W piątek w Sejmie posłowie wysłuchali sprawozdania ministra spraw wewnętrznych i administracji o nabywaniu w 2023 r. nieruchomości przez cudzoziemców. Wcześniej przyjęcie sprawozdania rekomendowała sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych.

Zgodnie z przepisami zezwolenia na zakup nieruchomości gruntowych dla cudzoziemców spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i spoza Konfederacji Szwajcarskiej wydaje minister spraw wewnętrznych i administracji. Cudzoziemcy z EOG i Konfederacji Szwajcarskiej mogą nabywać nieruchomości, udziały i akcje spółek prawa handlowego bez zezwolenia.

Wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz, przedstawiając sprawozdanie, poinformował, że w ubiegłym roku prawie 95 proc. transakcji związanych z zakupem nieruchomości przez cudzoziemców nie wymagało uzyskania zezwolenia, co wynika ze swobody nabywania nieruchomości przez cudzoziemców z EOG.

Ze sprawozdania wynika, że cudzoziemcy najwięcej nieruchomości gruntowych w ubiegłym roku nabyli w woj. zachodniopomorskim, dolnośląskim i w wielkopolskim. Wśród osób fizycznych najwięcej nabyli ich obywatele Niemiec, Holandii i Szwajcarii. Wśród osób prawnych dominowały podmioty reprezentujące kapitał niemiecki, holenderski i luksemburski.

W dokumencie podano, że w 2023 r. cudzoziemcy na podstawie prawie 9,3 tys. transakcji nabyli ponad 5,6 tys. hektarów nieruchomości gruntowych. Było też ponad 14,3 tys. transakcji nabyci lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni ponad 834,6 tys. mkw. i ponad 2,5 tys. transakcji nabycia przez cudzoziemców lokali użytkowych o łącznej powierzchni ponad 211,2 tys. mkw.

Najwięcej lokali mieszkalnych i użytkowych cudzoziemcy nabyli w woj. mazowieckim, dolnośląskim i małopolskim. Najchętniej lokale mieszkalne nabywano w Warszawie, Krakowie i we Wrocławiu.

Wśród osób fizycznych najwięcej lokali nabyli obywatele Ukrainy, Białorusi i Niemiec, a wśród osób prawnych podmioty z przewagą kapitału niemieckiego, luksemburskiego i ukraińskiego.

W ubiegłym roku zarejestrowano również 512 transakcji kapitałowych, a wśród nich 447 wpisów nabycia lub objęcia przez cudzoziemców akcji, udziałów lub ogółu praw i obowiązków w spółkach będących właścicielami lub wieczystymi użytkownikami nieruchomości gruntowych. 65 wpisów dotyczyło nabycia lub objęcia przez cudzoziemców akcji, udziałów lub ogółu praw i obowiązków w spółkach będących właścicielami lub wieczystymi użytkownikami lokali mieszkalnych i użytkowych.

Zezwolenia na nabycie nieruchomości gruntowych najczęściej wydawano osobom reprezentującym obywatelstwo bądź kapitał ukraiński, białoruski i brytyjski. W 2023 r. takich zezwoleń wydano 898 na nabycie 1263 nieruchomości gruntowych o łącznej powierzchni 72,66 ha.

Liczba wydanych w 2023 r. zezwoleń na nabycie przez cudzoziemców nieruchomości gruntowych i powierzchnia nieruchomości objętych zezwoleniami wzrosły w stosunku do 2022 r. odpowiednio o 23,45 i 32,72 proc.

Zezwolenia dotyczyły najczęściej nieruchomości w woj. mazowieckim, dolnośląskim i w pomorskim.

Szef MSWiA wydał w 2023 r. 341 zezwoleń na nabycie lokali mieszkalnych w strefie nadgranicznej i lokali użytkowych o łącznej powierzchni ponad 20,2 tys. mkw. na rzecz obywateli spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Wydano również 42 zezwolenia na nabycie udziałów i akcji w spółkach, w tym 40 zezwoleń nabycia udziałów i akcji w spółkach będących właścicielami bądź użytkownikami wieczystymi 158,88 ha nieruchomości w Polsce i dwa zezwolenia na nabycie udziałów i akcji w spółkach będących właścicielami lokali użytkowych o powierzchni ponad 43,3 tys. mkw.

Z dokumentu wynika ponadto, że w 2023 r. wydano 173 zezwolenia na zakup nieruchomości leśnych i rolnych o łącznej powierzchni 38,63 ha.

W 2023 r. MSWiA wydało też 109 decyzji odmawiających udzielenia zezwolenia cudzoziemcom. Przyczyny negatywnych decyzji wynikały z "niewykazania przez cudzoziemca jego trwałych więzi z Polską" albo z braku spełnienia warunków, np. udokumentowania źródeł pochodzenia pieniędzy na nabycie nieruchomości.

Do MSWiA w ubiegłym roku wpłynęło 15 skarg na decyzje ministra. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał sześć prawomocnych orzeczeń odmawiających wydania zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca.

Większa niż w poprzednich latach liczba skarg – jak wskazano w dokumencie – związana jest z odmowami w stosunku do obywateli Federacji Rosyjskiej.

Podczas dyskusji nad sprawozdaniem poseł Jarosław Zieliński, przedstawiając stanowisko klubu PiS, zauważył potrzebę "klarownego oddzielenia danych dotyczących nabywania nieruchomości oraz udziałów w spółkach" na te, które wymagają udzielenia zezwolenia na zakup i na te, które takiego zezwolenia nie wymagają. Zaproponował także rozważenie zmiany przepisów o obowiązkach notariuszy, którzy, jak mówił, nie zawsze wpisują do aktów notarialnych narodowość kupującego.

Artur Łącki (KO), odnosząc się do kwestii notariuszy, podkreślił, że należy "mocno się zająć" tą sprawą. Zwrócił też uwagę na potrzebę zdyscyplinowania tych, którzy przesyłają wypisy aktów do resortu "z dużym, niekiedy kilkuletnim opóźnieniem". Dodał, że KO jest za przyjęciem dokumentu.

Bartosz Romowicz (Polska 2050-TD) zaznaczył, że sprawozdanie zawiera szczegółowe informacje o nabywaniu przez cudzoziemców nieruchomości i liczne dane statystyczne. Powiedział, że jego klub rekomenduje przyjęcie sprawozdania.

Zbigniew Sosnowski (PSL-TD) podkreślił, że dokument – w obecnej sytuacji geopolitycznej pobytu na terytorium RP obcokrajowców – jest dokumentem szczególnym. Odnosząc się do kwestii notariuszy, zaznaczył, że posłowie nie mogą "godzić się na niedoskonałości pracy notariuszy" bo moga one " mieć bardzo negatywne skutki". Poinformował, że PSL-TD jest za przyjęciem sprawozdania.

Również Włodzimierz Skalik (Konfederacja) zwracał uwagę, że akty notarialne "bardzo często nie zawierają kluczowych informacji z punktu widzenia oceny, czy transakcje spełniają wymogi ustawy".

Odpowiadając na pytania posłów, wiceszef MSWiA przekazał, że resort podjął rozmowy z Ministerstwem Sprawiedliwości i Krajową Izbą Notarialną, by usprawnić proces przekazywania przez notariuszy informacji o nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców. Dodał, że będzie to najprawdopodobniej wymagało zmian legislacyjnych. (PAP)

Autor: Marcin Chomiuk

mchom/ joz/