Przed przystąpieniem do obrad ślubowanie złożył senator Stanisław Pawlak (Lewica), który wygrał wybory uzupełniające w okręgu obejmującym m.in. Włocławek oraz Ciechocinek. Były one w tym okręgu konieczne w związku ze zwolnieniem mandatu senatora przez Krzysztofa Kukuckiego, który został wybrany na prezydenta Włocławka.

Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska poinformowała, że w porządku obrad nie ma na razie punktu dotyczącego ustawy wspierającej działania wojska, policji i straży granicznej, gdyż komisje obrony narodowej oraz praw człowieka i praworządności zakończyły prace w środę rano i przygotowują sprawozdanie.

Senatorowie rozpatrzą nowelę ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

Nowelizację Sejm uchwalił pod koniec czerwca. Zgodnie z nią dziennikarze i wydawcy mają prawo ubiegać się o wynagrodzenia za treści wykorzystane przez big techy. Przedstawiciele mediów oceniali wówczas, że to zmiana tylko teoretyczna, bo nowela nie me mechanizmów, z których wydawcy mogliby skorzystać w staraniach o rekompensaty z tego tytułu. 4 lipca media zorganizowały protest pod hasłem "Politycy! Nie zabijajcie polskich mediów". Po akcji premier Donald Tusk wspólnie z marszałek Kidawą-Błońską zaprosił przedstawicieli mediów na spotkanie - ustalono wówczas powstanie zespołu dla wypracowania korzystnych dla dziennikarzy i wydawców poprawek do nowelizacji prawa autorskiego.

Senacka komisja Komisji Kultury i Środków Przekazu dwukrotnie zebrała się, by pracować nad nowelizacją i poprawkami opracowanymi przez zespół złożony z przedstawicieli wydawców i urzędników resortu kultury. We wtorek zakończyła pracę rekomendując Senatowi przyjęcie dwóch poprawek do noweli. Najważniejsza z nich zakłada, że to Urząd Komunikacji Elektronicznej będzie organem wyznaczonym do rozwiązywania sporów między wydawcami mediów a platformami technologicznymi w sprawie tantiem za korzystanie z pracy mediów przez platformy cyfrowe.

Wiceszef MKiDN Andrzej Wyrobiec mówił na wtorkowym posiedzeniu komisji, że "w pierwszej kolejności zakłada się polubowne ustalenie wynagrodzenia w drodze negocjacji, a następnie dopiero mediację przeprowadzoną przez prezesa UKE". Jak dodał, ingerencja prezesa UKE będzie następować "po bezskutecznym przeprowadzaniu przez strony mediacji" i "przyjmie ona formę orzeczenia administracyjnego ustalającego wartość wynagrodzenia lub sposób jego obliczenia"; wydawcy będą mogli uczestniczyć w postępowaniu samodzielnie lub w grupie.

Wyrobiec zapewnił, że wydawcom i usługodawcom zostanie zapewnione prawo wniesienia sprzeciwu do sądu powszechnego specjalizującego się w sprawach własności intelektualnej, a "sądy będą orzekać w skróconych terminach – 18 miesięcy w przypadku pierwszej instancji i 12 miesięcy w przypadku drugiej instancji". Zadeklarował, że "wszystkie ważne kwestie, które nie zostały podjęte podczas obecnej nowelizacji, znajdą się w agendzie Forum Prawa Autorskiego, którego pierwsze spotkanie planują na 10 września bieżącego roku".

Nowela prawa autorskiego wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywy PE. Polska jest ostatnim krajem UE, który nie wprowadził dwóch unijnych dyrektyw dotyczących prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Aktualne przepisy są przestarzałe, nie nadążają za rozwojem technologicznym i nie obejmują internetu oraz platform streamingowych.

Dwie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE, które mają zostać wdrożone do prawa krajowego, zostały przyjęte 17 kwietnia 2019 r. Pierwsza, zwana dyrektywą SATCAB II, ma stworzyć warunki umożliwiające szersze rozpowszechnianie w państwach członkowskich programów telewizyjnych i radiowych pochodzących z innych państw członkowskich.

Druga zaś, zwana dyrektywą DSM, była unijną odpowiedzią na wyzwania związane z rozwojem technologii cyfrowych w obszarze prawa autorskiego. Przepisy wprowadzają m.in. nowe formy dozwolonego użytku utworów, przedmiotów praw pokrewnych i baz danych (eksploracja tekstów i danych, zwielokrotnianie dla zachowania zbiorów dziedzictwa kulturowego) oraz znacznie modyfikują formy już istniejące w unijnym prawie (korzystanie z utworów na potrzeby edukacji zdalnej). Dyrektywa ta - jak zaznaczono - "wprowadza także nowe zasady dotyczące wynagradzania twórców i wykonawców, mające zapewnić, aby należne im wynagrodzenie było godziwe".

Głosowanie w sprawie noweli ma odbędzie się pod koniec środowych obrad Senatu.

Senatorowie rozpatrzy również nowelizację Kodeksu karnego zmieniająca definicję zgwałcenia, która została uchwalona przez Sejm 28 czerwca. Zgodnie z nowelą za zgwałcenie uznawane będzie doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w inny sposób mimo braku zgody. Za czyn ten grozić będzie od dwóch do 15 lat pozbawienia wolności (obecnie od dwóch do 12 lat). Tej samej karze będzie podlegała osoba doprowadzająca inną osobę do obcowania płciowego, wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Dotychczasowa definicja gwałtu pochodzi z 1932 r. i brzmi: "Kto przemocą, groźbą bezprawną albo podstępem doprowadza inną osobę do poddania się czynowi nierządnemu (...) podlega karze więzienia".

Na wtorkowym posiedzeniu senackie komisje Ustawodawcza oraz Praw Człowieka i Praworządności zaproponowały poprawki do noweli Kodeksu karnego zakładające wydłużenie vacatio legis z pół roku do roku, a także zmianę w paragrafie odnoszącym się do zgwałcenia osoby poniżej 15 lat lub ze szczególnym okrucieństwem.

Senat zajmie się także nową ustawą Prawo komunikacji elektronicznej oraz ustawą wprowadzającą nowe przepisy. rawo komunikacji elektronicznej wprowadza do polskich przepisów m.in. Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej. Nowe przepisy dotyczą wielu dziedzin: praw konsumentów, częstotliwości, rynku telekomunikacyjnego i działających na nim firm, internetu rzeczy.

Nowe przepisy zapewniają obywatelom m.in. możliwość łatwego przeglądania ofert i wybór najkorzystniejszych oraz ochronę przed nieuczciwymi sprzedawcami, zobowiązując również operatorów do prostych i jasnych informacji o warunkach umowy przed jej podpisaniem. Konsumenci otrzymają też dostęp do niezależnego narzędzia - porównywarki, dzięki której będą mogli sprawdzić oferty usług komunikacji elektronicznej i wybrać najdogodniejszą.

Termin wdrożenia unijnych przepisów minął w grudniu 2020 r.; 14 marca br. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nałożył za to na Polskę kary pieniężne.

W czwartek senatorowie zapoznają się z informacją o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r.

Ponadto porządek obrad ma zostać uzupełniony o ustawy, które posłowie uchwalą na obecnie trwającym posiedzeniu Sejmu. (PAP)

andr/ mok/