Możemy się spodziewać, że jeżeli Izrael zdecyduje się na reakcję, to będzie się przy niej kierował tą samą logiką, co Iran przy przeprowadzonym w nocy z soboty na niedzielę nalocie - czyli będzie to odpowiedź mocna, ale ciągle poniżej progu agresji - zaznacza Bryc. Dodaje, że na taki krok Izrael nie musi się decydować od razu, ale reakcja na cios Iranu może zostać odwleczona w czasie.

Ekspertka zastrzega, że do odpowiedzi Izraela dojdzie, jeżeli władze tego państwa nie uznają, że atak Iranu był rewanżem i załatwieniem sprawy. Czyli: był atak na irański konsulat w stolicy Syrii i była odpowiedź Iranu w postaci ostrzału rakietowo-dronowego Izraela - rachunki zostały wyrównane.

Izrael nie przyznał się oficjalnie do przeprowadzenia 1 kwietnia powszechnie przypisywanego mu nalotu na Damaszek, w którym zginęło kilku wysokich dowódców irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. Iran przedstawia weekendowy atak - pierwsze bezpośrednie uderzenie tego państwa w Izrael - jako zemstę za ten nalot.

Irańczycy jasno dali do zrozumienia, że był to odwet; przygotowany i zapowiedziany przez państwo, które słynie z umiejętności strategicznych i dyplomatycznych, obliczony bardziej na efekt symboliczny, z jasnym przesłaniem, że sprawa jest zakończona - komentuje politolożka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. "Nalot miał być bolesny, ale jednocześnie nie dawać Izraelowi możliwości, przynajmniej w założeniu, takiej bardzo jasnej odpowiedzi" - uzupełnia.

Bryc dopowiada, że pod względem militarnym Iran przetestował obronę Izraela - w stronę tego państwa poleciało ponad 300 dronów, pocisków manewrujących i rakiet balistycznych - ale nie użył swojego najlepszego uzbrojenia, by zamanifestować, że wciąż jest zdolny do jeszcze większej eskalacji, i w ten sposób odstraszyć Izrael. Przeważająca większość irańskich pocisków i bezzałogowców została strącona przez izraelską obronę powietrzną i stacjonujące w regionie siły amerykańskie, brytyjskie i francuskie.

"Można jednak założyć, że nikt nie chce wielkiej eskalacji na Bliskim Wschodzie" - podkreśla Agnieszka Bryc. Zauważa jednocześnie, że obecna sytuacja jest już i tak poważną intensyfikacją trwającego od wielu lat, prowadzonego pośrednio konfliktu między Izraelem i Iranem.

Teraz wszystko zależy od tego, na co ewentualnie zdecyduje się Izrael; może być tak, że te dwa państwa wrócą do logiki wojny zastępczej (ang. proxy war), czyli wymiany ciosów ze strony irańskiej przy pomocy pośredników, a od strony Izraela - na miejsca i infrastrukturę tych zależnych od Teheranu sił - zaznacza rozmówczyni PAP. Jak dodaje, być może teraz poziom tej konfrontacji zostanie podniesiony, będzie bardziej bezpośredni, ale wciąż na poziomie pośredników. Wylicza, że w takim wariancie Izrael mógłby zaatakować np. bazy libańskiego Hezbollahu czy licznych w krajach regionu milicji szyickich.

Ważną siłą, która nie życzy sobie dużej eskalacji napięcia na Bliskim Wschodzie, są USA, najbliższy sojusznik Izraela - akcentuje rozmówczyni PAP. Prezydent Joe Biden wielokrotnie mówił, że Stany Zjednoczone są "żelaznym sojusznikiem Izraela, ale ten sojusz dotyczy obrony tego państwa; USA nie będą brały udziału w rewanżu na Iran, który z perspektywy USA obroną nie będzie" - zastrzega Bryc. Uzupełnia jednak, że gdyby Iran w jakikolwiek sposób kontynuował ataki na Izrael, "Amerykanie nie będą mieli wątpliwości, by stanąć w jego obronie".

Agnieszka Bryc we wtorkowej rozmowie w studiu PAP mówiła też o niepewnej przyszłości Strefy Gazy, w której od pół roku trwa wojna i towarzyszący jej kryzys humanitarny. W ocenie badaczki toruńskiej uczelni nic obecnie nie wskazuje na to, by Izraelczycy przygotowywali się do ofensywy na Rafah. Przypomniała też, że Hamas odrzucił ostatnią propozycję zawieszenia broni, ale nie porzucił samej idei prowadzenia negocjacji.

Bryc poruszyła także temat obecności Rosji na Bliskim Wschodzie, która - jej zdaniem - jest w tym regionie mniejsza, niż się wydaje. Nie ma sojuszu irańsko-rosyjskiego, to jest mit; między tymi państwami jest taktyczny związek, ale o ile kiedyś w tej relacji dominowała Moskwa, teraz Rosja jest klientem Iranu - przekonywała ekspertka.

Materiał wideo dostępny na wideo.pap.pl: https://wideo.pap.pl/videos/72615/ oraz na PAP.PL: https://www.pap.pl/aktualnosci/dr-agnieszka-bryc-reguly-gry-na-bliskim-wschodzie-nakazuja-odpowiedziec-na-atak-ale

Jerzy Adamiak (PAP)

adj/ mms/ lm/