Stanowiska są negocjowane w pakiecie. W jego skład wchodzi także pozycja przewodniczącego Rady Europejskiej, którą na dwuipółletnią kadencję, z możliwością przedłużenia o kolejne dwa i pół roku, ma objąć były premier Portugalii, socjaldemokrata Antonio Costa. Natomiast stanowisko szefowej unijnej dyplomacji ma otrzymać premierka Estonii, liberałka Kaja Kallas.

Negocjowanie stanowisk rozpoczęło się po wyborach do Parlamentu Europejskiego, które odbyły się w UE 6-9 czerwca.

Obsadą najwyższych stanowisk w UE zajmą się szefowie państw i rządów na szczycie w czwartek i piątek.

Tusk jest jednym z sześciu negocjatorów na szczeblu szefów państw i rządów. Reprezentują oni trzy europejskie rodziny polityczne, które zamierzają utworzyć większość w nowym Parlamencie Europejskim. Tusk wraz z premierem Grecji Kyriakosem Micotakisem reprezentują EPL, która wygrała wybory europejskie. Kanclerz Niemiec Olaf Scholz i premier Hiszpanii Pedro Sanchez są negocjatorami z ramienia socjaldemokratów, a prezydent Francji Emmanuel Macron i odchodzący premier Holandii Mark Rutte - liberałów.

17 czerwca przywódcom nie udało się osiągnąć porozumienia na nieoficjalnym szczycie w Brukseli. Nie było jednak sporu o nazwiska kandydatów, lecz o to, na jak długo mają je objąć. Kadencja przewodniczącego Rady Europejskiej, a więc gospodarza unijnych szczytów, liczy bowiem dwa i pół roku z możliwością reelekcji. Taka sama jest sytuacja w przypadku stanowiska przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Obsada tej funkcji nie jest jednak otwarcie dyskutowana przez szefów państw i rządów, ponieważ wyłączne prawo do tego zastrzega sobie Parlament Europejski. Nieoficjalnie wiadomo, że na to stanowisko największe szanse ma obecna szefowa PE Roberta Metsola, która tak samo jak von der Leyen należy do EPL.

Spór na szczycie 17 czerwca dotyczył więc tego, czy reprezentującemu socjaldemokratów Portugalczykowi zostanie zapewniona druga kadencja. Przywódcy z EPL nie chcieli się na to zgodzić, chociaż nie zabiegali też o to stanowisko dla siebie za dwa i pół roku. Zgodnie z tym, co Tusk przekazał Weberowi w rozmowie telefonicznej, Costa ma zostać wybrany na przewodniczącego Rady Europejskiej na dwa i pół roku (stanowisko to zwolni się dopiero pod koniec roku, gdy upłynie kadencja Charlesa Michela) bez gwarancji reelekcji, ale z taką możliwością.

Porozumienie osiągnęli szefowie państw i rządów w imieniu trzech grup politycznych w PE. Nadal jednak nie wiadomo, jak do tej porozumienia odniesie się włoska premierka Giorgia Meloni, której partia należy do grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR). EKR zdeklasowała liberałów zajmując ich dotychczasowe trzecie miejsce pod względem liczby mandatów PE (pierwsze ma EPL, a drugie - socjaldemokraci). Meloni nie została do tej pory jednak zaproszona do udziału w negocjacjach. Taki warunek mieli postawić socjaldemokraci i liberałowie. Według doniesień medialnych von der Leyen sama ma porozumieć się z Meloni w sprawie jej ewentualnego poparcia. Spekuluje się, że włoska premierka może próbować wynegocjować z von der Leyen stanowisko wiceprzewodniczącego KE dla Włocha.

Z Brukseli Magdalena Cedro i Jowita Kiwnik Pargana (PAP)

mce/ jowi/ kar/ lm/