Radio Opole » Kultura i rozrywka
2016-02-29, 15:07 Autor: Bolesław Bezeg (oprac. WK)

Pseudonim Łupaszko

Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
W cyklu biografii żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną dziś legendarny dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej major Łupaszko.
Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/
Historię Zygmunta Szendzielarza przybliża Bolesław Bezeg

Kultura i rozrywka

2024-12-05, godz. 11:00 Archiwum Państwowe w Opolu uhonoruje swoich darczyńców 6 grudnia to od 2020 roku Dzień Darczyńcy. Archiwa Państwowe wykorzystują ten dzień, aby podziękować tym, którzy przekazują do archiwum swoje pamiątki… » więcej 2024-12-04, godz. 19:35 Zdjęcia NASA w Opolu. Wystawa w Galerii Sztuki Współczesnej Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu proponuje spojrzenie na fotografię jako dzieło sztuki, prezentujące naukowe podejście do fotografii. Na wystawie zobaczymy… » więcej 2024-12-03, godz. 16:00 "W każdym z nich drzemie talent". Festiwal Piosenki i Twórczości Osób z Niepełnosprawnością w Opolu [ZDJĘCIA] 17 solistów i zespołów zaprezentowało na scenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki w Opolu. Za nami kolejna edycja Festiwalu Polskiej Piosenki i Twórczości… » więcej 2024-12-03, godz. 12:00 "Pisał wiersze rzadko". Adrian Gleń opowie o poezji Feliksa Netza 'Tam, gdzie stał mój dom. O poezji Feliksa Netza' - o tej książce usłyszymy w środę (4.12) w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Opolu. Jej autorem jest prof… » więcej 2024-12-02, godz. 19:16 Urszula Zajączkowska przypomniała legendy o Opolu - Opole, jak przystało na miasto z ponad 800-letnią historią, ma swoje miejskie legendy - mówi Urszula Zajączkowska, która odtworzyła aż osiem takich opowieści… » więcej 2024-12-01, godz. 08:00 Wzruszająca opowieść o patriotyzmie w dokumencie opolskiej fundacji Przy pełnej sali odbyła się opolska kinowa premiera dokumentu Grzegorza Kubaszki 'Z pacynką i w pasiaku'. Fundacja Filmowa Polscy Wychodźcy realizowała zdjęcia… » więcej 2024-11-30, godz. 10:00 Obrazy Anny Kapinos na wystawie w Galerii ZPAP Pierwsze Piętro w Opolu [ZDJĘCIA] Galeria ZPAP Pierwsze Piętro w Opolu prezentuje trzyletni dorobek twórczy Anny Kapinos z Kędzierzyna-Koźla. Na wystawie zobaczymy kolorowe obrazy w różnych… » więcej 2024-11-29, godz. 21:39 Połączenie sztuki i terapii zaproponowała Młodzieżowa Rada Miasta Opola Oddział dziecięco-młodzieżowy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu proponuje swoim młodym czytelnikom różne warsztaty artystyczne. Tym razem z pomysłem… » więcej 2024-11-29, godz. 11:05 Konkurs na plastyczne prace przestrzenne w opolskim teatrze Jeszce tylko dziś można dostarczyć prace na konkurs plastyczny 'Ciepło Świąt' organizowany przez Opolski Teatr Lalki i Aktora. Konkurs skierowany jest do… » więcej 2024-11-29, godz. 08:54 Gratka dla miłośników historii lokalnej - IX Sympozjum Regionalistów w Praszce Historia lokalna, jak co roku, będzie tematem jutrzejszego (30.11) Sympozjum Regionalistów im. Zbigniewa Szczerbika w Praszce. » więcej
2345678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »