwiększa kompetencje Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału oraz rozszerza zakres rozpoznawania skarg konstytucyjnych. Poszerzony miałby też zostać krąg podmiotów mogących zgłaszać kandydatów na sędziów TK. Z kolei składy orzekające w sprawach dyscyplinarnych w Trybunale miałyby być losowane spośród sędziów TK i sędziów TK w stanie spoczynku.

Senacka Komisja Ustawodawczej oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności wnoszą o wprowadzenie poprawek do ustawy, z czego większość stanowią poprawki redakcyjne. Mniejszość komisji wnosi o odrzucenie ustawy.

Senat rozpatrzy także nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadzającą tzw. rentę wdowią. Zgodnie z nowelą owdowiała osoba może łącznie pobierać swoje świadczenie oraz rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Projekt noweli był obywatelski, podczas prac w Sejmie do pierwotnej propozycji zostały przyjęte rządowe poprawki, które sprawiły, że drugie świadczenie ma być wypłacane od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15 proc., a od 1 stycznia 2027 r. - w wysokości 25 proc.

Pierwotnie projekt obywatelski zakładał, że owdowiała osoba mogłaby zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub – jeśli taki wariant byłby korzystniejszy – pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50 procent swojego świadczenia.

Ponadto rząd chce, by "rentę wdowią" wypłacać bez konsekwencji zmniejszania sumy świadczeń do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury. Obecnie w razie zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty jednego z nich. Dlatego po śmierci małżonka osoba owdowiała może zachować swoją emeryturę albo z niej zrezygnować i wybrać rentę rodzinną po zmarłym.

Podczas środowego posiedzenia senatorowie zajmą się też ustawą uchylającą ustawę o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022. Jak uzasadniali autorzy projektu - posłowie Polski2050 - uchylana ustawa narusza przepisy konstytucji, m.in. zapis zobowiązujący funkcjonariuszy publicznych do działania na podstawie i w granicach prawa poprzez wprowadzenie możliwości karania ich za "działania prowadzone metodami prawnie dozwolonymi".

Komisja ta powstała na podstawie ustawy uchwalonej w kwietniu 2023 r. Pod koniec listopada ub.r., już w tej kadencji Sejmu, ale przed powołaniem obecnego rządu, komisja zaprezentowała "raport cząstkowy" i zarekomendowała by Donaldowi Tuskowi, Jackowi Cichockiemu, Bogdanowi Klichowi, Tomaszowi Siemoniakowi i Bartłomiejowi Sienkiewiczowi nie powierzać stanowisk publicznych związanych z bezpieczeństwem państwa, a związku z tym, że w latach 2010-2014 r. rosyjską Federalną Służbę Bezpieczeństwa uznawano za służbę partnerską. Również pod koniec listopada 2023 r. Sejm odwołał ośmiu członków tej komisji.

Marszałek Senatu uzupełniła porządek dzienny o punkt dotyczący zmian w składzie komisji senackich.(PAP)

andr/ mrr/