Modna ostatnio dieta ketogeniczna jest przez niektórych zachwalana, przez innych krytykowana, jednak m.in. badania na myszach pokazywały już jej korzystne działanie na mózg.

Nowe badanie opisane na łamach magazynu "Cell Reports Medicine" (https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S2666379124002854) pokazuje natomiast, z czego to korzystne działanie wynika.

"Nasza praca sugeruje, że dieta ketogeniczna pozytywnie działa na mózg w szerokim zakresie. Pokazujemy też mechanizm tego działania, który można wykorzystać do opracowania strategii wspierających starzejący się mózg" – mówi prof. Christian González-Billaul z Universidad de Chile, jeden z głównych autorów odkrycia.

"Opierając się na wcześniejszych badaniach pokazujących, że dieta ketogeniczna przedłuża życie i wspomaga pamięć starzejących się myszy, nasza praca wskazuje, że nawet oddziałując na starsze myszy, nadal można poprawić zdrowie ich starzejących się mózgów, a zmiany te pojawiają się relatywnie szybko" – dodaje dr John Newman z Buck Institute for Research on Aging.

Już ponad wiek temu – zwracają uwagę badacze – zauważono, że ograniczenie liczby spożywanych kalorii powodowało wydłużenie życia u szczurów. Niekoniecznie jednak najważniejsze muszą być kalorie.

"Teraz już wiemy, że manipulowanie długością życia nie polega konkretnie na jedzeniu mniej. Wiąże się raczej z pewnymi sygnałami w komórkach, które włączają i wyłączają specyficzne reakcje, w odpowiedzi na obecność składników odżywczych. Wiele z tych reakcji jest związanych ze starzeniem się – dotyczą np. wykorzystania białek czy metabolizmu" – wyjaśnia dr Newman.

Niektóre z tych sygnałów, o których mówią naukowcy to ciała ketonowe, które powstają w wątrobie, właśnie przy stosowaniu diety ketogenicznej.

Już przed siedmioma laty zespół dra Newmana odkrył, że pod wpływem indukowanych dietą ciał ketonowych poprawiało się zdrowie i wydłużało się życie myszy. "Najbardziej uderzające było to, że kiedy myszy się starzały, ich pamięć się nie pogarszała. Mogła być nawet lepsza niż, gdy były młodsze" – mówi badacz.

W najnowszym eksperymencie stare myszy były cyklicznie, na zmianę karmione przez tydzień według diety ketogenicznej (90 proc. kalorii pochodziło z tłuszczu i 10 proc. z białka) i przez tydzień według diety kontrolnej (10 proc. białka, 13 proc. tłuszczu i 77 proc. węglowodanów). Dodatkowo grupa starych myszy była karmiona na zmianę – przez tydzień według diety ketogennej i przez tydzień według diety kontrolnej.

Dało się zauważyć wyraźne korzyści neurologiczne i behawioralne – donoszą naukowcy. Lepszej pamięci towarzyszyły wyraźne zmiany w funkcjonowaniu neuronów, w tym w działaniu synaps czyli kluczowych dla zapamiętywania połączeń między neuronami. Wystarczył już tydzień działania diety ketogenicznej, aby zmiany te zaczęły być widoczne.

Jednym z ważniejszych czynników prowadzących do zauważonych reakcji było BHB – główne ciało ketonowe produkowane pod wpływem diety ketogenicznej.

W dalszych badaniach naukowcy chcą więc sprawdzić, czy podobne efekty da się uzyskać, po prostu podając myszom BHB. "Jeśli udałoby nam się odtworzyć niektóre ważne zmiany w działaniu synaps i pamięci przez same manipulacje sygnałami w odpowiednich komórkach, nie byłoby nawet potrzebne przechodzenie na dietę ketogeniczną" – wyjaśnia dr Newman. (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/