Główny temat dwudniowego szczytu to rozwój współpracy tych państw w kwestii bezpieczeństwa w Europie.

"Chcemy pokazać tutaj, w Białymstoku, tak blisko granicy, wszystkim tym, którym na bezpieczeństwie w Europie zależy, że nie boimy się tych, którzy dzisiaj chcą nas zastraszyć i przestraszyć, i że nie damy się podzielić tym, którzy myślą o tym, jak rozbić naszą jedność" - powiedział Hołownia otwierając szczyt.

Marszałek zapowiedział, że przewodniczący parlamentów będą podczas spotkania działać na rzecz zbliżenia krajów regionu w czasie kryzysu, który został wywołany nie za sprawą tych państw i będą chcieli, aby ten kryzys przyniósł regionowi korzyści, bo oprócz "sojuszy militarnych, sojuszy rządów" potrzebne są w obecnej sytuacji "sojusze społeczeństw".

"Że powstaną nowe programy współpracy kulturalnej, edukacyjnej, samorządowej, że będziemy wspierać wszystkie te inicjatywy naszych rządów i różnego rodzaju organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które będą prowadzić do tego, żeby swoistość tego regionu stała się jeszcze większa. Żeby stała się wreszcie faktem, żebyśmy poczuli się już nie jak sąsiedzi, ale wręcz jak domownicy, którzy mieszkają nie w sąsiednich domach, ale w sąsiednich pokojach tej samej wspólnoty" - zaznaczył Hołownia.

Marszałek wyraził nadzieję, że w przyszłości w spotkaniu przewodniczących parlamentów wezmą także udział przedstawiciele Szwecji i Finlandii, bo obecnie jest bardzo potrzebny tzw. północny wymiar bezpieczeństwa Europy. "Bo my musimy pokazać, że wszyscy chcemy dzisiaj jednym głosem mówić: chcemy bezpiecznej Europy, nie chcemy Putna w tej Europie, nie chcemy jego wpływów. Chcemy pokoju dla nas i dla naszych dzieci" - powiedział.

"Musimy dzisiaj być wszyscy razem, kiedy Bałtyk stał się morzem wewnętrznym NATO, a coraz częściej słyszymy o tym jak bardzo Rosja zainteresowana jest tym, żeby supremację na Bałtyku mieć w skali zupełnie nieporównywalnej z tym, co było do tej pory" - dodał marszałek.

Jak podkreślił, chodzi o to, aby wspólnym spotkaniem przewodniczących pokazać, że trzeba wspólnie działać. "Chcemy stąd wysłać sygnał, że Litwini będą - jeżeli trzeba - stać ramię w ramię z Polakami, Polacy z Estończykami, wszyscy razem będziemy stali z Łotyszami, a oni z nami. Nie udało się Putinowi to, na co najbardziej liczył: podzielić nas i skłócić i będziemy mu o tym z każdego miejsca - a dziś z Białegostoku - z całą mocą przypominać" - powiedział Hołownia.

Przewodniczący parlamentów złożyli kondolencje z powodu śmierci polskiego żołnierza, który zmarł po ugodzeniu nożem przy granicy z Białorusią.

"Łotwa solidaryzuje się z Polską" - powiedziała przewodnicząca parlamentu Łotwy Daiga Mierina. "My też się spodziewamy takich wydarzeń, więc wiemy, że trzeba zrobić wszystko, by tak tragiczne incydenty się nie powtarzały. To z resztą jest cel naszego spotkania" - powiedziała Mierina. Dodała, że szczyt jest też okazją do omówienia kwestii wsparcia Ukrainy, a wybór nowego PE to czas, aby określić cele związane z bezpieczeństwem, w tym -priorytetowo - zewnętrznych granic UE, do czego potrzebne są odpowiednie zasoby i podział zadań.

Przewodniczący estońskiego Riigikogu Lauri Hussar zwracał uwagę na potrzebę wspólnego zastanowienia się, co jeszcze można zrobić, by ta wojna zakończyła się zwycięstwem Ukrainy. Również złożył kondolencje z powodu śmierci polskiego żołnierza, który - jak podkreślał - był ofiarą wojny hybrydowej zorganizowanej przez reżim Łukaszenki. "Musimy dać wyraz bardzo jasnemu stanowisku, że tego rodzaju działania ataków hybrydowych z wykorzystaniem migrantów do nas nie przejdą" - podkreślił.

Przewodnicząca litewskiego Seimasu Viktorija Czmilyte-Nielsen m.in. zwróciła uwagę ,że nie warto unikać trudnych kwestii, bo tylko wspólnie można je rozwiązać. Podkreśliła, że przewodniczący parlamentów reprezentowanych na szczycie mają wspólne podejście do wspierania Ukrainy na drodze do UE, aby jej droga była "krótka i powinna przyspieszyć" tak, aby negocjacje akcesyjne zaczęły się pod koniec czerwca.

Rusłan Stefanczuk - przewodniczący ukraińskiej Werchownej Rady wyraził wdzięczność za wsparcie, jakie Polska, Estonia, Łotwa i Litwa Ukrainy udzielają jego ojczyźnie od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę. "My, którzy mamy tysiące ofiar wojny współczujemy wam, wiemy, że ta wojna dotyka nie tylko Ukrainę" - podkreślił.(PAP)

autorki: Sylwia Wieczeryńska, Izabela Próchnicka, Agata Andrzejczak, Daria Kania

swi/ kow/ andr/ dk/ agg/ par/