Wysłuchanie publiczne ws. profilu absolwenta, tego, co dziecko powinno wiedzieć, umieć, do czego powinno być gotowe na koniec przedszkola i VIII klasy, zorganizował IBE na zlecenie MEN, w formule online. Do wydarzenia można było się zgłosić jako słuchacz lub mówca, na wystąpienia przewidziano po 3 minuty.

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiadając reformę edukacji, która ma wejść do szkół z 1 września 2026 r. wraz z zupełnie nową podstawą programową wskazywało, że punktem wyjścia do zmian ma być opracowanie wspólnie z Instytutem Badań Edukacyjnych (IBE) sylwetki absolwenta polskiej szkoły.

"Na podstawie badań naukowych, analiz, raportów i doświadczeń innych krajów chcemy wypracować profil absolwenta zawierający kluczowe kompetencje, z którymi kończyć on będzie edukację na każdym z poziomów. Profile te zostaną poddane szerokim konsultacjom ze środowiskiem rodziców, uczniów i nauczycieli oraz organizacji i instytucji zajmujących się edukacja i oświatą. Przygotowane profile będą podstawą do opracowania zmian w edukacji, dzięki czemu będzie ona w większym stopniu odpowiadać na wyzwania XXI wieku" - podkreślono na stronie IBE.

Alicja Pacewicz z Sieci Organizacji Społecznych (SOS) dla Edukacji (koalicji ponad 66 organizacji) podkreśliła, że "ważne jest uspójnienie wizji profilu kompetencyjnego i powinien on zawierać kompetencje podstawowe, czyli językowe, matematyczne, a także cyfrowe".

Dodała, że najważniejsze dla SOS dla Edukacji, a pomijane przez lata, są kompetencje uniwersalne, przekrojowe, potrzebne młodym ludziom i światu. "Lista może być różna, my mamy (...): myślenie, rozwiązywanie problemów, komunikowanie się, współpracę, sprawczość, dbanie o siebie i o swój rozwój, empatię i troskę" - wymieniła. Podkreśliła, że nie mogą to być tylko "zapisane w preambule piękne hasła i marzenia", lecz muszą się one znaleźć "bardzo konkretnie w podstawach programowych, celach ogólnych, wymaganiach szczegółowych".

W opinii Biura Rzecznika Praw Dziecka - przekazał jego przedstawiciel Łukasz Korzeniowski - bardzo istotne jest, by absolwentki i absolwenci szkół podstawowych mieli wiedzę określoną w podstawach programowych - ale nie encyklopedyczną. Zaznaczył, że w dobie rozwoju sztucznej inteligencji, zapamiętanie różnych szczegółowych treści nie jest aż tak ważne, trzeba za to wiedzieć, jak do nich dotrzeć i jak zweryfikować.

Absolwenci powinni też - dodał Korzeniowski - nabyć kompetencje społeczne, by kończąc szkołę potrafili ze sobą współpracować, tworzyć projekty społeczne, a także - by zdobyli umiejętność samodzielnego uczenia się, organizowania czasu pracy, by wykorzystać go jak najefektywniej.

Zwrócił też uwagę na kompetencje miękkie, które w szkole podstawowej powinny być rozwijane. "Do takiej zmiany w polskiej szkole (...) potrzeba dużej zmiany myślenia o przedmiotach szkolnych, podstawach programowych, sprawdzianach. Potrzeba przemodelowania systemu. Nie chcielibyśmy, by absolwent był przygotowany do wypełniania testów, ale by potrafił krytycznie myśleć i przedstawiać swoje opinie" - dodał.

Część mówców zwróciła uwagę na wyzwania związane z klimatem i przyrodą. Małgorzata Snarska-Nieznańska z Fundacji Code for Green zauważyła, że dzieci i młodzież, które obecnie chodzą do przedszkoli szkół, wejdą na rynek pracy do mniej więcej 2045 r. "Jako osoby pracujące mogą się przyczynić do redukcji zagrożeń środowiskowych, powstrzymać dewastacyjne podejście do środowiska, a ich postawy i działania wpłyną na rozwój zielonego rynku pracy i realizację celów klimatycznych" - zaznaczyła.

"Potrzebujemy kompetencji w obszarze poczucia odpowiedzialności za otaczający nas świat, za to, że nasze wybory, działania, nie pozostają bez wpływu na zwierzęta, ludzi, środowisko" - powiedziała Morgan Janowicz z Green REV Institute. Dodała, że potrzebujemy młodych, świadomych absolwentek i absolwentów, którzy będą wiedzieli - i będą chcieli wiedzieć - jak żyją zwierzęta hodowlane i skąd bierze się jedzenie.

Wiceprezes stowarzyszenia "Rodzice w edukacji" Alina Idzikowska podkreśliła, że dziecko, które kończy zerówkę, powinno m.in. wierzyć we własne siły i znać swoją wartość, być zainteresowane badaniem świata wokół siebie i tworzeniem w obrębie muzyki, sztuk plastycznych, teatru, literatury i techniki.

Powinno też - dodała - radzić sobie w relacjach z rówieśnikami, dorosłymi lub umieć szukać pomocy, gdy relacje te są utrudnione, a także rozumieć swoje zachowanie i emocje "w takim zakresie, w jakim jest mu to dostępne". Zaznaczyła, że "tu powinno się zaczynać wspieranie dziecka. Obserwacja nauczycieli, przedszkola, powinna być podstawą do rozpoznawania potencjałów i ograniczeń dziecka na dalszych etapach nauki".(PAP)

Autorka: Paulina Kurek

pak/ jann/