"Wszelkie akty przemocy są niedopuszczalne i spotkają się z bezkompromisową reakcją, aby zapewnić przywrócenie porządku" - głosi oświadczenie Pałacu Elizejskiego. Dekret w tej sprawie zostanie rozpatrzony na posiedzeniu rady ministrów po południu.

Po raz ostatni Francja wprowadziła stan wyjątkowy w Nowej Kaledonii w styczniu 1985 roku.

Zamieszki, podczas których zatrzymano ponad 130 osób, trwają w Nowej Kaledonii od poniedziałku. Zginęły cztery osoby, a kilkaset zostało rannych. Choć lokalne władze wprowadziły godzinę policyjną, we wtorek protesty w głównym mieście Nowej Kaledonii, Numei, przerodziły się w starcia z policją.

Zamieszki wybuchły w czasie, gdy francuski parlament rozpatruje zmiany w systemie głosowania. Planowana reforma konstytucyjna rozszerzy prawo głosowania w wyborach prowincjonalnych, kluczowych w Nowej Kaledonii, na tych wyborców, którzy mieszkają tam od co najmniej 10 lat. Zmianom tym sprzeciwia się ruch niepodległościowy w Nowej Kaledonii, obawiając się, że w ich wyniku rdzenna ludność - Kanakowie - straci wpływ na wyniki głosowania.

We wspólnym oświadczeniu główne partie niepodległościowe, jak i te, które nie popierają niepodległości, wezwały w środę współobywateli, by zachowali "spokój i rozsądek".

Położona w zachodniej części Pacyfiku Nowa Kaledonia stała się kolonią francuską w 1853 r.; od 1946 roku jest terytorium zamorskim Francji, a od 1998 roku jest też francuską "wspólnotą sui generis" o szerokiej autonomii. Trzykrotnie odbyły się tam referenda w sprawie niepodległości i każdorazowo większość głosujących opowiedziała się za utrzymaniem więzi z Francją. Kanakowie odrzucili wyniki głosowania w ostatnim referendum w 2021 roku.

W gestii rządu francuskiego pozostają sprawy polityki zagranicznej i obrony. Rząd Francji reprezentuje wysoki komisarz mianowany przez prezydenta. Archipelag posiada dużą swobodę gospodarczą w ramach specjalnej strefy ekonomicznej. Znajdują się tam bogate złoża kobaltu i niklu.

Z Paryża Anna Wróbel (PAP)

awl/ mms/