Premierowy pokaz amerykańskiego filmu „Zapamiętaj. Świadectwo Jana Karskiego” („Remember this. The Lesson of Jan Karski”) odbył się w Muzeum Historii Polski (MHP) w Warszawie w 110. rocznicę urodzin słynnego emisariusza oraz 80. rocznicę wydania jego książki „Tajne państwo”. Wydarzenie zostało zorganizowane przy współudziale Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego.

„Jan Karski przez całe swoje życie dawał świadectwo prawdzie i wzywał do niezamykania się na dziejące się zło. Ze złem trzeba walczyć, to przesłanie jest wciąż aktualne, także dzisiaj w obliczu trwającej agresji Rosji na Ukrainę i popełnianych tam rosyjskich zbrodni” – podkreślił wicepremier w liście, który odczytał płk. Roman Nowogrodzki.

„To, co nam zostawił Karski, jego testament, jest niesłychanie współczesny. On jest nam bardzo potrzebny dziś, w czasach niepokojów i wojen” – powiedziała PAP prezes Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego Ewa Junczyk-Ziomecka. Wyjaśniła, że fundacja przez wiele lat zabiegała o powstanie filmu o Karskim. „Nie udało się znaleźć funduszy w kraju, ale udało się w Stanach Zjednoczonych, teraz film może zobaczyć polska publiczność” - dodała.

„Jan Karski jest wspaniałą postacią, a film jest świetnym narzędziem, żeby popularyzować naszego bohatera. Dlatego na dzisiejszy pokaz zaprosiliśmy uczniów ze szkół związanych z emisariuszem rządu polskiego” – powiedział PAP dyrektor MHP Robert Kostro. Wyraził nadzieję, że w najbliższej przyszłości filmem zainteresuje się Telewizja Polska.

Natomiast Joanna Sobolewska-Pyz, współzałożycielka Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu oceniła, że film pokazuje „bezsens misji Karskiego”. Przyznała, że w sytuacji, w jakiej znalazł się Karski oraz wielu innych ludzi „nie wiadomo co robić”. Podkreśliła jednocześnie, że „nic nie robić nie można”. „My cały czas o tym piszemy (o Holokauście – PAP), opowiadamy o tym, spotykamy się z młodymi ludźmi, a tu wybucha wojna Ukrainie. Sensu w tym nie ma” – oznajmiła.

Film o Janie Karskim, kurierze Podziemnego Państwa Polskiego podczas II wojny światowej oparty jest na wystawianym wcześniej monodramie Remember This: The Lesson of Jan Karski (pod polskim tytułem „Zapamiętaj. Świadectwo Jana Karskiego”) wystawianym w Londynie, Bilbao, Waszyngtonie, Chicago, Nowym Jorku, Berkley, w także w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Łodzi.

Jak podkreślono w materiale informacyjnym MHP, nadrzędnym tematem filmu „jest wiara w to, że wszyscy nosimy w sobie siłę i odpowiedzialność za służenie prawdzie”. „Ta siła tkwi w nas, a nasz obowiązek jest ponadczasowy. Prawda ciągle walczy z destrukcyjnym kłamstwem, niszczycielskimi stereotypami, bezpodstawnymi pogłoskami i próbami pozbawienia prawa do godności i człowieczeństwa” – czytamy.

Jana Karskiego zagrał David Strathairn, nominowany do Oscara i Złotych Globów, znany m.in. z filmów „Good Night, and Good Luck”, „Lincoln”, „Nomadland”, czy „Dzika rzeka”. Jego kreacja w przedstawieniu, które poprzedziło realizacje filmową „Zapamiętaj. Świadectwo Jana Karskiego” została oceniona przez krytyków jako wybitna. Aktor otrzymał za ten spektakl nagrodę Fundacji Kościuszkowskiej.

Jan Karski (właściwie: Jan Kozielewski) urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi. Był prawnikiem, oficerem WP, dyplomatą i kurierem Podziemnego Państwa Polskiego. Z narażeniem życia przedzierał się przez okupowaną Europę z wiadomościami o sytuacji w Polsce pod niemiecką okupacją. Przed swoją ostatnią wyprawą dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta a następnie do obozu przejściowego w Izbicy Lubelskiej - ostatniego przystanku przed obozem śmierci w Bełżcu. Jako naoczny świadek zagłady Żydów, spotykał się głowami państw, politykami, kluczowymi organizacjami alianckimi, bezskutecznie próbując ich nakłonić do zdecydowanych działań. W świecie znany jest jako człowiek, który próbował zatrzymać Holokaust. Ma tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, honorowego obywatela Izraela, był odznaczony Virtuti Militari, Orderem Orła Białego i amerykańskim Prezydenckim Medalem Wolności. Przez czterdzieści lat kształcił pokolenia młodzieży jako wykładowca Uniwersytetu Georgetown (USA). W 1998 r. został nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie. (PAP)

wnk/ dki/