W piątek Sejm przyjął uchwałę, w której przyjął sprawozdanie z wykonania budżetu za rok ubiegły oraz udzielił Radzie Ministrów absolutorium za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. Za uchwałą głosowało 422 posłów, 17 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

W uchwale znalazł się także zapis, który mówi, że Sejm "zwraca uwagę na istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa, wskazane przez Najwyższą Izbę Kontroli oraz przedstawione w opiniach komisji sejmowych". Lista instytucji oraz działów budżetu, w których NIK i komisje sejmowe wykazały istotne nieprawidłowości, obejmuje 43 pozycji, m.in. Trybunał Konstytucyjny, Krajową Radę Sądownictwa, Agencję Mienia Wojskowego i KPRM oraz takie działy jak m.in. obrona narodowa, sprawy zagraniczne czy kultura i ochrona dziedzictwa narodowego.

NIK, który ocenił wykonanie budżetu za ubiegły rok, przedstawił ocenę opisową. Dzieje się tak wtedy, jeśli Izba uznaje, że nie może wystawić oceny pozytywnej lub negatywnej lub gdyby ocena pozytywna lub negatywna nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanego obszaru.

W swojej analizie wykonania budżetu państwa w 2023 r. Najwyższa Izba Kontroli wskazała, że "budżet państwa został wykonany zgodnie z ustawą budżetową na rok 2023". Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła 169 kontroli jednostkowych, w których sformułowała 202 oceny.

"Udział ocen pozytywnych w stosunku do poprzedniego roku zmniejszył się znacząco, o 9,8 punktu procentowego, i wyniósł 60,9 proc. Jeszcze większe pogorszenie ocen wykonania budżetu państwa nastąpiło w stosunku do 2020 r., gdyż udział ocen pozytywnych w łącznej liczbie ocen zmniejszył się w tym czasie aż o 17,4 punktu procentowego" – wyjaśniono w analizie.

NIK w swoim sprawozdaniu zwracał uwagę, że gospodarka finansowa państwa w roku ubiegłym była prowadzona w znacznej części poza budżetem.

"Kolegium Najwyższej Izby Kontroli negatywnie ocenia zachodzące od 2020 r. zmiany w systemie finansów publicznych. Gospodarka finansowa Państwa była w 2023 r. w dalszym ciągu prowadzona w znacznej części poza budżetem państwa, z pominięciem rygorów właściwych dla tego budżetu. Finansowanie istotnej części zdań publicznych, w tym Krajowego Planu Obudowy i Zwiększenia Odporności, odbywało się nie tylko poza ustawą budżetową, ale nawet poza sektorem finansów publicznych. W konsekwencji ustawa ta nie obejmowała istotnych operacji finansowych mających wpływ na wzrost długu publicznego" – poinformowano w sprawozdaniu.

W ubiegłym roku dochody budżetu państwa wyniosły 574 mld zł. Były o 4,6 proc. niższe w stosunku do kwoty zaplanowanej w znowelizowanej ustawie budżetowej na rok 2023. W porównaniu do 2022 r. wzrosły nominalnie o 13,7 proc., a realnie o 2,1 proc. Głównym źródłem dochodów budżetu państwa w 2023 r. były dochody podatkowe, które wyniosły blisko 506,9 mld zł i stanowiły 14,9 proc. PKB. W porównaniu z 2022 r. wzrosły głównie dochody z PIT, VAT i podatku akcyzowego.

Wydatki budżetu państwa wyniosły 659,6 mld zł. Były niższe od zaplanowanych w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. o 4,9 proc. W porównaniu z 2022 r. zrealizowane wydatki budżetu państwa w roku 2023 były wyższe o 142,2 mld zł. Nominalnie wydatki były wyższe o 27,5 proc., realnie natomiast o 14,4 proc.

Deficyt budżetu państwa wyniósł 85,6 mld zł. Jego wykonanie było niższe o 6,9 proc. od wielkości zaplanowanej w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) według ESA2010 wyniósł w 2023 r. 173,8 mld zł, tj. 5,1 proc. PKB i w stosunku do 2022 r. wzrósł o ok. 67,9 mld zł tj. 1,7 pkt proc. w ujęciu rocznym. (PAP)

ms/ mick/ mmu/