Święto organizowane jest przez UNESCO od 1995 roku, jednak jego geneza sięga 1926 roku. Pomysł zrodził się w Katalonii, a inicjatorem tego wydarzenia był wydawca Vicente Clavel Andres. Kilka lat później w 1930 roku święto zaczęto oficjalnie obchodzić w Hiszpanii, a od 1964 roku także w pozostałych krajach hiszpańskojęzycznych. Data 23 kwietnia jest symboliczna dla literatury światowej, gdyż w ten dzień zmarli wybitni poeci Miguel de Cervantes, William Szekspir oraz Inca Garcilaso de la Vega. Zgodnie z długą tradycją w Katalonii, kobiety obdarowywano w ten dzień czerwonymi różami, mającymi symbolizować krew pokonanego przez św. Jerzego smoka. Z czasem kobiety zaczęły odwzajemniać się mężczyznom podarunkami w postaci książek.

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, tradycyjnie poświęcony jest promocji literatury i czytelnictwa, a także problematyki związanej z ochroną praw autorskich. Co roku staje się okazją do dyskusji na temat roli książki jako źródła wartości i wiedzy, a także skarbnicy dziedzictwa niematerialnego i różnorodności kulturowej oraz narzędzia dialogu.

Audrey Azoulay, dyrektor generalna UNESCO wystosowała list z okazji święta. "Książki zapraszają do podróżowania i poznawania innych, każda strona otwiera przed nami nowy świat. W 2004 roku w Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich chcemy świętować moc i piękno, które są w książkach. We wszystkich swoich formach pozwalają nam one uczyć się i zdobywać informacje, zabawiają nas i pomagają zrozumieć świat, są oknem otwartym na inność, na to co nieznane. Aby objawić cały swój potencjał świat książek powinien odzwierciedlać różnorodność językową na świecie. Jednak jesteśmy bardzo daleko od tego - większość książek publikowana jest tylko w kilku najpopularniejszych językach, a technologie cyfrowe jeszcze zwiększają językową homogenizację świata. Dlatego właśnie UNESCO wspiera publikację książek w językach rodzimych".

W 2024 roku Światową Stolicą Książki został mianowany francuski Strasburg. Tam właśnie 23 kwietnia rozpocznie się, trwające przez cały rok, święto książki. Złożą się na nie wydarzenia literackie, projekty artystyczne łączące teatr, muzykę i literaturę. W poprzednich latach tytuł Światowej stolicy Książki nosiły kolejno: Madryt (2001), Aleksandria (2002), New Delhi (2003), Antwerpia (2004), Montreal (2005), Turyn (2006), Bogota (2007), Amsterdam (2008), Bejrut (2009), Ljubljana (2010), Buenos Aires (2011), Erewań (2012), Bangkok (2013), Port Harcourt (2014), Incheon (2015), Wrocław (2016), Konakry (2017) i Ateny (2018), Szardża (2019), Kuala Lumpur (2020), Tbilisi (2021), Guadalajare (Meksyk) (2022) i Accra (Ghana). (PAP)

autor: Grzegorz Janikowski, Agata Szwedowicz

gj/ aszw/