W poniedziałek w Senacie odbyła się konferencja "Ciemne strony publikowania wizerunków dzieci w internecie. Co możemy z tym zrobić?". Wydarzenie pod patronatem wicemarszałek Sejmu Moniki Wielichowskiej zorganizowali Parlamentarny Zespół Praw Dziecka i Urząd Ochrony Danych Osobowych. Towarzyszyła mu prezentacja poradnika "Wizerunek dziecka w internecie – publikować czy nie?" dla instytucji, placówek, firm, organizacji, mediów i osób prywatnych.

Wicemarszałkini Sejmu Monika Wielichowska powiedziała, że "tempo i skala udostępniania w sieci zdjęć i filmów oraz związane z nimi wizerunki osób rodzą szereg zagrożeń, które w szczególności dotyczą dzieci i młodzieży".

Zwróciła uwagę, że korzystanie z dobrodziejstw technologii wymaga przede wszystkim świadomości i odpowiednich umiejętności, ale także nierzadko też zmian legislacyjnych. Dodała, że w tej kwestii jest wiele do zrobienia.

"Mam świadomość, że problematyka tego rodzaju znajdzie swoje zrozumienie w powstającej właśnie sejmowej komisji ds. dzieci i młodzieży" – powiedziała.

Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer zwróciła uwagę m.in. na zjawisko sharentingu (regularne zamieszczanie w sieci przez rodziców np. zdjęć i filmów z życia dziecka – PAP). Zaznaczyła, że są rodzice, którzy w social mediach – jak Instagram czy Facebook – regularnie publikują także intymne momenty z życia swoich dzieci.

"Chętnie szafujemy wizerunkiem dzieci, nie zdając sobie sprawy, że (...) możemy dziecku zrobić krzywdę, z której teraz nie zdajemy sobie sprawy. Np. publikując zdjęcie dziecka na nocniku. Wyobraźmy sobie to dziecko 13 lat później, kiedy zdjęcie trafia – jako publiczna informacja – do rówieśników w klasie" – podkreśliła.

Dodała, że w tej kwestii edukować należy rodziców i dzieci, które popełniają "podobne błędy", przesyłając intymne zdjęcia do swoich przyjaciół, partnerki czy partnera.

"Bądźmy ostrożni, edukujmy. W Ministerstwie Edukacji Narodowej na pewno będziemy robić wszystko, żeby edukacji było jak najwięcej, bo zdajemy sobie sprawę, jakie to jest zagrożenie" – podkreśliła wiceszefowa MEN.

Prezes Urzędu Danych Osobowych Mirosław Wróblewski podkreślił, że publikacja wizerunku jest przetwarzaniem danych osobowych.

"Coraz częściej mamy do czynienia z przetwarzaniem wizerunku w sposób, który powoduje, że są to dane szczególne i w szczególny sposób muszą być chronione" – zaznaczył. Powodem – dodał – jest m.in. wykorzystywanie wizerunków przez sztuczną inteligencję, nie tylko dla zabawy, ale także dla "rozrywki dla dorosłych". Mogą one "wprost stanowić działalność o charakterze przestępczym".

Przewodnicząca państwowej komisji ds. pedofilii Karolina Bućko powiedziała, że z raportu komisji z 2021 r. wynika, że pierwszoplanowym miejscem, w którym dochodzi do przestępstw związanych z wykorzystaniem seksualnym małoletnich, jest internet. Podkreśliła, że sprawca w internecie stwarza zagrożenie dla tysięcy dzieci i ma nieograniczony zasięg terytorialny.

Autorzy prawie 30-stronicowego poradnika, odwołując się do różnych badań, wskazali, że 23 proc. dzieci ma swój cyfrowy ślad już przed narodzinami w postaci zdjęć z USG ciąży, które krążą w sieci.

"Tego zjawiska nie bada się zbyt często, jednak z dostępnych danych wiemy, że w Europie ten odsetek jest niższy i wynosi ok. 15 proc., a w Polsce – 10 proc. rodziców decyduje się na taką publikację" – czytamy.

Podano, że 81 proc. dzieci poniżej drugiego roku życia ma cyfrowy ślad w postaci zdjęć opublikowanych w internecie przez rodziców, a 5 proc. z nich ma swój profil społecznościowy.

Poinformowano, że w Polsce 40 proc. rodziców dokumentuje w mediach społecznościowych dorastanie swoich dzieci, rocznie publikują w sieci średnio 72 zdjęcia i 24 filmy.

"Warto dodać, że relacjonując życie dziecka, nie stosują oni ograniczeń dotyczących wyświetlania publikowanych materiałów. Aż 42 proc. z nich udostępnia je większym grupom znajomych, liczącym nawet do 200 osób. Zgodnie z deklaracją 25 proc. rodziców, zanim wrzuci zdjęcie lub filmik, jeśli jest to możliwe (z uwagi np. na jego wiek), pyta swoje dziecko (dzieci) o zgodę" – zaznaczono.

W poradniku określono, że zgoda na rozpowszechnianie wizerunku dziecka powinna m.in. być wyrażona w sposób dobrowolny, rodzic lub opiekun prawny nie może być przymuszany do jej wyrażenia; być jak najbardziej precyzyjna i przejrzysta; wskazywać cel wykorzystania wizerunku; wskazywać szczegółowy sposób wykorzystywania wizerunku.

Poradnik opracowała Fundacja Orange przy wsparciu prawnym Moniki Trzcińskiej, radczyni prawnej i partnera merytorycznego Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Można go bezpłatnie pobrać ze strony Fundacji Orange. (PAP)

pak/ joz/