"Ogólny bilans członkostwa Polski w UE jest mimo wszystko pozytywny. Wejście do Unii i skorzystanie z (jej) rynku, funduszy to jest atut" - zaznaczył polityk.

Przekonywał jednak, że nie należy pomijać milczeniem kwestii, które mogłyby wyglądać inaczej, lepiej.

"Podczas negocjacji stowarzyszeniowych i akcesyjnych pozwolono nam wierzyć, że przystąpienie do UE nastąpi w 2000 r. Nie dotrzymano tej obietnicy. Mogliśmy też szybciej dostać dostęp do wspólnego rynku, w tym do rynku pracy. Długie okresy przejściowe nie były konieczne, a pakiet finansowy mógł być bardziej szczodry. Reforma administracyjna (ówczesnego brytyjskiego komisarza) Neila Kinnocka spowodowała, że urzędnicy z nowych krajów członkowskich zostali strukturalnie upośledzeni w sensie możliwości karierowych i do dziś instytucje są niereprezentatywne geograficznie, zwłaszcza na wyższych szczeblach. To są tylko niektóre elementy bilansu negatywnego" - wyliczał Saryusz-Wolski.

Jako sprawę, która wywołuje jego najpoważniejsze zastrzeżenia, wskazał "kwestionowanie przez Brukselę polskiej demokracji".

"Obozowi Zjednoczonej Prawicy od 2015 r. odmawiano prawa do sprawowania rządów, mimo niepodważalnej legitymacji demokratycznej. Szantaż finansowy i presja polityczna ze strony Brukseli przyczyniły się - pytanie, czy (o tym) przesądziły? - do zmiany rządu w Polsce. Jest to sytuacja niesłychana" - ocenił europoseł PiS.

Jego zdaniem UE z 2004 r. i UE z 2024 r. to dwie różne organizacje międzynarodowe.

"Od momentu, kiedy zaczęliśmy rozmowy stowarzyszeniowe, UE zmieniła się radykalnie. Pierwszy przełom to traktat z Maastricht - 1992 r. Następnie odejście od nicejskiego systemu głosowania i podział na kraje członkowskie nadreprezentowane i niedoreprezentowane. Trzeci etap to przekształcenie Komisji Europejskiej z instytucji neutralnej, ze strażnika traktatów, w stronniczego politycznego gracza za przewodnictwa Jean-Claude'a Junckera" - wskazał Saryusz-Wolski.

"W dużym skrócie: Unia odeszła od traktatów, omijając je lub gwałcąc, i pełzająco zawłaszcza kompetencje państw członkowskich. Teraz chce to jeszcze przypieczętować nowym traktatem, który tak naprawdę z Unii robi superpaństwo, a państwa narodowe degraduje do roli regionów. Tymczasem Polska jest przywiązana do Unii, do której wstępowała" - ocenił.

"Mam wspomnienie, które jest emblematyczne. 1 maja 2004 roku byłem na Grand Place w Brukseli. Plac był wypełniony ciasno tłumem. Burmistrz Brukseli wyszedł na scenę i skandował: +Europa, Europa, Europa+. Natomiast tłum, w którym na moje oko było 80 proc. Polaków, odpowiadał mu: +Polska, Polska, Polska+. My nie wyobrażamy sobie Europy bez Polski suwerennej, w pełni niezależnej" - dodał eurodeputowany.

Zaznaczył jednocześnie, że Polska nadal powinna być w Unii, ponieważ leży to w jej strategicznym interesie.

"Tyle że w Unii, która ma tyle kompetencji, ile zechciały jej przyznać państwa członkowskie. Unii zarządzanej przez wszystkich kolegialnie, w sprawiedliwy sposób, a nie przez duopol francusko-niemiecki. To tak, jakby w USA Teksas i Kalifornia zarządzały całym państwem, a pozostałe stany nic nie miały do powiedzenia. Polska wchodziła do Wspólnoty, która opierała się na dialogu i konsensusie i kooperacji, a teraz króluje paradygmat siły, narzucania, wymuszania. I jest to w pewien sposób logiczne, ponieważ proces decyzyjny jest przenoszony z poziomu państw narodowych, gdzie - lepiej lub gorzej - demokracja działa, na poziom niewybieranych instytucji z chronicznymi deficytami demokracji" - podkreślił polityk. Jak dodał, w "polskim interesie jest uratowanie UE", co można jego zdaniem osiągnąć, "przywracając ścisłe obowiązywanie i interpretację traktatów".

"Pierwotna idea Europy Schumana to najlepsze, co przydarzyło się temu kontynentowi od tysiąca lat. Egoizmy i dążenie do stworzenia imperium na kształt Prus i podporządkowanych państewek jest największym zagrożeniem dla UE, ponieważ grozi jej rozsadzeniem" - ostrzegł Saryusz-Wolski.

Pytany, komu należy przypisać największe zasługi we wprowadzeniu RP do Wspólnoty, odpowiedział: "Dziś, kiedy mówi się o akcesji, to wielu przyznaje się do autorstwa tego sukcesu. Byłem przez osiem lat ministrem spraw europejskich i mogę w związku z tym z pewnym autorytetem orzec, że w procesie uczestniczyły wszystkie ówcześnie istniejące siły polityczne. I każda dołożyła swoją cegiełkę".

"Nie ulega jednak wątpliwości, że rządy solidarnościowe wykonały ponad 80 proc. pracy. Natomiast lewica, na której kadencję przypadła sama akcesja - resztę. Przepychanie się jednak o to, kto ma ile zasług, jest niepoważne. Przystąpienie do Unii było m.in. efektem porozumienia ponad podziałami. Czegoś, co dziś nie istnieje, i właśnie dlatego jesteśmy w opałach w UE" - podsumował europoseł PiS.

Z Brukseli Artur Ciechanowicz (PAP)

asc/ akl/ mow/