Rozpoczęty we wtorek w Poznaniu Wielkopolski Kongres Pamięci Narodowej to nie tylko sposobność do dyskusji i debat o historii naszego kraju. To również okazja, szczególnie dla dzieci i młodzieży, by historię zobaczyć, dotknąć jej i zrozumieć to, o czym czytało się w podręczniku.

We wtorek teren MTP, gdzie odbywa się kongres, tłumnie odwiedzali m.in. uczniowie. Młodzież mogła m.in. spróbować swoich sił w historycznych grach komputerowych i planszowych czy nakręcić krótki film animowany przy użyciu klocków Lego. Na pasjonatów czekały także historyczne pojazdy, mundury – i ludzie, którzy o historii opowiadali tak, by nią zainteresować.

Do nowych technologii, które mogą pomóc zafascynować historią, nawiązał w swoim wystąpieniu prezes IPN dr Karol Nawrocki.

„Są prawdy oczywiste, ale prawdy niewyrażalne albo wyrażalne tak trudno. I taką prawdą jest nasza wspólna historia, na którą patrzymy - bo jak opowiadać historię w XXI wieku, kiedy od czasów Gniezna, od czasów X wieku, od czasów Ostrowa Lednickiego minęło tak wiele wieków i tak wiele lat, a wyrosło nam nowe pokolenie Polaków, które jest dzisiaj z nami?” – mówił prezes IPN w trakcie inauguracji kongresu w Poznaniu.

„Jak opowiadać historię w czasie nanosekundy, wciąż walki o naszą narodową tożsamość? Jak zadać sobie trud, aby tę prawdę historyczną opowiedzieć, w momencie gdzie aż 50 proc. najmłodszych pokoleń – jak mówią badania profesora Krzysztofa Malickiego - ma do historii stosunek ambiwalentny? Krzyczą do nas i mówią: opowiedzcie nam historię, my chcemy zostać historią zainspirowani, ale poszukajcie nowych metod opowieści tej samej historycznej prawdy” – dodał.

Prezes IPN zaznaczył, że nadzieja jest w 30 proc. młodych, którzy na historię patrzą w sposób nie tylko poznawczy, ale też refleksyjny, starając się definiować rzeczywistość bieżącą i przyszłość w oparciu o wydarzenia historyczne.

„Ale co z tymi 50 proc., które wciąż czekają na inspirację i na dyskusję o pamięci w XXI wieku? Myślę, że odpowiedzią na to pytanie jest właśnie format Kongresów Pamięci Narodowej” – podkreślił.

Dodał, że na Kongresie spotkać można „cały proces technologiczny, proces wykuwania się prawdy historycznej – o nas samych, o Polakach w XX wieku, przygotowany przez Instytut Pamięci Narodowej”.

Nawrocki tłumaczył, że proces ten rozpoczyna się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, w którym zgromadzone są kilometry dokumentów. Który rozpoczyna się na polach totalitarnych sowieckich i niemieckich walk czy mordów z czasów II wojny światowej i po roku 1945, a także w miejscach odkrywanych przez archeologów z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.

„Ten proces, który przechodzi przez Biuro Badań Historycznych głęboką naukową refleksję i konstatację naszych naukowców, a zamyka się w takim miejscu jak to - w miejscu dyskusji o edukacji historycznej, w przestrzeni wirtualnej, w grach planszowych, w panelach wystawowych i nowych technologiach, które opowiadają tę samą prawdę w oparciu o nowe narzędzia” - zaznaczył.

Prezes IPN podkreślił, że „Kongres Pamięci Narodowej to spotkanie wielu pokoleń Polaków; od tego najmłodszego do tych, którzy wchodzą w drugą młodość. Polaków, którzy nie są obojętni na wspólne przeżywanie przeszłości. Mają głęboką świadomość, że historia, przeszłość, nasze narodowe doświadczenie determinuje także to, co stanie się w przyszłości”.

W trakcie wystąpienia prezes IPN nawiązał także do historii Wielkopolski i zaznaczył, że „w wieku XX, najbardziej ważnym dla Instytutu Pamięci Narodowej, Wielkopolanie dowodzili, jak bardzo kochają Polskę, a Polska dowodziła, jak bardzo potrzebuje Wielkopolski”.

Szczególne miejsce w trakcie kongresu zajmują dyskusje i debaty oraz sami świadkowie historii. Inauguracja Wielkopolskiego Kongresu Pamięci Narodowej połączona była m.in. z uroczystością wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności.

W dyskusji pt. „Ku Wolności. Solidarność w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej” wziął udział m.in. jeden z organizatorów wielkopolskich struktur związku Janusz Pałubicki. Kongres uświetni też koncert „Bardowie Solidarności”.

Przez czas trwania Kongresu czynna jest wystawa „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”. IPN prezentuje swoje ekspozycje: „Wielkopolanie dla Niepodległej. Oddziały wielkopolskie w walkach o wschodnią granicę Rzeczypospolitej”, „Wartheland. Dzieje zbrodni” oraz „Wydarzenia zielonogórskie 30 maja 1960 r.”.

Program kongresu zawiera także wiele debat z udziałem m.in. historyków IPN. Jak zapowiadał dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek, „będziemy mówili o tym, co Wielkopolanie zrobili dla odradzającej się Rzeczypospolitej. Będziemy ukazywali specyfikę dramatycznego okresu II wojny światowej i Wielkopolski, która została jako Kraj Warty włączona do III Rzeszy. Będziemy mówili też o buntach społecznych po roku 1945: pokażemy poznański Czerwiec '56, ale i wydarzenia w obronie Domu Katolickiego w Zielonej Górze. Będziemy mówili o fenomenie +Solidarności+" - powiedział Rafał Reczek.

Zaplanowano też seanse filmowe przybliżające m.in. historię wydarzeń zielonogórskich z 1960 r. oraz powstania wielkopolskiego 1918-1919.

W środę wieczorem odbędzie się koncert „Odyssea”. Kompozycję Henriego Seroki pod tym tytułem wykonają: Dominique Corbiau, Baltic Neopolis Orchestra i Chór Politechniki Morskiej w Szczecinie pod dyrekcją kompozytora. Organizatorzy kongresu poinformowali, że kompozycja belgijskiego kompozytora i piosenkarza polskiego pochodzenia porusza uniwersalny temat wędrówki w poszukiwaniu domu.

Organizatorem odbywającego się na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich Wielkopolskiego Kongresu Pamięci Narodowej jest Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu.

Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym prezydenta Andrzeja Dudy. Wstęp na Wielkopolski Kongres Pamięci Narodowej jest wolny po wcześniejszej rejestracji. (PAP)

autor: Anna Jowsa, Rafał Pogrzebny

ajw/ rpo/ miś/