"Dwadzieścia lat temu, 1 maja 2004 roku, stałam z flagą europejską w dłoni wśród tłumu ludzi będących w euforii. Było to na moście łączącym Frankfurt ze Słubicami. Punktualnie o północy ówczesny minister spraw zagranicznych Niemiec (Joschka) Fischer i jego polski kolega (Włodzimierz) Cimoszewicz otworzyli granicę polsko-niemiecką. W tym samym czasie kilkaset tysięcy ludzi świętowało dzień, w którym dziesięć nowych krajów wstąpiło do Unii Europejskiej" – powiedziała w czwartek w Bundestagu minister stanu w MSZ Niemiec Anna Luehrmann. Polityczka partii Zieloni otworzyła debatę w parlamencie poświęconą 20. rocznicy przyjęcia do UE Polski i dziewięciu innych krajów europejskich.

"Gdy o tym myślę, zawsze dostaję gęsiej skórki. Nigdy o tej dacie nie zapomniałam. Myślę, że tak samo odczuwają miliony Europejczyków" – podkreśliła. Jak zaznaczyła, członkostwo w UE oznaczało istotne wzmocnienie gospodarek nowych krajów. W Czechach PKB w tym czasie prawie potroił się, a na Litwie PKB na głowę mieszkańca wzrósł czterokrotnie.

"Czego uczy nas ta historia sukcesu? Że odwaga opłaca się" – powiedziała Luehrmann, przypominając, że początkowo nie wszyscy akceptowali rozszerzenie. Obawiano się, że wstępujące kraje są zbyt zacofane, że napływ taniej siły roboczej doprowadzi do wzrostu bezrobocia i spadku płac. "Nic z tego nie spełniło się" – zaznaczyła wiceszefowa MSZ, zwracając uwagę na to, że obecnie trzy czwarte obywateli UE jest przekonanych, że członkostwo nowych państw opłaciło się.

"Polityczna odwaga rozszerzenia UE opłaciła się, jest historią sukcesu. Chcemy ją kontynuować" – oceniła Luehrmann. "Przyszłość Ukrainy, Mołdawii, krajów Zachodnich Bałkanów i Gruzji leży w UE. Mieszkańcy tych krajów traktują Unię jak obietnicę życia w wolności, w pokoju i bezpieczeństwie. Musimy dotrzymać tej obietnicy. Nie możemy spocząć na laurach przeszłości" – kontynuowała wiceszefowa niemieckiego MSZ.

Zdaniem Luehrmann rozszerzenie UE o kolejne kraje leży w "najgłębszym interesie" Europy. "Europejskie marzenia są koszmarem Putina" – powiedziała, zastrzegając, że powiększona UE nie musi być automatycznie silniejsza. "Dlatego musimy ją zreformować. Reformy i rozszerzenie musimy wdrażać równolegle" – zapowiedziała minister stanu w resorcie spraw zagranicznych.

Patricia Lips z klubu CDU/CSU rozpoczęła swoje wystąpienie od cytatu z byłego kanclerza RFN Konrada Adenauera. "Jedność Europy była marzeniem niewielu, zaś dziś jest koniecznością dla nas wszystkich, dla bezpieczeństwa i wolności. Tak powiedział Konrad Adenauer 70 lat temu, a jego słowa są nadal aktualne" – oceniła przedstawicielka największego klubu opozycyjnego.

1 maja 2004 roku Europa przezwyciężyła podział na Wschód i Zachód i ponownie zjednoczyła się – mówiła. Lips przypomniała o odwadze ludzi w Europie Środkowo-Wschodniej i państwach bałtyckich, którzy "mimo przeciwności nie zrezygnowali z dążenia do życia w pokoju". Wspomniała o walce polskiej "Solidarności". Mieszkańcy tej części Europy "rozumieli, że wolność nie jest oczywista, lecz musi zostać wywalczona i być broniona" - dodała.

Lips nawiązała też do konieczności reform. "Warunkiem rozszerzenia jest wzmocnienie zdolności do działania UE. Konieczne są konkretne kroki reformatorskie. Nie mamy czasu do stracenia" - zaapelowała posłanka CDU.

Marie-Agnes Strack-Zimmermann z FDP uznała obecną sytuację za dramatyczną. "Plany budowania bezpieczeństwa i pokoju razem z Rosją trzeba uznać za fiasko" – stwierdziła. Przyznała, że Polska i państwa bałtyckie ostrzegały Niemcy przed imperialistyczną polityką Putina. "To tragiczne, że - jak się okazało - miały rację" – zauważyła. Jak podkreśliła, decyzja o przyjęciu w 2004 roku grupy państw była słuszna, gdyż inne kraje, pozostające poza UE, stały się celem agresywnej polityki Rosji.

W jej ocenie UE ma potencjał do rozszerzenia, jednak należy zmienić zasadę jednomyślności, ponieważ im więcej krajów będzie w UE, tym gorzej będzie funkcjonować ta zasada. Strack-Zimmermann należy do najbardziej zdeterminowanych posłów w Bundestagu, opowiadających się za przekazaniem Ukrainie broni i sprzętu wojskowego.

O roli polskiej "Solidarności" wspomniał też Gunther Krichbaum z CDU. Bez krajów z Europy Środkowo-Wschodniej nie byłoby ani zjednoczenia Niemiec, ani upadku muru berlińskiego, ani demontażu żelaznej kurtyny - mówił. Wspomniał też o roli papieża Jana Pawła II. "Miłujący wolność naród, jakim są Polacy, dał impuls do zwycięstwa demokracji i praworządności" – podkreślił.

Zdaniem posła CDU proces przyjmowania nowych krajów do UE powinien przebiegać inaczej, niż w przeszłości. Potrzebny jest system stopniowego przyjmowania – "nie jeden krok, lecz schody". Krichbaum opowiedział się za wprowadzeniem większościowego systemu głosowania, co, jego zdaniem, przyspieszy podejmowanie decyzji.

Robin Wagner z SPD wstawił się za Armenią i Białorusią, które też powinny mieć perspektywę wstąpienia do UE. "Unia Europejska symbolizuje pokój zamiast wojny, wolność zamiast zniewolenia. Rozszerzenie było i jest dziś aktualne bardziej niż kiedykolwiek. Rozszerzenie jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, demokrację i wolność. Dyktatury wspomagają się. My także, jako demokraci, musimy być solidarni w walce o wolność" – podsumował.

Jacek Lepiarz (PAP)

lep/ szm/