W niedzielę, 9 czerwca, Szwecja wybierze 21 eurodeputowanych, a Dania 15 reprezentantów (o jednego więcej niż w 2019 roku). Wśród kandydatów nie ma ministrów czy czołowych parlamentarzystów, a co najwyżej byli liderzy partii. W Skandynawii trwa już głosowanie przedterminowe. Zazwyczaj frekwencja jest jednak niższa niż w przypadku wyborów parlamentarnych.

Według ostatnich sondaży w obu państwach stracą partie znajdujące się u władzy. W Szwecji swój najlepszy wynik w wyborach do PE mogą uzyskać opozycyjni socjaldemokraci, ok. 28 proc., i zdobyć 7 mandatów zamiast obecnych 5. Partia ta uważa, że UE może pomóc Szwecji w walce z przestępczością oraz przyczyni się do poprawy koniunktury gospodarczej. Zdaniem socjaldemokratycznych polityków Bruksela powinna również wywrzeć nacisk na szwedzkim rządzie w sprawie osiągnięcia celów polityki klimatycznej. Socjaldemokraci opowiadają się za dalszym wspieraniem Ukrainy przez UE.

Rządzące Szwecją od 2022 roku centroprawicowe ugrupowanie premiera Ulfa Kristerssona, Umiarkowana Partia Koalicyjna, które również popiera silną UE i jest za unijnym pakietem migracyjnym, ma szansę utrzymać 4 mandaty. W badaniach opinii słabe wyniki odnotowują koalicjanci współtworzący rząd: Chrześcijańscy Demokraci oraz najbardziej proeuropejscy wśród szwedzkich partii Liberałowie - po jednym mandacie lub wcale. Rządzący są oskarżani przez lewicę i Zielonych o zmniejszenie ambicji w ochronie klimatu poprzez obniżenie cen benzyny i diesla, będące następstwem zmniejszenia wymaganego przez prawo poziomu domieszki biopaliw. Szwedzkie gospodarstwa domowe odczuły skutki wysokiej inflacji, wzrostu oprocentowania kredytów oraz bezrobocia na poziomie 8,4 proc., jednego z najwyższych w UE.

Sondaże wróżą sukces eurosceptycznej partii Szwedzcy Demokraci w postaci poparcia na poziomie 19-21 proc. i 4 mandatów zamiast dzisiejszych 3. Ugrupowanie to wspiera rząd w parlamencie, ale nie współpracuje w polityce unijnej. Szwedzcy Demokraci od 5 lat już nie popierają wyjścia Szwecji z UE, ale chcą zmniejszenia władzy Brukseli. Politycy tej partii chcą referendum w sprawie pakietu Fit for 55 w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.

Na dynamikę debaty wyborczej wpływ miało ujawnienie przez prywatną szwedzką telewizję TV4 procederu zamawiania przez Szwedzkich Demokratów negatywnych wpisów na temat przeciwników politycznych na anonimowych kontach w mediach społecznościowych. Skandal nie skutkował jednak znacznymi zmianami w badaniach opinii publicznej.

W Danii sondaże przed wyborami do PE nie przewidują sukcesu socjaldemokratycznej premier Mette Frederiksen, rządzącej w koalicji z Partią Liberalną oraz ugrupowaniem Umiarkowani. Socjaldemokraci z poparciem około 19-20 proc. mogą uzyskać 3 mandaty, tracąc jeden, lub utrzymają 4. Liberałowie mogą co najwyżej utrzymać 2 mandaty z 4 posiadanych obecnie. Z kolei Umiarkowani, którzy są nową partią założoną przez obecnego szefa duńskiej dyplomacji Larsa Lokke Rasmussena, mogą liczyć na jeden mandat.

Duńczycy są zmęczeni skandalami z udziałem parlamentarzystów koalicji rządzącej, a także niezadowoleni z decyzji o likwidacji jednego z świąt państwowych, a więc i wolnych dni. Zysk ekonomiczny z tej decyzji ma wesprzeć obronność.

Według prognoz rozdrobniona opozycja, od skrajnej lewicy po konserwatystów, podzieli między sobą pozostałych 8 lub 9 mandatów do PE. Na uwagę zasługuje niskie poparcie, ok. 5 proc., i brak mandatu przeciwnej imigrantom Duńskiej Partii Ludowej, która w 2014 roku w wyborach europejskich otrzymała ponad 24 proc. i do 2019 roku miała czterech eurodeputowanych.

W duńskiej kampanii do PE kwestia bezpieczeństwa europejskiego, w tym dalszego wsparcia Ukrainy, stała się ważniejsza niż polityka klimatyczna. W tych sprawach nie ma większych różnic między kandydatami z czołowych partii. Temperaturę podniosły doniesienia mediów o związkach kandydatki Partii Liberalnej, z pochodzenia Rosjanki, Aleksandry Sashy, z proputinowską organizacją Europejskie Forum Rosyjskie. Polityczka ostatecznie ogłosiła wycofanie się z polityki, ale z przyczyn formalnych pozostaje na liście i może zostać wybrana.

Ze Sztokholmu Daniel Zyśk (PAP)

zys/ mms/